Molekularne mechanizmy powstawania nowotworów

Częstość występowania chorób nowotworowych sprawia, że stanowią one poważne wyzwanie dla naukowców. Zrozumienie mechanizmów kancerogenezy pozwala na skuteczniejsze działanie profilaktyczne, diagnostyczne oraz lecznicze. W trakcie wykładów omówione zostaną dane epidemiologiczne dotyczące zapadalności na nowotwory w Polsce oraz na świecie, etiologia nowotworów (m.in. czynniki środowiskowe, predyspozycje genetyczne, infekcje wirusowe), mechanizmy powstawania nowotworów, rola genów supresorowych oraz onkogenów w kancerogenezie, a także sposoby diagnozowania i leczenia nowotworów

Tematyka zajęć:

1. Zachorowalność na nowotwory w Polsce i na świecie. Geograficzne rozmieszczenie chorób nowotworowych. Różnice pomiędzy komórkami nowotworowymi a prawidłowymi. Klasyfikacja nowotworów i ich nazewnictwo. Charakterystyka nowotworów łagodnych i złośliwych.

2. Etiologia nowotworów. Czynniki ryzyka stymulujące powstawanie nowotworów złośliwych: dziedziczne predyspozycje, chemiczne oraz fizyczne czynniki kancerogenne. Rola hormonów i wirusów w etiologii nowotworów.

3. Cykl komórkowy. Proliferacja, różnicowanie i apoptoza komórek. Czynniki wzrostowe. Transformacja nowotworowa. Skala czasowa procesu. Mechanizm powstawania nowotworów na poziomie komórkowym i molekularnym.

4. Mutacje oraz procesy naprawcze. Zaburzenia genetyczne w komórkach nowotworowych. Mechanizmy aktywacji protoonkogenów do onkogenów. Rola genów supresorowych w procesie powstawania nowotworów. Gen P53 jako "strażnik genomu”. Rola telomerów i telomerazy w rozwoju nowotworów. Inwazja i metastaza. Znaczenie procesu angiogenezy dla wzrostu nowotworów.

5. Diagnozowanie nowotworów. Markery nowotworowe. Leczenie nowotworów: chirurgia, radioterapia, chemioterapia, immunoterapia, leczenie skojarzone, hormonoterapia, terapia genowa. Profilaktyka nowotworów. Styl życia a nowotwory. Prewencyjna rola żywienia w procesach nowotworowych.

1. Coleman W.B., Tsongalis G.J.: The molecular basis of human cancer. Humana Press Totowa New Jersey 2002.

2. Kordek R. (red.): Onkologia – podręcznik dla studentów i lekarzy. Via Medica, Gdańsk 2007.

3. Węgleński P.: Genetyka molekularna. PWN, Warszawa 1996.

4. Mendelsohn J., Howley P.M., Israel M. A., Liotta L.A.: The molecular basis of cancer. W. B. Saunders Company 1995.

5. Bronchud M. Foote M., Giaccone G., Olopade I.: Principles of molecular oncology. Humana Press New Jersey 2000.

6. Kułakowski A., Skowrońska-Gardas A.: Onkologia. Podręcznik dla studentów medycyny. PZWL, Warszawa 2003.

7. Kurzrock R., Talpaz M.: Molecular biology in cancer medicine. Martin Dunitz, Berlin. 1995.

8. Alberts B., Johnson A., Lewis J., Raff M., Roberts K., Walter P.: Molecular biology of the cell. Garland Science 2007.

9. Berg J. M., Tymoczko J. L., Stryer L.: Biochemia. PWN, Warszawa 2007.

10. Holland F., Frei E., Bast R., Kufe D., Morton D., Weichselbaum R.: Cancer medicine. Williams&Wilkins, Baltimore 1997.

Wiedza - student:

- Posiada wiedzę na temat mechanizmów powstawania nowotworów.

- Wykazuje znajomość metod profilaktyki, wykrywania i leczenia nowotworów.

Umiejętności - student:

- Posiada umiejętność zrozumienia oraz krytycznej analizy nowych, pochodzących z różnych źródeł, informacji na temat procesu onkogenezy.

Kompetencje społeczne - student:

- Ma świadomość potrzeby dokształcania i doskonalenia zawodowego.

Test jednokrotnego wyboru (100%)