Mikrobiologia weterynaryjna

Celem kształcenia jest zapoznanie studentów z zagadnieniami z zakresu:

- mikrobiologii weterynaryjnej, a w szczególności biologii i patomechanizmów zakażeń powodowanych przez chorobotwórcze czynniki etiologiczne odpowiedzialne za zakażenia przewodu pokarmowego, zakażenia układu moczowo-płciowego, choroby układu oddechowego, skóry i inne;

- mechanizmów nabywania mikroflory przewodu pokarmowego przez zwierzęta w trakcie porodu i po urodzeniu;

- diagnostyki mikrobiologicznej, ze szczególnym uwzględnieniem klasycznych mikrobiologicznych metod hodowli drobnoustrojów oraz fenotypowych i genotypowych metod identyfikacji czynników etiologicznych zakażeń.

Wykłady:

Wprowadzenie do mikrobiologii weterynaryjnej - rys historyczny, przełomowe odkrycia, wybitni mikrobiolodzy. Podstawowe grupy drobnoustrojów. Taksonomia bakterii, zasady nazewnictwa. Mikrobiota przewodu pokarmowego, a prawidłowy rozwój zwierząt.

Morfologia komórki bakteryjnej. Budowa i funkcje osłon bakteryjnych. Fizjologia bakterii.

Patogeneza zakażeń. Czynniki wirulencji (adhezja, oporność na kolonizację, biofilm bakteryjny, wytwarzanie toksyn, sporulacja bakterii). Gram- dodatnie laseczki z rodzajów: Bacillus i Clostridium, znaczenie i budowa spor. Toksyny i enzymy bakteryjne wykorzystywane do wytwarzania broni biologicznej.

Gram- dodatnie laseczki z rodzajów: Bacillus i Clostridium, znaczenie i budowa spor. Toksyny i enzymy bakteryjne wykorzystywane do wytwarzania broni biologicznej.

Znaczenie flory fizjologicznej zwierząt. Definicja mikrobiomu i mikrobioty.

Genetyka bakterii.

Charakterystyka prionów

Mechanizm działania antybiotyków i chemioterapeutyków na drobnoustroje.

Geneza i mechanizmy oporności bakterii.

Historia odkrycia wirusów. Budowa wirusów. Systematyka. Strategie replikacji wirusów DNA i RNA.

Patomechanizm zakażeń wirusowych: oddziaływanie wirus- komórka i wirus-organizm.

Działanie onkogenne wirusów, teratogeneza i wpływ zakażenia na płodność.

Występowanie, rozmnażanie i systematyka grzybów. Budowa komórki grzybów i morfologia plechy.

Grzyby chorobotwórcze dla zwierząt-patomechanizm zakażeń i czynniki sprzyjające zakażeniom grzybiczym.

Szkodliwe działanie grzybów – mykotoksyny i alergeny grzybicze.

Środki przeciwgrzybicze (antymykotyki) i profilaktyka zakażeń grzybiczych u zwierząt oraz zakażeń odzwierzęcych.

Ćwiczenia laboratoryjne:

Zasady bezpieczeństwa w pracowni mikrobiologicznej. Podstawowe metody barwienia bakterii i pracy z mikroskopem świetlnym. Zasady prawidłowego wykonania preparatów mikroskopowych.

Posiewy ilościowe i jakościowe. Podstawowa diagnostyka bakterii Gram-ujemnych i Gram-dodatnich.

Oznaczanie wpływu czynników fizycznych i chemicznych na bakterie. Procesy dezynfekcji i sterylizacji (demonstracja urządzeń, metody filtracji stosowane w pracowni mikrobiologicznej). Analiza wyników sterylizacji i dezynfekcji.

Metody badania lekowrażliwości bakterii tlenowych i beztlenowych.

Zasady diagnostyki wirusologicznej. Określanie miana wirusów. Próba biologiczna i obliczanie LD50

Zasady pracy w laboratorium mykologicznym. Sposoby izolacji grzybów z różnych próbek.

Identyfikacja grzybów metodami mikroskopowymi i hodowlanymi.

Metody diagnostyczne w rozpoznawaniu zakażeń grzybiczych u zwierząt.

Seminarium:

Podstawy diagnostyki bakteriologicznej. Klasyczne oraz serologiczne metody diagnostyki bakteriologicznej. Wprowadzenie do

metod molekularnych. Drogi i mechanizmy wnikania bakterii.

Hodowla w warunkach tlenowych i beztlenowych. Czynniki wpływające na wzrost bakterii. Podłoża bakteriologiczne

stosowane w diagnostyce bakterii

Zasady pobierania, przechowywania, opisywania i transportowania materiałów klinicznych przeznaczonych do badań

mikrobiologicznych.

Metody oznaczania lekowrażliwości drobnoustrojów i interpretacja wyników antybiogramu.

Drogi przenoszenia wirusów, diagnostyka i możliwość przeniesienia zakażeń wirusowych na człowieka .

Drożdże -rola w zakażeniach i naturalnej mikrobiocie

Dermatofity i grzyby strzępkowe (pleśnie) – problemy identyfikacyjne.

Whitt Dixie D., Salyers Abigail A.: Mikrobiologia. Wyd. PWN Warszawa, 2012.

K. Malicki, M. Binek: Zarys klinicznej bakteriologii weterynaryjnej Tom I i Tom II. Wyd. SGGW Warszawa 2004

P. R. Murray, K.S. Rosenthal, M.A. Pfaller: Mikrobiologia. Wyd. Edra Urban & Partner, 2018.

Szewczyk E. (red.): Diagnostyka bakteriologiczna. PWN Warszawa 2005

Uzupełniająca:

McVey D, Kennedy M, Chengappa MM, Wilkes R.: Veterinary Microbiology. Wyd. Wiley-Blackwell, 2022.

G.E. Greene: Choroby zakaźne psów i kotów. Wyd. Galaktyka, 2010

Z. Gliński, K. Kostro: Choroby zakaźne zwierząt z elementami epidemiologii i zoonoz. PWR i L Warszawa, 2011

Fenner’s Veterinary Virology. Edited by N.J. MacLachlan & E.J. Dubovi. Wyd.4, 2011 (dostępna w wersji PDF w internecie)

Krzyściak P., Skóra M., Macura AB.: Atlas grzybów chorobotwórczych człowieka. MedPharm Wrocław 2011

WIEDZA - zna i rozumie:

MKB_W1 podstawowe pojęcia mikrobiologiczne oraz klasyfikację drobnoustrojów

MKB_W2 budowę wirusów, komórek bakteryjnych i grzybiczych

MKB_W3 najważniejsze czynniki etiologiczne powodujące zakażenia przewodu pokarmowego, układu moczowo-płciowego, układu oddechowego, skóry oraz inne (mastitis) oraz najważniejsze czynniki etiologiczne odpowiedzialne za zakażenia płodu i poronienia

MKB_W4 czynniki etiologiczne będące przyczyną występowania zoonoz, ze szczególnym uwzględnieniem czynników etiologicznych bezpośrednio zagrażających życiu i zdrowiu lekarzy weterynarii

MKB_W5 molekularne podstawy zjadliwości drobnoustrojów

MKB_W6 źródła i rezerwuary mikroorganizmów oraz drogi szerzenia się zakażeń

MKB_W7 zasady pracy w laboratorium mikrobiologicznym i metody badawcze pozwalające na identyfikację określonych grup drobnoustrojów, tj. metody hodowlane, serologiczne i molekularne

MKB_W8 zna podstawowe grupy leków przeciwbakteryjnych stosowanych w leczeniu ludzi i zwierząt, oporność bakterii na antybiotyki i inne czynniki przeciwbakteryjne

MKB_W9 biologię i patogenność grzybów z rodzajów Candida oraz Aspergillus

MKB_W10 zasady hodowli i identyfikacji grzybów drożdżopodobnych i grzybów strzępkowych oraz zasady oznaczania wrażliwości grzybów na leki przeciwgrzybicze

MKB_W11 pojęcie antropozoomykozy

MKB_U1 posługiwać się podstawowymi technikami badań mikrobiologicznych (w tym wykonać posiew redukcyjny, preparat bezpośredni wybarwiony metodą Grama)

MKB_U2 prawidłowo pobierać materiał kliniczny do badań mikrobiologicznych, zabezpieczyć go, oraz przesłać w odpowiednich warunkach do właściwego laboratorium mikrobiologicznego

MKB_U3 w sposób właściwy zinterpretować wyniki badań mikrobiologicznych

Ocena praktycznych umiejętności wykonania zadania/ćwiczenia zgodnie z przedstawioną i omówioną przez prowadzącego instrukcją oraz ocena umiejętności interpretacji uzyskanych wyników przeprowadzane podczas

każdych ćwiczeń laboratoryjnych.

Kryteria oceny zajęć praktycznych: ZAL/NZAL.

Student jest zobowiązany zaliczyć (ZAL) wszystkie zajęcia praktyczne przewidzianych harmonogramem.

Uzyskanie zaliczenia praktycznego ćwiczeń jest warunkiem koniecznym do zaliczenia przedmiotu w 4 semestrze.

Weryfikacja realizowanych efektów kształcenia obejmuje także sprawdzenie nabytej wiedzy teoretycznej i jest prowadzona w formie sprawdzianów śródsemestralnych obejmujących także treści prezentowane i omawiane

na wykładach i seminariach.

Za każde pytanie student otrzymuje od 0-2 pkt (0,5; 1,0; 1,5; 2), czyli maksymalnie 10 pkt na sprawdzianie.

Maksymalna liczba punktów możliwych do zebrania w semestrze wynosi 70.

Minimalna liczba punktów warunkująca uzyskanie zaliczenia materiału teoretycznego wynosi 42.

Wszystkim studentom, którzy w semestrze 4 otrzymali łącznie co najmniej 55 pkt na sprawdzianach, dolicza się dodatkowe punkty do punktacji na końcowym egzaminie testowym wg następującej skali:

55 – 60 pkt; dodatkowe 3 punkty

61 – 66 pkt; dodatkowe 4 punkty

67 – 70 pkt; dodatkowe 5 punktów

W przypadku braku uzyskania zaliczenia semestru istnieje możliwość zaliczenia w terminie poprawkowym. Na poprawie zaliczenia obowiązuje materiał z całego semestru.

Obecność na ćwiczeniach jest obowiązkowa. Student ma prawo do jednej nieobecności usprawiedliwionej w semestrze.

Nie dotyczy