Podstawy fitogeografii świata

KIERUNEK: ROLNICTWO / ECTS: 3 / semestr: 3

Profil: ogólnoakademicki / Forma i poziom: SI

status: fakultatywny

Wymagania wstępne: brak

Charakterystyka ważniejszych formacji i zespołów roślinnych świata i Polski poprzedzona będzie informacjami na temat kształtowania się flor młodych, w tym polodowcowych oraz kierunków migracji roślin w okresie postglacjalnym. Przedstawiona zostanie również rola człowieka w kształtowaniu szaty roślinnej Ziemi.Uzupełnieniem wykładów będą zajęcia w Ogrodzie Botanicznym UJ, które umożliwią studentom bezpośrednią obserwację przedstawicieli tropikalnych formacji roślinnych . Spacer po otwartej części ogrodu pozwoli na obserwację roślin klimatów umiarkowanego.Zajęcia terenowe prowadzone będą w szklarniach i otwartej części Ogrodu Botanicznego UJ. Z tych też względów wskazane jest by przedmiot ten był prowadzony w semestrze letnim. Do szklarni mogą wchodzić grupy do 20 osób, więc w przypadku większej liczby studentów będą oni podzieleni na mniejsze grupy.

1.Przedmiot i zadania fitogeografii. Działy geografii roślin.

Podstawowe pojęcia, przedmiot i zadania geografii roślin: formy życiowe rośli, zbiorowiska, roślinne, pojecie flory i roślinności, pojęcie formacji i zespołów roślinnych.

2. Biosfera i jej składniki.

3. Czynniki środowiska decydujące o rozmieszczeniu roślin na Ziemi.

a) Czynniki klimatyczne (promieniowanie słoneczne, temperatura oraz pojawy fenologiczne, opady atmosferyczne, wiatr, wyładowania atmosferyczne).

c) Czynniki glebowe (rozmieszczenie i charakterystyka głównych typów gleb na świecie).

b) Czynniki biotyczne kształtujące roślinność Ziemi. (konkurencja, żerowanie, pasożytnictwo

4. Konstytucja ekologiczna gatunków (ekspansywność, rozprzestrzenianie potomstwa, ekotypy, rola mieszańców, poliploidów i kompleksów apomiktycznych).

5. Piętrowy układ roślinności.

6. Charakterystyka podstawowych formacji roślinnych: formacje leśne klimatu gorącego, umiarkowanego i zimnego, step, sawanna, tundra, pustynie gorące, klimatu umiarkowanego i zimnego, półpustynie.

7. Metody wyznaczania i przedstawiania zasięgów.

8. Ważniejsze zespoły roślinne Polski: wydmy nadmorskie i śródlądowe, zespoły soliskowe, wodne i bagienne, torfowiska, łąki i wrzosowiska, stepy i suche murawy, zespoły wysokogórskie, zespoły leśne i zaroślowe, zespoły synantropijne

9. Metody badawcze stosowane w fitogeografii historycznej (metody bezpośrednie – paleobotaniczne, metody pośrednie.

10. Odtwarzanie dawnych warunków środowiska

11. Historia szaty roślinnej Ziemi.

a) Wędrówki kontynentów.

b) Zmiany klimatyczne.

c) Rola zlodowaceń plejstoceńskich.

d) Masowe wymieranie gatunków

12. Zmniejszanie się zasięgów (relikty, refugia i ich znaczenie).

13. Powiększanie się zasięgów:

a) Bariery i pomosty biogeograficzne.

b) Współczesne wędrówki roślin.

c) Zasiedlanie nowo powstałych wysp.

14.Rola człowieka w kształtowaniu szaty roślinnej Ziemi.

Statystyka przedmiotu:

zajęcia realizowane z bezpośrednim udziałem prowadzącego 28 godz.

w tym: wykłady 24 godz.

ćwiczenia i seminaria 4 godz.

konsultacje 5 godz.

udział w badaniach 0 godz.

obowiązkowe praktyki i staże 0 godz.

udział w egzaminie i zaliczeniu 1 godz.

e-learning 0 godz.

Praca własna 20 godz. (praca własna = (ECTS x 30)- suma z wiersza 1)

Podstawowa:

Kornaś J. & Medwecka-Kornaś A. 2002. Geografia roślin. Wyd. II. PWN, Warszawa.

Uzupełniająca:

Weiner J. 2005. Życie i ewolucja biosfery. Wyd. II. PWN Warszawa.

Kostrowicki S.A. 1999. Geografia biosfery. Biogeografia dynamiczna lądów. PWN, Warszawa.

Wiedza:

- Student zna podstawowe pojęcia z zakresu fitogeografii ekologicznej, florystycznej i historycznej oraz metody badania szaty roślinnej. W01

- Student posiada podstawową wiedzę na temat czynników biotycznych i abiotycznych kształtujących w przeszłości i współcześnie szatę roślinna Ziemi. W15. W19

- Potrafi scharakteryzować główne rodzaje formacji roślinnych świata oraz zespołów roślinnych Polski.

- Student potrafi wskazać rolę człowieka w kształtowaniu szaty roślinnej ziemi w przeszłości oraz współcześnie.

Umiejętności:

- Student rozumie zależności pomiędzy wymaganiami, strukturą i funkcją organizmów a ich rozmieszczeniem geograficznym. U8

- Student potrafi korzystać z map i innych danych fitosocjologicznych.

-Dostrzega związki przyczynowo-skutkowe zjawisk zachodzących w przyrodzie. U19

- Na podstawie danych klimatycznych i środowiskowych potrafi określić potencjalną roślinność danego terenu.

Kompetencje społeczne.

- Znając mechanizmy kształtujące szatę roślinną świata student rozumie konieczność ochrony siedlisk, gatunków i jest wrażliwy na zachowanie naturalnych zasobów środowiska rolniczego. K3

- Student posiada świadomość skutków wywoływanych ingerencją w którykolwiek z czynników wpływających na szatę roślinną Ziemi.

-Rozumie konieczność stałego podnoszenia kwalifikacji. K1

- Obowiązkowe zajęcia w Ogrodzie Botanicznym. UJ.

- Egzamin ustny (termin 1, 2 i 3).

1. Ocena niedostateczna (2,0): wystawiana jest wtedy, jeśli w zakresie co najmniej jednej z trzech składowych (W,

U lub K) przedmiotowych efektów kształcenia student uzyska mniej niż 50% obowiązujących efektów dla danej

składowej.

2. Ocena dostateczna (3,0): wystawiana jest wtedy, jeśli w zakresie każdej z trzech składowych (W, U lub K)

efektów kształcenia student uzyska przynajmniej 50% obowiązujących efektów dla danej składowej.

3. Ocena ponad dostateczna (3,5): wystawiana jest na podstawie średniej arytmetycznej z trzech składowych (W, U

lub K) efektów kształcenia (średnio 61-70%).

4. Podobny sposób obliczania ocen jak przedstawiony w pkt. 3 przyjęto dla ocen dobrej (4,0 - średnio 71-80%),

ponad dobrej (4,5 - średnio 81-90%) i bardzo dobrej (5,0 - średnio >90%).

Udział ćwiczeń i wykładów w końcowej ocenie:

Wykład: 100%

ćwiczenia terenowe: zal. bez oceny.