Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Histologia

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: W.2s.HIS.SJ.WETXX
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (0841) Weterynaria Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Histologia
Jednostka: Uniwersyteckie Centrum Medycyny Weterynaryjnej
Grupy:
Strona przedmiotu: http://www.histologia.cm-uj.krakow.pl
Punkty ECTS i inne: (brak) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Skrócony opis:

Kurs histologii.

Tematy kursu:

Tkanka nabłonkowa. Tkanka łączna właściwa. Tkanki łączne podporowe. Krew i hemopoeza. Tkanka mięśniowa. Tkanka nerwowa. Układ naczyniowy. Układ limfatyczny. Skóra i twory skórne. Układ pokarmowy. Układ oddechowy. Układ dokrewny. Układ rozrodczy żeński. Układ rozrodczy męski. Układ moczowy. Narząd wzroku. Narząd słuchu i równowagi.

Pełny opis:

Kurs histologii.

Tkanka nabłonkowa. Ogólna charakterystyka i funkcje nabłonków. Klasyfikacja nabłonków i charakterystyka ich poszczególnych typów. Modyfikacje budowy tkanki nabłonkowej w zależności od pełnionej funkcji. Zróżnicowania powierzchni nabłonków: mikrokosmki i migawki, mechanizm ruchu migawek. Połączenia międzykomórkowe. Blaszka podstawna. Gruczoły - typy budowy i wydzielania.

Tkanka łączna właściwa. Charakterystyka chemiczna i strukturalna substancji międzykomórkowej (włókna i istota podstawowa). Pochodzenie, budowa i czynność komórek tkanki łącznej właściwej: komórki włóknotwórcze, komórki uczestniczące w zjawiskach obronnych (plazmocyty, mastocyty, układ makrofagów). Klasyfikacja i charakterystyka odmian tkanki łącznej. Tkanka tłuszczowa.

Tkanki łączne podporowe. Chrząstka: charakterystyka substancji międzykomórkowej, terytoria chrzęstne, typy chrzastki, ich własności mechaniczne, odżywianie i wzrost. Elementy składowe kości – substancja międzykomórkowa i komórki: kom. osteogenne, osteoblasty i osteoklasty. Blaszka kostna, organizacja strukturalna i czynnościowa kości gąbczastej i zbitej. Kostnienie na podłożu mezenchymatycznym i chrzęstnym. Wzrost i przebudowa kości. Podstawy procesu biomineralizacji. Budowa stawu.

Krew i hemopoeza. Osocze. Elementy morfotyczne krwi, ich wartości liczbowe, charakterystyka i przystosowanie do funkcji. Znaczenie granulocytów w procesach obronnych. Limfocyty, ogólna charakterystyka. Monocyty. Płytki krwi/trombocyty. Budowa szpiku krwiotwórczego. Hemopoeza: komórki macierzyste, linie rozwojowe i ich charakterystyka.

Tkanka mięśniowa. Aparat kurczliwy. Klasyfikacja tkanki mięśniowej. Charakterystyka komórek mięśniowych gładkich, włókien mięśniowych szkieletowych i komórek mięśnia sercowego. Podstawy strukturalne i molekularne zjawiska skurczu w mięśniach gładkich i poprzecznie prążkowanych. Struktura sarkomeru, białka kurczliwe, regulatorowe i pomocnicze. Budowa i funkcja kanalików T i siateczki sarkoplazmatycznej. Płytka motoryczna. Organizacja błony mięśniowej gładkiej, mięśnia szkieletowego i mięśnia sercowego wraz z układem przewodzącym. Niemięśniowe komórki kurczliwe.

Tkanka nerwowa. Pojęcie neuronu i charakterystyka jego wyposażenia cytoplazmatycznego. Klasyfikacja komórek nerwowych. Włókna nerwowe i ich typy. Strukturalne i molekularne podstawy przewodnictwa nerwowego. Budowa i typy synaps, przewodnictwo synaptyczne. Typy i czynność komórek neurogleju. Pień nerwowy (nerw obwodowy). Zwój międzykręgowy. Ośrodkowy układ nerwowy: skład istoty szarej i białej, organizacja rdzenia kręgowego, kory móżdżku i mózgu.

Bariera krew-mózg.

Układ naczyniowy. Elementy składowe ściany naczyniowej. Śródbłonek, charakterystyka i funkcje. Mechanizmy transportu substancji i migracji leukocytów przez śródbłonek. Angiogeneza. Budowa kapilarów i ich typy. Prekapilary i postkapilary, regulacja przepływu przez łożysko naczyń włosowatych. Naczynia tętnicze: tętnice typu mięśniowego i sprężystego. Naczynia żylne - różnorodność budowy. Warstwy ściany serca.

Układ limfatyczny. Komórki uczestniczące w reakcjach immunologicznych: komórki prezentujące antygen, limfocyty T i ich subpopulacje, limfocyty B i NK. Odporność nieswoista, receptory rozpoznające wzorzec. Podstawy reakcji immunologicznych: odpowiedź humoralna i komórkowa. Tkanka limfoidalna. Organizacja grudki chłonnej. Budowa i czynność węzła chłonnego. Śledziona - organizacja miazgi białej i czerwonej, krążenie śledzionowe. Układ nabłonkowo-limfatyczny grasicy u ssaków i torebki Fabrycjusza u ptaków i ich rola jako centralnych narządów limfatycznych. Tkanka limfoidalna błon śluzowych - migdałki.

Skóra i twory skórne. Naskórek - keratynocyty i proces rogowacenia, inne komórki obecne w nakórku (melanocyty, komórki Langerhansa i komórki Merkla) i ich funkcje. Organizacja skóry właściwej i tkanki podskórnej. Gruczoły skóry – budowa i mechanizmy wydzielnicze. Korzeń włosa i twory z nim związane. Inne twory skórne: kopyta, racice, rogi, pazury, pióra i dziób. Unaczynienie i unerwienie skóry, typy zakończeń nerwowych i ich rola. Charakterystyka morfologiczna skóry z różnych okolic ciała. Cechy budowy skóry ptaków i korzeni piór.

Układ pokarmowy cz. I. Jama ustna i gruczoły ślinowe. Błona śluzowa różnych rejonów jamy ustnej. Język - brodawki i kubki smakowe, mechanizm percepcji bodźców smakowych. Małe i duże gruczoły ślinowe – budowa i czynność odcinków wydzielniczych i przewodów wyprowadzających. Różnicowa charakterystyka ślinianek. Ogólna budowa zęba: struktura tkanek zmineralizowanych, miazga zęba, ozębna.

Układ pokarmowy cz. II. Cewa pokarmowa. Ogólna budowa cewy pokarmowej, charakterystyka warstw ściany. Budowa przełyku. Zróżnicowanie budowy żołądka u zwierząt domowych. Organizacja błony śluzowej poszczególnych obszarów żołądka, charakterystyka nabłonka powierzchniowego, gruczołów i ich skład komórkowy. Jelito i jego przystosowanie do funkcji (nabłonek jelitowy, kosmki i krypty jelitowe). Zróżnicowania budowy poszczególnych odcinków jelit. Tkanka limfoidalna cewy pokarmowej. Sploty nerwowe cewy pokarmowej. Komórki dokrewne cewy pokarmowej. Charakterystyka budowy cewy pokarmowej ptaków.

Układ pokarmowy cz. III. Duże gruczoły układu pokarmowego. Trzustka - struktura i funkcja części zewnątrzwydzielniczej, charakterystyka odcinka wydzielniczego, komórki gruczołowej i dróg wyprowadzających. Wątroba - organizacja zrazikowa (zrazik w ujęciu klasycznym i czynnościowym). Charakterystyka strukturalna i czynnościowa komórki wątrobowej i jej biegunów. Zatoki wątrobowe i komórki z nimi związane. Krążenie krwi w wątrobie. Wewnątrz- i zewnątrzwątrobowe drogi żółciowe.

Układ oddechowy. Drogi oddechowe – nabłonek i jego skład komórkowy, charakterystyka błony śluzowej. Jama nosowa: błona śluzowa obszaru oddechowego, błona śluzowa obszaru węchowego i jej nabłonek – budowa i czynność. Narząd przylemieszowy. Budowa tchawicy, oskrzeli i oskrzelików. Organizacja miąższu płucnego. Pęcherzyk płucny: typy pneumocytów i ich funkcje, bariera powietrze-krew, surfaktant i jego rola. Makrofagi płucne. Charakterystyka układu oddechowego ptaków: drogi oddechowe, budowa płuc, worki powietrzne. Budowa skrzel u ryb.

Układ dokrewny. Przysadka mózgowa: podział na część gruczołową i nerwową, związek morfologiczny i czynnościowy przysadki z podwzgórzem, klasyfikacja komórek części gruczołowej, budowa i czynność części nerwowej.

Tarczyca: ogólna organizacja narządu, struktura pęcherzyka tarczycowego, budowa tworzących go komórek, etapy produkcji hormonów, komórki C. Nadnercze. Kora: podział na warstwy, cechy ultrastrukturalne komórek steroidogennych. Rdzeń: komórki chromochłonne, komórkowe aspekty produkcji katecholamin.

Wysepki trzustkowe - typy komórek, ich charakterystyka ultrastrukturalna i czynnościowa. Przytarczyce – budowa, typy komórek i ich czynność. Szyszynka. System rozsianych komórek dokrewnych (DNES): cechy wspólne, narządowa lokalizacja komórek.

Układ rozrodczy żeński cz. I. Jajnik – ogólna organizacja, kolejne stadia rozwoju pęcherzyków jajnikowych, organizacja pęcherzyka Graafa. Atrezja pęcherzyków. Powstawanie, budowa i czynność ciałka żółtego, luteoliza i ciałko białawe. Charakterystyka komórek dokrewnych jajnika. Zrąb jajnika. Jajowód: budowa ściany, charakterystyka nabłonka. Macica: endometrium i myometrium, zmiany błony śluzowej macicy w przebiegu cyklu płciowego. Budowa szyjki macicy. Pochwa: budowa ściany, zmiany nabłonka w trakcie cyklu płciowego. Odmienności budowy i funkcji żeńskiego układu rozrodczego u ptaków.

Układ rozrodczy żeński cz II. Typy łożysk u zwierząt domowych, odmiany trofoblastu, komórki doczesnowe, budowa i funkcja bariery łożyskowej. Gruczoł mlekowy - ogólna charakterystyka budowy, zmienność zależna od stanu czynnościowego. Struktura odcinka wydzielniczego i komórki wydzielniczej, mechanizmy wydzielania składników mleka, budowa przewodów wyprowadzających.

Układ rozrodczy męski. Jądro - ogólna charakterystyka, budowa kanalika nasiennego. Komorki plemnikotwórcze i spermatogeneza. Budowa plemnika. Komórki Sertolego i ich różnorodne funkcje. Przestrzeń śródmiąższowa jądra: komórki Leydiga. Budowa i czynność dróg wyprowadzających: kanaliki proste, sieć jądra, najądrze i nasieniowód. Budowa i czynność gruczołu krokowego, pęcherzyków nasiennych, gruczołów opuszkowo-cewkowych. Budowa prącia. Charakterystyka męskiego układu rozrodczego ptaków.

Układ moczowy. Nerka – obszary miąższu. Ogólna charakterystyka nefronu i lokalizacja jego odcinków w obrębie miąższu nerki. Budowa ciałka nerkowego, ultrastruktura i mechanizm działania bariery filtracyjnej. Charakterystyka strukturalna i czynnościowa kolejnych odcinków nefronu. Cewka zbiorcza i jej rola w procesie zagęszczania moczu. Aparat przykłębuszkowy – elementy składowe i ich funkcja. Układ naczyń krwionośnych w nerce. Drogi moczowe: moczowód, pęcherz moczowy i jego adaptacja do zmiennej pojemności. Odmienności budowy nerki i dróg moczowych ptaków.

Narząd wzroku. Ogólna organizacja gałki ocznej, warstwy ściany. Budowa twardówki i rogówki. Naczyniówka właściwa, struktury związane z akomodacją i adaptacją: ciałko rzęskowe, tęczówka i soczewka. Siatkówka – charakterystyka kolejnych warstw, budowa i czynność fotoreceptorów. Plamka żółta i plamka ślepa. Powieka: spojówka, tarczka i gruczoły. Migotka. Gruczoł łzowy. Budowa oka ptaków.

Narząd słuchu i równowagi. Ucho zewnętrzne: małżowina uszna, przewód słuchowy zewnętrzny, błona bębenkowa. Ucho środkowe: jama bębenkowa, kosteczki słuchowe, trąbka Eustachiusza. Ucho wewnętrzne: błędnik kostny i błoniasty: ślimak, łagiewka, woreczek i przewody półkoliste. Budowa i funkcja struktur receptorycznych: narządu Cortiego, plamek i grzebieni. Charakterystyka komórek rzęsatych i komórek podporowych, mechanizm odbioru bodźców. Odmienności budowy ucha ptaków.

Literatura:

Literatura podstawowa:

1. T. Cichocki, J.A. Litwin, J. Mirecka: Kompendium histologii, Wydawnictwo UJ, Kraków 2009;

2. Internetowy atlas histologiczny: M.Gajda, J.A. Litwin: Repetytorium praktyczne; na stronie katedry

(www.histologia.cm-uj.krakow.pl/Repetytorium/repetyt. html).

Literatura uzupełniająca:

J. Kuryszko, J. Zarzycki: Histologia zwierząt, PWRL (2000)

Efekty uczenia się:

W zakresie wiedzy student:

• zna mianownictwo histologiczne;

• zna struktury komórkowe i ich specjalizacje funkcjonalne oraz podstawowe procesy zachodzące w żywych komórkach;

• zna składniki, mikroarchitekturę i znaczenie czynnościowe substancji (macierzy) pozakomórkowej

• zna prawidłową mikroarchitekturę tkanek, narządów i układów, ich czynnościowe specjalizacje oraz rozumie współzależności ich budowy i funkcji;

W zakresie umiejętności student:

• obsługuje mikroskop optyczny, także w zakresie korzystania z immersji;

• rozpoznaje w obrazach z mikroskopu optycznego i elektronowego struktury histologiczne odpowiadające narządom, tkankom, komórkom i strukturom komórkowym

• dokonuje opisu i interpretacji ich budowy, oraz interpretuje relacje między budową i funkcją;

• posługuje się w mowie i piśmie mianownictwem histologicznym

Metody i kryteria oceniania:

Ocenianie ciągłe (na ćwiczeniach), egzamin praktyczny i teoretyczny.

Warunki zaliczenia ćwiczeń: obecność i przygotowanie teoretyczne.

Zasady dopuszczenia do egzaminu: nieprzekroczenie limitu 3 nieobecności na ćwiczeniach, zaliczenie wszystkich ćwiczeń.

Egzamin końcowy:

1. Egzamin praktyczny: identyfikacja struktur komórkowych, tkankowych i narządowych w 13 preparatach i na 2 zdjęciach z mikroskopu elektronowego (próg zdania 9/15 pkt.)

2. Egzamin teoretyczny: w formie testu (100 pytań, próg zdania 60%).

Przedmiot nie jest oferowany w żadnym z aktualnych cykli dydaktycznych.
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie.
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.3.0 (2024-03-22)