Socjologia wsi i rolnictwa

KIERUNEK STUDIÓW: ZARZĄDZANIE I EKONOMIA/ECTS: 2/semestr 3

Profil: ogólnoakademicki Forma i poziom: SL

Status: fakultatywny

Wymagania wstępne: brak

Celem kursu jest zapoznanie słuchaczy z regułami, jakie rządzą procesem rozwoju społeczno-gospodarczego, z miejscem wsi i rolnictwa w tym procesie oraz przekształceniami, jakim wieś i rolnictwo podlegają; a także ze specyfiką środowiska społecznego wsi oraz obecnymi problemami wsi i rolnictwa w Polsce.Przedmiot obejmuje następujące grupy problemów :

1. Rolnictwo i wieś w globalnym procesie rozwoju gospodarczego i społecznego.

2. Wieś i rolnictwo w okresie przedindustrialnym.

3. Przemiany wsi i rolnictwa w toku industralizacji i urbanizacji kraju.

4. Współczesna wieś polska w obliczu gospodarki rynkowej oraz integracji europejskiej.

5. Badanie społecznych i gospodarczych problemów wsi i rolnictwa (ćwiczenia).

Plan wykładów

1-2. Proces rozwoju w toku dziejów oraz jego przyczyny. Znaczenie wzrostu potrzeb oraz społecznego podziału pracy.

3-4. Czynnik demograficzny w procesie rozwoju. Związki pomiędzy wzrostem demograficznym i strukturą demograficzną a rozwojem gospodarczym.

5-6. Miejsce rolnictwa i jego charakter w gospodarce przedindustrialnej. Struktura społeczno-ekonomiczna wsi. Tradycyjne gospodarstwo chłopskie, jego cechy i funkcje.

7-8. Tradycyjna rodzina chłopska oraz społeczność wioskowa - ich cechy i funkcje. Kultura ludowa. System wartości, psychika i mentalność mieszkańców dawnej wsi.

9-10. Ewolucja chłopskiego rolnictwa pod wpływem industrializacji i urbanizacji: profesjonalizacja lub dwuzawodowość. Polaryzacja struktury agrarnej.

11-12. Rodzina chłopska i społeczność wioskowa w procesie przeobrażeń. Problemy społeczne i demograficzne wsi. Przeobrażenia kulturowe, impakt kultury masowej. Przejawy dysharmonii kulturowej oraz dezintegracji środowisk lokalnych.

13-14. Regionalne zróżnicowanie wsi polskiej. Predyspozycje rozwojowe poszczególnych regionów. Specyfika Polski południowo-wschodniej;

15. Problem migracji na polskiej wsi i ich społeczno - ekonomiczne skutki.

Plan ćwiczeń

1. Etapy procesu badawczego.

2. Omówienie metod i technik badawczych.

3. Źródła informacji.

4. Sposoby doboru obiektów.

5. Zasady konstruowania kwestionariusza.

6. Badania nad młodzieżą wiejską - przedstawienie pełnego instrumentarium badawczego i wyników badań (kwestionariusz, instrukcja kodowa, robocze tabele wynikowe).

7. Badania nad rolą liderów w rozwoju obszarów wiejskich - przedstawienie problematyki, założeń, narzędzi i metod badawczych (wywiad wg kwestionariusza).

8. Badania sytuacji społeczno - zawodowej i warunków życia kobiet wiejskich - prezentacja pełnego instrumentarium badawczego.

9. Funkcjonowanie wielopokoleniowych rodzin wiejskich - prezentacja instrumentarium i wyników badań.

10-15. Samodzielne konstruowanie przez studentów kwestionariusza do badań.

Struktura aktywności studenta:

zajęcia realizowane z bezpośrednim udziałem prowadzącego (1 ECTS) 33 godzin

w tym:

wykłady (15 godzin)

ćwiczenia i seminaria (15 godzin)

konsultacje (2 godziny)

udział w badaniach (0 godzin)

obowiązkowe praktyki i staże (0 godzin)

udział w egzaminie i zaliczeniu (1 godzina)

praca własna 27 (1 ECTS)

Obowiązkowa:

1) Kowalska M. i inni, 2015. Rozwój lokalny obszarów wiejskich w perspektywie społeczno – ekonomicznej. Uniwersytet Rolniczy im. H. Kołłątaja w Krakowie. Kraków.

2). Gorlach. K., 2004. Socjologia obszarów wiejskich, problemy i perspektywy. Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR. Warszawa.

Uzupełniająca:

3) Bukraba-Rylska I., 2008. Socjologia wsi polskiej. Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa

4) Kocik L., 2006. Rodzina w obliczu wartości i wzorów życia ponowoczesnego świata. Oficyna Wydawnicza AFM. Kraków

8) Kowalska M., 2015. Młodzież wiejska zagrożona wykluczeniem społeczny. Wydawnictwo Inżynieria Rolnicza PAN. Kraków.

Efekty uczenia:

Wiedza:

- posiada podstawową wiedzę na temat aktualnych społecznych problemów współczesnej wsi polskiej;

- dysponuje wiedzą nt. przeobrażeń kulturowych na wsi oraz dezintegracji środowisk lokalnych;

Umiejętności:

- posiada umiejętności potrzebne do realizacji badań z zakresu społeczno – ekonomicznych problemów wsi i rolnictwa.

- potrafi scharakteryzować tradycyjną wieś, gospodarstwo i rodzinę chłopską oraz mentalność tradycyjnego chłopa;

Kompetencje społeczne:

- zdobywa kompetencje w zakresie planowania badań ankietowych

- organizuje pracę w małym zespole (4-5-osobowym) w celu skonstruowania kwestionariusza do badań;

Wykłady:

egzamin pisemny składający się z otwartych pytań problemowych.

Ćwiczenia:

- ocena skonstruowanego przez studentów kwestionariusza wywiadu o tematyce z zakresu społeczno – ekonomicznych problemów wsi i rolnictwa.

Ocena końcowa= 0,6 ocena z egzaminu+ 0,4 ocena z ćwiczeń