Elektyw 1: Żywność niekonwencjonalna

Celem przedmiotu jest omówienie różnych rodzajów żywności niekonwencjonalnej, do której zaliczyć można żywność funkcjonalną, wzbogaconą, ekologiczną, regionalną, programowaną, suplementowaną itp. Omówione zostaną zasady wprowadzania na rynek, wymagania oraz znakowanie środków spożywczych należących do grup produktów niekonwencjonalnych. Zaprezentowane zostaną prozdrowotne właściwości żywności, składniki bioaktywne pochodzenia roślinnego i zwierzęcego. Przedstawiona zostanie oferta żywności niekonwencjonalnej (prozdrowotnej), której skład projektowany jest w taki sposób, by wspomagała organizm w utrzymaniu dobrostanu fizycznego i psychicznego oraz sprzyjała zapobieganiu lub leczeniu określonych schorzeń. Omówione zostaną produkty tzw. Nowej Żywności (Novel Foods), której celem jest zaproponowanie konsumentom nowych artykułów żywnościowych wytworzonych z dotychczas niestosowanych niekonwencjonalnych surowców, zastosowanie nowoczesnych technologii produkcji, przetwarzania i utrwalania.

WYKŁADY:

Definicje i pojęcia. Podstawy prawne. Zasady wprowadzania na rynek środków spożywczych należących do grup produktów niekonwencjonalnych (żywności funkcjonalnej, wzbogaconej, ekologicznej, regionalnej itp.). Wymagania i znakowanie żywności, wzbogaconej, ekologicznej czy regionalnej.

Żywność funkcjonalna – idea, definicje, zasady i kryteria oceny funkcjonalności produktów.

Prozdrowotne właściwości żywności, składniki bioaktywne pochodzenia roślinnego i zwierzęcego.

Żywieniowe metody wzbogacania żywności pochodzenia zwierzęcego. Naturalne składniki bioaktywne stosowane do wzbogacania żywności.

Charakterystyka żywności wzbogaconej. Cele i kierunki wzbogacania.

Żywność regionalna – polskie i unijne systemy ochrony produktów regionalnych. Organizacje Slow Food, Fair Trade. Charakterystyka polskich produktów regionalnych.

Żywność ekologiczna. Charakterystyka rolnictwa ekologicznego.

Zasady produkcji ekologicznych środków roślinnych i zwierzęcych. Cechy żywności ekologicznej.

Charakterystyka Nowej Żywności (Novel Food), wymagania, zasady wprowadzania na rynek.

Wybrane przykłady żywności niekonwencjonalnej - żywność wygodna, minimalnie przetworzona, modyfikowana genetycznie.

ĆWICZENIA:

Oznaczanie wybranych składników w produktach wzbogacanych (żelazo w produktach zbożowych, jod w soli kuchennej, wit. C w sokach itp.)

Porównanie poziomu wybranych składników odżywczych w warzywach z upraw ekologicznych i konwencjonalnych (polifenole, witamina C, sucha masa).

Porównanie poziomu wybranych składników odżywczych w warzywach z upraw ekologicznych i konwencjonalnych (oznaczenie zdolności wygaszania wolnego kationorodnika ABTS.+).

Opracowanie diety wegetariańskiej oraz ocena jej wartości odżywczej

Oznaczanie wybranych składników w produktach regionalnych, funkcjonalnych (np. tłuszcz, białko, s.m. w serach, jajach).

PODSTAWOWA

1. Świderski F. (red.) (2003), Żywność wygodna i żywność funkcjonalna, Wyd. Naukowo-Techniczne.

2. Kwasek M. (red.) Z badań nad rolnictwem społecznie zrównoważonym. Żywność ekologiczna – regulacje prawne, system kontroli i certyfikacji. Wyd. Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej Państwowy Instytut Badawczy. Nr 80, 2013, Warszawa.

3. Błaszczak A., Grześkiewicz W. Żywność funkcjonalna – szansa czy zagrożenie dla zdrowia? Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2014, Tom 20, Nr 2, 214–221.

UZUPEŁNIAJĄCA:

1. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie Nowej Żywności. Bruksela, dnia 18.12.2013 r.COM(2013) 894 final 1-53.

2. Kudełka W. Innowacyjny segment żywności wspierającej zdrowie człowieka. Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy. Uniwersytet Rzeszowski, Zeszyt 18, 290-302.

3. Kozirok W., Baumgart A., Babicz–Zielińska E. Postawy i zachowania konsumentów wobec żywności prozdrowotnej. Bromat. Chem. Toksykol. – XLV, 2012, 3, str. 1030–1034.

WIEDZA:

Definiuje pojęcia z zakresu różnych rodzajów żywności niekonwencjonalnej, identyfikuje skład żywności niekonwencjonalnej, rozpoznaje składniki kluczowe, wyraźnie różniące dany produkt od środków konwencjonalnych. Ma zaawansowaną wiedzę o właściwościach i znaczeniu żywieniowym wybranych rodzajów żywności niekonwencjonalnej.

Klasyfikuje i rozróżnia grupy produktów żywności niekonwencjonalnej oraz charakteryzuje poszczególne środki spożywcze w obrębie grup. Poprawnie opisuje procesy technologiczne w całym łańcuchu ich podaży oraz identyfikuje asortyment. Definiuje jakość oraz wskazuje na czynniki kształtujące skład i jakość środków spożywczych należących do produktów niekonwencjonalnych, wylicza czynniki wpływające na ich jakość w sferze przed-, po- i produkcyjnej.

Identyfikuje i charakteryzuje metody badań jakości wybranych produktów niekonwencjonalnych. Wskazuje relacje pomiędzy żywnością, żywieniem a zdrowiem. Wymienia wybrane akty prawne związane z kształtowaniem jakości żywności.

UMIEJĘTNOŚCI:

Wyszukuje, interpretuje, weryfikuje i przetwarza potrzebne informacje pochodzące z różnych źródeł i w różnych formach w celu rozwiązania problemu badawczego. Planuje i wykonuje samodzielnie pod kierunkiem opiekuna naukowego proste zadania badawcze dotyczące oznaczeń wybranych składników odżywczych, nieodżywczych oraz zanieczyszczeń środków spożywczych należących do produktów niekonwencjonalnych. Ocenia jakość materiału badawczego, poprawność znakowania i etykietowania.

Prawidłowo interpretuje wyniki z wykonywanych zadań i formułuje wnioski. Przygotowuje, opracowuje i analizuje otrzymane wyniki.

Potrafi stosować zasady BHP i dobrych praktyk w laboratorium analitycznym. Organizuje, planuje i koordynuje pracę w ramach zadanych prac badawczych. Współpracuje z zespołem w celu rozwiązania problemu badawczego.

KOMPETENCJE SPOŁECZNE:

Rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się i podnoszenia kwalifikacji zawodowych oraz rozwoju osobistego.

Potrafi pracować w grupie i kierować małym zespołem. Posiada świadomość odpowiedzialności za zadania powierzone przez grupę i opiekuna naukowego. Jest zorientowany na rozwiązywanie problemów.

WYKŁADY:

Zaliczenie na ocenę w formie pisemnej; na ocenę pozytywną należy udzielić co najmniej 51% prawidłowych odpowiedzi na zadane pytania. Udział w ocenie końcowej z przedmiotu - 50%.

ĆWICZENIA:

Zaliczenie ćwiczeń na podstawie:

- indywidualnych sprawozdań z prac laboratoryjnych (średnia z uzyskanych ocen) - udział w ocenie końcowej modułu 20%

- 1 kolokwium cząstkowe z zakresu ćwiczeń (ocena pozytywna dla min. 51% punktów) - udział w ocenie końcowej modułu 30%