Podstawy produkcji surowców owocowo-warzywnych

Skrócony opis przedmiotu: Student na kursie poznaje charakterystykę produkcji sadowniczej i warzywniczej oraz główne kierunki zagospodarowania owoców i warzyw w Polsce. Ponadto zapoznaje się ze sposobami zapewnienia optymalnych warunków dla uzyskania owoców i warzyw wysokiej jakości. Studenci rozumieją wpływ metod uprawy oraz czynników glebowo-klimatycznych oraz agrotechnicznych na wielkość, jakość i zdolność przechowalniczą plonu owoców i warzyw.

Wykłady

Tematyka zajęć:

Specyfika produkcji sadowniczej, gospodarcze i prozdrowotne znaczenie owoców. Główne kierunki zagospodarowania owoców w kraju i na świecie.

Budowa owoców, podstawowe wyróżniki jakości owoców.

Rejonizacja upraw sadowniczych – znaczenie dla zapewnienia optymalnych warunków wzrostu i rozwoju roślin.

Odporność na niskie temperatury gatunków sadowniczych

Agrotechnika i jej wpływ na jakość owoców – zmęczenie gleby, podkładki, typy koron.

Agrotechnika i jej wpływ na jakość owoców – systemy uprawy gleby, nawożenie, zapylacze, przerzedzanie. Prognozowanie plonu.

Jakość owoców z upraw IPO oraz ekologicznych

Inne czynniki wpływające na jakość owoców – termin i technika zbioru, transport, schładzanie, przechowywanie.

Charakterystyka warzywnictwa. Części użytkowe warzyw. Grupy użytkowe warzyw uprawianych w Polsce. Gospodarcze znaczenie warzyw i kierunki zagospodarowania plonów roślin warzywnych.

Czynniki wzrostu i rozwoju roślin warzywnych. Czynniki klimatyczne (wymagania cieplne, świetlne i wodne roślin warzywnych). Gleba w uprawie roślin warzywnych (przydatność agronomiczna gleb o różnych właściwościach fizyko-chemicznych i biologicznych). Rejonizacja produkcji warzywniczej.

Uprawa roli po rozpoznaniu jej cech decydujących o żyzności, w aspekcie oddziaływania na środowisko glebowe oraz zapewnienia optymalnych warunków wzrostu i żywienia mineralnego roślin warzywnych.

Nawożenie organiczne i mineralne w uprawie roślin warzywnych. Sposób stosowania nawozów organicznych i mineralnych, stopień ich wykorzystania, oddziaływanie bezpośrednie i wpływ następczy na wielkość i jakość plonów warzyw.

Zmianowanie i płodozmian w uprawie warzyw. Przyrodnicze i agrotechniczne podstawy zmianowania. Rodzaje płodozmianów i zmianowań w warzywnictwie.

Metody uprawy warzyw polowych. Siew oraz produkcja i sadzenie rozsady. Pielęgnowanie roślin w polu (odchwaszczanie, spulchnianie, nawadnianie, przerywanie). Zbiór i przechowywanie warzyw do obrotu.

Czynniki wpływające na zmiany jakości warzyw ze szczególnym uwzględnieniem: terminu zbioru, sposobu traktowania plonów po zbiorze (technika zbioru, transport, krótkotrwałe składowanie) i przechowywania.

Ćwiczenia laboratoryjne

Tematyka zajęć:

Budowa morfologiczna roślin gatunków sadowniczych. Charakterystyka i cechy użytkowe owoców ziarnkowych, pestkowych i jagodowych.

Sensoryczne i analityczne metody oceny jakości owoców.

Tradycyjne i nowoczesne metody rozmnażania gatunków sadowniczych i ich wpływ na jakość owocowania roślin.

Technologia uprawy i charakterystyka roślin wybranych gatunków jagodowych: truskawka, malina, borówka wysoka.

Technologia uprawy i charakterystyka roślin wybranych gatunków drzew ziarnkowych: jabłoń i grusza. Metody oznaczania prawidłowego terminy zbioru: test skrobiowy, jędrność, zawartość ekstraktu.

Technologia uprawy i charakterystyka roślin wybranych gatunków drzew pestkowych: śliwa, czereśnia, wiśnia.

Budowa morfologiczna, cechy rozpoznawcze i użytkowe gatunków

i odmian warzyw.

Technologie uprawy ważniejszych gospodarczo gatunków warzyw gruntowych.

Technologie uprawy warzyw pod osłonami

Potrzeby pokarmowe i nawozowe roślin warzywnych na tle technologii uprawy i miejsca w płodozmianie. Metody ustalania potrzeb wapnowania oraz nawożenia mineralnego roślin warzywnych. Bilansowanie potrzeb nawozowych w oparciu o wyniki analiz chemicznych gleby.

Technika, forma, rodzaj, termin i sposób stosowania nawozów mineralnych w aspekcie wielkości i jakości uzyskiwanych plonów warzyw.

Jakość plonu i wartość biologiczna warzyw w aspekcie wymagań stawianych przez rynki zbytu (w tym przemysł i zamrażalnictwo). Rodzaj zanieczyszczeń i skażeń plonu warzyw. Zawartość azotanów i metali ciężkich w roślinach warzywnych.

Podstawowa

1. Pieniążek S. 2000. Sadownictwo. PWN , Warszawa

2. Fizjologia roślin sadowniczych strefy umiarkowanej. T1 i 2. 2011. PWN Warszawa.

3. Knaflewski M. 2007. Ogólna uprawa warzyw. PWRiL.

Uzupełniająca

1. Kołota E. 2000. podstawy Ogrodnictwa. WSiP Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa.

2. Świętochowski B., Jabłoński B., Radomska M., Krężel R. 1996. Ogólna uprawa roli i roślin. PWRiL.

WIEDZA - absolwent zna i rozumie:

Charakteryzuje specyfikę produkcji sadowniczej i wymienia główne kierunki zagospodarowania owoców.

Wyjaśnia wpływ czynników klimatyczno - glebowych na rejonizację upraw sadowniczych.

Opisuje analityczne i sensoryczne metody oceny jakości owoców.

Opisuje budowę, charakteryzuje cechy użytkowe oraz wyróżniki jakości owoców. Wymienia znaczenie owoców dla zdrowia i życia człowieka.

Opisuje technologie uprawy drzew i krzewów sadowniczych w odniesieniu do jakości plonu. Określa wpływ zabiegów agrotechnicznych na jakość owoców.

Wymienia gatunki i najważniejsze odmiany uprawne drzew i krzewów owocowych.

Opisuje metody rozmnażania drzew i krzewów owocowych i ich wpływ na jakość uzyskanych plonów

Interpretuje jakość uzyskanych plonów owoców w odniesieniu do tradycyjnych i ekologicznych metod uprawy

Zna części użytkowe warzyw, grupy użytkowe warzyw uprawianych w Polsce. Wskazuje na gospodarcze znaczenie warzyw i kierunki zagospodarowania plonów roślin warzywnych.

Opisuje przydatność agronomiczną gleb do uprawy warzyw. Rozumie znaczenie rejonizacji produkcji warzywniczej.

Posiada podstawową wiedzę z zakresu podstaw uprawy roli. Opisuje wpływ uprawy roli na właściwości fizykochemiczne i biologiczne gleby.

Definiuje i interpretuje wymagania pokarmowe roślin i ich potrzeby nawozowe. Zna podstawowe nawozy mineralne, naturalne i organiczne. Opisuje techniki stosowania nawozów.

Zna zasady planowania płodozmianu. Wyjaśnia funkcje płodozmianu.

Zna metody uprawy warzyw polowych, pielęgnacji roślin w polu (odchwaszczanie, spulchnianie, nawadnianie, przerywanie) oraz zbioru i przechowywania warzyw do obrotu.

Rozróżnia czynniki wpływające na zmiany jakości warzyw ze szczególnym uwzględnieniem: terminu zbioru, sposobu traktowania plonów po zbiorze i przechowywania.

UMIEJĘTNOŚCI - absolwent potrafi:

Rozróżnia elementy budowy roślin sadowniczych i ich owoców oraz charakteryzuje ich cechy użytkowe

Stosuje tradycyjne i nowoczesne metody rozmnażania drzew i krzewów owocowych.

Stosuje technologie uprawy roślin gatunków ziarnkowych i pestkowych.

Stosuje technologie uprawy roślin gatunków jagodowych.

Używa sensorycznych i analitycznych metod do oceny jakości owoców

Potrafi podać budowę morfologiczną, wymienić cechy rozpoznawcze i użytkowe gatunków

i odmian warzyw

Rozróżnia technologie uprawy ważniejszych gospodarczo gatunków warzyw w uprawie gruntowej i pod osłonami.

Posiada umiejętność wyznaczania potrzeb wapnowania oraz bilansowania potrzeb nawozowych w oparciu o wyniki analiz chemicznych gleby.

Dokonuje identyfikacji podłoży ogrodniczych i nawozów mineralnych. Dokonuje wyboru tych materiałów do metod uprawy.

Interpretuje wyniki analiz chemicznych gleby i materiału roślinnego. Formuje wnioski dotyczące potrzeb nawożenia i terminów stosowania nawozów.

KOMPETENCJE SPOŁECZNE - absolwent jest gotów do:

Potrafi pracować w grupie i kierować małym zespołem. Posiada odpowiedzialność za wspólnie realizowane zadanie.

Posiada świadomość odpowiedzialności oraz ryzyka skutków ekonomicznych działalności rolniczej.

Rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się i podnoszenia kwalifikacji zawodowych oraz rozwoju osobowego

Wykłady

Zaliczenie wykładów na podstawie pisemnego egzaminu ograniczonego czasowo – udział w ocenie końcowej modułu 50%.

Ćwiczenia laboratoryjne

Zaliczenie ćwiczeń na podstawie testu jednokrotnego wyboru (min. 51% punktów) - udział w ocenie końcowej modułu 50%.