Basics of Earth Sciences and Soil Science

Ekosystemy świata tworzą układ ekologiczny - geosystem. Wszystkie jego części składowe są powiązane licznymi zależnościami i warunkują się wzajemnie. Celem przedmiotu jest zrozumienie przez studentów funkcjonowania geoekosystemów.

Gleba stanowi środowisko życia roślin, zwierząt i człowieka, dlatego należy zaliczać ją do najważniejszych zasobów przyrody. Z jednej strony zaspokaja potrzeby biologiczne człowieka, z drugiej strony jest źródłem surowców. Warunkuj przebieg procesów biologicznych (życiowych) i wszelką działalność człowieka. Znajomość procesów zachodzących w środowisku glebowym niezbędna jest w planowaniu właściwego procesu wykorzystania gleb dla potrzeb człowieka, przy założeniu przestrzegania zasad zrównoważonego rozwoju. Dokładne poznanie "życia gleby", zrozumienie biologicznych, fizycznych i chemicznych procesów zachodzących w środowisku glebowym jest konieczne do właściwego jej użytkowania, jest ona bowiem żywicielem roślin, a pośrednio - zwierząt i ludzi.

Wykłady (2 semestr - 15 godz.)

1. Klasyfikacja nauk o Ziemi i miejsce w naukach przyrodniczych. 1 godz.

2. Elementy geologii:

- procesy geologiczne endo- i egzogeniczne

- podstawy mineralogii i petrografii

- tektonika, diastrofizm, diageneza

- wpływ procesów geologicznych na kształtowanie powierzchni Ziemi

2 godz.

3. Czynniki kształtujące powierzchnię lądów:

- wietrzenie

- erozja

- działalność wiatru

- działalność rzek

- działalność lodowców

- działalność mórz i oceanów

- ruchy masowe

2 godz.

4. Gleba jako element środowiska przyrodniczego. Definicja gleby, funkcje gleby w biotopie, praktyczne aspekty gleboznawstwa w inżynierii środowiska.

2 godz.

5. Powstawanie i kształtowanie się gleb w Polsce. Czynniki glebotwórcze, procesy glebotwórcze. 2 godz.

6. Morfologia gleby. Opis odkrywki glebowej. 1 godz.

7. Chemiczne i fizyczne właściwości gleby. 2 godz.

8. Materia organiczna gleby, organizmy glebowe. Powstawanie próchnicy i jej rola w środowisku glebowym. 2 godz.

9. Jakość gleby, zasobność, żyzność, produkcyjność. Ocena jakości gleby (klasy bonitacyjne, kompleksy przydatności rolniczej) 1 godz.

Ćwiczenia (15 godz.)

1. Skład granulometryczny gleby: definicje, klasyfikacja gleb do grup granulometrycznych, metody oznaczania składu mechanicznego. Oznaczanie składu granulometrycznego metodą Casagrande’a w modyfikacji Prószyńskiego i metodą organoleptyczną. Metody graficznego odwzorowania składu granulometrycznego. 4 godz.

2. Właściwości fizyko-wodne gleby. Oznaczanie właściwości fizyko-wodnych metodą cylinderkową Kopecky’ego (pobór próbek gleby w terenie, oznaczenie ww. właściwości w laboratorium i ich obliczenie). Oznaczanie gęstości fazy stałej gleby. Rozwiązywanie zadań dotyczących ww. właściwości. 2 godz.

3. Potencjał wodny gleby. Krzywa charakterystyki wodnej – laboratoryjne metody oznaczania i zastosowanie krzywej pF.

Obliczanie modelu van Genuchtena i rysowanie krzywej pF. 2 godz.

4. Water movement in soil. Saturated and unsaturated conductivity of soil. Methods for determination, practical use. 2 godz.

5. Systematyka gleb. Przegląd podstawowych typów gleb. Mapy glebowo-rolnicze (czytanie treści map glebowych i ich praktyczne wykorzystanie) 5 godz.

1. Bednarek R., Dziadowiec H., Pokoiska V., Prusinkiewicz Z. 2005. Badania ekologiczno-gleboznawcze. PWN.

2. Guz T. 1995. Charakterystyka złóż torfowych w dolinie Wieprza na terenia planowanego zbiornika zaporowego "Oleśniki". Ekoinżynieria. 5 (6).

3. Ilnicki P. 2002. Torfowiska i torf. AR Poznań.

4. Kac N. J. 1975. Bagna kuli ziemskiej. PWN Warszawa.

5. Klimaszewski M. 2005. Geomorfologia. PWN Warszawa.

6. Komornicki T., Oleksynowa K., Tokaj J., Jakubiec J. 1991. Przewodnik do ćwiczeń z gleboznawstwa i geologii. Cz. II. Metody laboratoryjne analizy gleb. AR Kraków.

Student zna zagadnienia dotyczące planety Ziemi, jej historii i miejsca we Wszechświecie. zna pojęcie gleby, jej funkcję jako elementu biotopu i praktyczne aspekty gleboznawstwa w inżynierii środowiska

zna wpływ czynników glebotwórczych i procesów glebotwórczych na powstawanie i kształtowanie się gleb

zna cechy morfologiczne gleby i sposób dokumentacji odkrywki glebowej

Zna systematykę gleb Polski. Zna podstawowe symbole poziomów glebowych. Opisuje podstawowe typy i podtypy gleb.zna metody badania i oceny jakości gleb. zna właściwości fizyczne i chemiczne gleb. zna materię organiczną występujące w glebie, jej funkcje i rolę w środowisku glebowym. zna metody oceny jakości gleby i obowiązujące klasyfikacje gleboznawcze. Posiada umiejętność pobrania próbki gleby i oznaczenia jej składu granulometrycznego w terenie oraz w laboratorium. Potrafi zaklasyfikować glebę do odpowiedniej grupy i podgrupy granulometrycznej. Posiada umiejętność pobrania próbek gleby do cylinderków Kopecky’ego w terenie i oznaczenia ich właściwości fizyko-wodnych w laboratorium. Potrafi obliczyć ww. właściwości. Posiada umiejętność wykonania oznaczenia gęstości fazy stałej gleby. Potrafi rozwiązać proste zadania obliczeniowe związane z oznaczonymi właściwościami. Posiada umiejętność wykreślania krzywej charakterystyki wodnej na podstawie danych uzyskanych z obliczonego modelu van Genuchtena oraz oznaczenia krzywej pF w laboratorium.

Potrafi analizować zastosowanie krzywej pF.Posiada umiejętność opisywania właściwości gleb określonego typu i ich klasyfikowania do odpowiedniej jednostki systema-tycznej (działu, rzędu). Potrafi opisać symbolami profil glebowy. Posiada umiejętność „czytania” map glebowo-rolniczych.

test wielokrotnego wyboru