Ekonomia społeczna

Kierunek studiów: Ekonomia ECTS 3/ semestr 2

Profil: ogólnoakademicki /Forma i poziom: MS

status: przedmiot fakultatywny

Wymagania wstępne: brak

Celem przedmiotu jest przedstawienie społecznego znaczenia przedsiębiorstw na tle kryzysu finansowego (wsparcia rządu USA dla wielkich korporacji). Celem kursu jest ukazanie również, że przedsiębiorstwa oprócz funkcjonowania w celu osiągania zysku spełniają inne ważne role społeczne. W toku wykładów przekazane zostaną podstawowe informacje o roli działalności gospodarczej prowadzonej przez fundacje, stowarzyszenia. W czasie zajęć zostanie omówione znaczenie lokalnej samoorganizacji społeczno-gospodarczej w celu rozwiązywania problemów mikroregionów. Przedstawione będą przykłady przedsiębiorstw ekonomii społecznej.

Wykłady 15h:

1. Droga od myślicieli Karola Marksa i Fryderyka Engelsa do ekonomii społecznej i „Manifestu ekonomii społecznej” (definicja ekonomii społecznej, klasyczne koncepcje kapitału społecznego, społeczna gospodarka rynkowa jako synteza polityki gospodarczej Waltera Euckena i Ludwiga Erharta, podkreślenie znaczenia organizacji pozarządowych w ekonomii społecznej) (1h)

2. Materialne zadania gospodarki i wartości społeczne – przedsiębiorstwa a odpowiedzialność za społeczne i środowiskowe konsekwencje działań przedsiębiorstwa (porównanie szkoły neoklasycznej ze sposobami myślenia Euckena i Erharda, odnoszenie się przy tym do wydarzeń

z lat 2008/2009 np. przypadku piramidy Madoffa, przypadek Bogusława B., słynnego z afery Art B oraz podejrzeń o nadużycia na Forex-ie poprzez brytyjską firmę Digit Serve) (1h)

3. Solidarność społeczna, przedsiębiorczość, zaangażowanie, odpowiedzialność oraz pomocniczość jako ważne elementy ekonomii społecznej (aktywności obywatelskiej okresu zaborów, okresu międzywojennego – wzorce postaw wobec różnego typu zagrożeń) (1h)

4. Formy prawne przedsiębiorczości społecznej w Polsce, instytucje wywodzące ze starej ekonomii społecznej (np. spółdzielnie), organizacje pozarządowe oraz nowe podmioty

(np. spółdzielnie socjalne) ich znaczenie w zatrudnieniu i tworzeniu PKB (1h) .

5. Wyzwania o charakterze społecznym – analiza grup społecznych pod względem możliwości dostępu do dóbr, rynków i usług – definicja ubóstwa i jego występowanie w Polsce. (1h)

6. Ekonomia społeczna jako sojusznik państwa w kształtowaniu i realizowaniu polityki społecznej (zamiast postawy roszczeniowej samoorganizacja, przepływy finansowe do grup (1h)

o postawie roszczeniowej czy przepływ środków do organizacji typu non-profit itp., znaczenie wiedzy w tworzeniu struktury i funkcjonowaniu organizacji pozarządowej) (1h)

7. Elementy ekonomii społecznej w programach działań w sferze rozwoju społeczno-gospodarczego (w tym rozwoju regionalnego – wyrównywania rozwoju) na szczeblu samorządu lokalnego, na poziomie regionalnym, na płaszczyźnie kraju, w instytucjach UE (1h)

8. Lokalny, wspólnotowy charakter ekonomii społecznej – przykłady: Stowarzyszenie na rzecz Rozwoju Gminy Bałtów „Bałt”, Bielskie Stowarzyszenie Artystyczne Teatr Grodzki, Spółdzielnia Socjalna Usługowo-Handlowo-Produkcyjna w Byczynie, Stowarzyszenie Pomocy Wzajemnej „Być Razem” i inne z Atlasu Dobrych Praktyk Ekonomii Społecznej. (1h)

9. Dalsze przykłady działania w ramach ekonomii społecznej – kontynuacja poprzedniego wykładu (1h)

10. Ekonomia społeczna jako mechanizm dostarczania usług (usług publicznych, usług społecznych, usług o charakterze wzajemnym, dóbr publicznych, działań na rzecz rozwoju wspólnot lokalnych, działalności handlowej i produkcyjnej – zyski z przeznaczeniem na cele społeczne).(1h)

11. Przedsiębiorczość jako skłonność i umiejętność aktywnego odnoszenie się do otaczającej rzeczywistości a nie jedynie pogoni za zyskiem, przedsiębiorczość jako orientacja na skuteczne pokonywanie wyzwań w oparciu o dostępne zasoby (1h)

12. Problemy i wyzwania ekonomii społecznej (1h)

13. Bariery rozwoju ekonomii społecznej (1h)

14. Nowe inicjatywy w ramach ekonomii społecznej (1h)

15. Podsumowanie zajęć (1h)

Ćwiczenia

1. Organizacja zajęć i wywołanie dyskusji na temat tego, czy grupa utożsamia się i popiera teorię ekonomii społecznej (postawa studentów wobec idei ekonomii społecznej, mobilizacja społeczna studentów – uczestnictwo w akcjach organizacji pozarządowych, wolontariat; wartości ekonomii społecznej, próba porozumienia studentów wierzących w niewidzialną rękę rynku

i studentów popierających jak największy interwencjonizm państwowy) (1h)

2. Okres 1945-1989 jako próba budowania ekonomii społecznej, błędy i wypaczenia, współczesne następstwa wywierania presji nakierowanej na kolektywną pracę (1h)

3. Określenie możliwości wspierania rozwoju społeczno-ekonomicznego przez instytucje państwowe i określenie miejsca organizacji związanych z ekonomią społeczną w procesie tego rozwoju (1h)

4. System pomocy społecznej a rozwój ekonomii społecznej (1h)

5. Finansowanie instytucji ekonomii społecznej (1h)

6. Wspieranie rozwoju kapitału ludzkiego przez przedsiębiorstwa społeczne w Małopolsce (1h)

7. Dyskusja na temat bieżących wydarzeń w gospodarce, ocena postaw sławnych przedsiębiorców, wypowiedzi studentów na temat tego co im imponuje w postawie biznesmena, jak dobieraliby wspólników do swojego przedsięwzięcia? Przykład samoorganizacji ludzi w ramach określonego zagrożenia na przestrzeni ostatnich 70 lat. (1h)

8. Ranking historii przyniesionych przez studentów po krótkich jednozdaniowych max

1-minutowych wypowiedziach na temat tego czego dotyczyła samoorganizacja mieszkańców, grup społecznych w ich regionie. (1h)

9. „Zakładamy stowarzyszanie” – ćwiczenie polegające na rozmowie o problemie, wyznaczeniu celów organizacji, wypełnienie wzoru statutu, wyłonienie liderów w dyskusji (1h)

– aktywniejsi studenci będą członkami komitetu organizacyjnego.

10. „Zakładamy stowarzyszanie” cz. 2 – wypełniamy druki rejestrowe, wybieramy zarząd lub inne organy zgodne ze statutem, rozliczenie roczne. Studenci mają za zadanie znaleźć w Internecie Lokalną Strategię Rozwoju (LSR). (1h)

11. Analiza możliwości włączenia się przez studentów w realizację LSR w ramach Lokalnej Grupy Działania lub poprzez stworzenie nowego stowarzyszenia lub grupy nieformalnej - praca nad projektem w grupach wg miejsca zamieszkania (ten sam obszar działania LGD). Złożenie pomysłów np. w postaci mapy myśli lub schematu blokowego, diagramu Gantta na kartkach do oceny. (1h)

12. Dalsza praca nad pomysłami z poprzednich zajęć – konsultacje pomysłów (1h)

13. Wskazanie możliwości finansowania pomysłów studentów – czyli gdzie można składać wnioski na dany projekt (1h)

14. Konsultacje i lekcja z upadku niektórych inicjatyw ekonomii społecznej (1h)

15. Zaliczenie zajęć na podstawie przygotowanych projektów (1h)

Bilans nakładu pracy studenta z przedmiotu: Ekonomia społeczna

wykład 15

ćwiczenia 15

egzamin końcowy 1

konsultacje 2

Razem godzin: 33

Liczba punktów ECTS: 1,32

Wyszukanie w swojej gminie przedsiębiorstwa ekonomii społecznej 10

Wyszukanie rozwiązania istotnej kwestii społecznej z wykorzystaniem idei ekonomii społecznej 10

Przygotowanie prezentacji ze swojej pracy (odnośnie dwóch poprzednich punktów) 10

Penetracja literatury i innych źródeł 12

Razem godzin: 42

Liczba punktów ECTS: 1,68

RAZEM GODZINY PRAKTYCZNE: 75

Ogółem liczba punktów ECTS: 3

Podstawowa:

Puchała J. 2009. Rola i znaczenie Lokalnych Grup Działania w rozwoju obszarów wiejskich w Polsce - doświadczenia z wdrażania Programu Pilotażowego LEADER+. Wieś i Doradztwo Nr 2 (58), s. 7-15.

Hauser J. Giza-Poleszczuk A. Ekonomia społeczna w Polsce: osiągnięcia, bariery rozwojui potencjał w świetle wyników badań. Fundacja Instytut Spraw Publicznych. Warszwa. (dostępna na stronie www.ekonomiaspoleczna.pl/files/ekonomiaspoleczna.pl/public/biblioteka_eS_pliki/ekonomiaSpolecznaWpolsceWswietleWynikowBadan.pdf )

Kwartalnik "Ekonomia społeczna", nr 1 wydany przez Małopolską Szkołę Administracji Publicznej

Pysz P. 2008. Społeczna gospodarka rynkowa – ordoliberalna koncepcja polityki gospodarczej. Współczesna ekonomia. Wydawnictwo naukowe PWN. Warszwa.

Rymsza M. Kaźmierczak T. Kapitał społeczny. Ekonomia społeczna. Fundacja Instytut Spraw Publicznych. Warszwa. (pozycja dostępna w Internecie na stronie www.isp.org.pl/files/13971470990371594001186562096.pdf )

Tarkowska E. 2006. Ubóstwo i wykluczenie społeczne [w] Współczesne społeczeństwo polskie.

Red. Wasilewski J. Wydawnictwo Naukowe Scholar. Warszawa.

Uzupełniająca:

Brighouse H. 2007. Sprawiedliwość. Sic! s.c. Warszawa.

Morawski W. 2001. Socjologia ekonomiczna. Wydawnictwo naukowe PWN. Warszawa.

"Kapitał społeczny. Ekonomia społeczna"

Ekspertyza Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej: "Gospodarcza strona dobroczynności"

Gospodarka społeczna w Unii Europejskiej. Sprawozdanie dla Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego"

Jak założyć spółdzielnie socjalną?, Beata Kwiatkowska, Monika Chszczonowicz, Broszura z serii

3w - "Warto Wiedzieć Więcej"

Kwartalnik „Trzeci Sektor” jeden z tytułów kwartalnika "Ekonomia społeczna. Przedsiębiorczość społeczna, organizacje pozarządowe" http://www.kwartalnik.org.pl/

Przedsiębiorstwa społeczne jako forma zatrudnienia socjalnego". Biuro Analiz Sejmowych

Raport "Social Enterprise. International Literature Review" o sektorze ekonomii społecznej w zakładce zagranica

Wspieranie organizacji pozarządowych przez administrację", tekst Michała Gucia

Zbiór Inicjatyw Ekonomii Społecznej w Środowiskach Katolickich" wybrane przedsięwzięcia organizacji kościelnych oraz organizacji pozarządowych

Wiedza:

-posiada szeroką wiedzę na temat problemów współczesnej gospodarki rynkowej, a także przeobrażeń społecznych i kulturowych,

- zna koncepcje rozwoju regionalnego i kreacji rozwoju gospodarczego,

-ma szeroką wiedzę o miejscu ekonomii w systemie nauk oraz o jej przedmiotowych i metodologicznych powiązaniach z innymi dyscyplinami naukowymi

Umiejętności:

- potrafi analizować i oceniać dane pozyskiwane z różnych źródeł informacj,

- posiada umiejętności metodycznej analizy i oceny stanu i rozwoju podmiotów gospodarczych oraz rozpoznaje potrzeby zmian i dobiera narzędzia usprawniające ich zachowanie,

-potrafi właściwie analizować stan, przyczyny oraz przebieg procesów i zjawisk ekonomicznych, stawiać pytania badawcze, poszukiwać na nie odpowiedzi, formułować własne opinie i oceny,

Kompetencje społeczne:

- ma świadomość nieustannych zmian w gospodarce i wynikających stąd konieczności ciągłej aktualizacji wiedzy oraz dostępu do szybkiej i wiarygodnej informacji ,

-rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie, potrafi inspirować i organizować proces uczenia się, umie współdziałać w grupie ,

- określa priorytety służące rozwiązaniu określonego problemu z wykorzystaniem różnych metod i kryteriów

Ćwiczenia

Ocena z ćwiczeń na podstawie przygotowanych projektów w zakresie wybranych obszarów tematycznych.

Wykłady

Przyswojenie materiału wykładowego będzie oceniane na podstawie testu wielokrotnego wyboru.

1. Ocena niedostateczna (2,0): wystawiana jest wtedy, jeśli w zakresie co najmniej jednej z trzech składowych (W, U lub K) przedmiotowych efektów kształcenia student uzyska mniej ni¿ 55% obowiązujących efektów dla danej składowej.

2. Ocena dostateczna (3,0): wystawiana jest wtedy, jeśli w zakresie każdej z trzech składowych (W, U lub K)

efektów kształcenia student uzyska przynajmniej 55% obowiązujących efektów dla danej składowej.

3. Ocena ponad dostateczna (3,5): wystawiana jest na podstawie średniej arytmetycznej z trzech składowych (W, U lub K) efektów kształcenia (średnio 61-70%).

4. Podobny sposób obliczania ocen jak przedstawiony w pkt. 3 przyjęto dla ocen dobrej (4,0 - średnio 71-80%), ponad dobrej (4,5 - średnio 81-90%) i bardzo dobrej (5,0 - średnio >90%).

UWAGA: Prowadzący zajęcia, na podstawie stopnia opanowania przez studenta obowiązujących treści programowych danego przedmiotu, w oparciu o własne doświadczenie dydaktyczne, formułuje ocenę, posługując się podanymi wyżej kryteriami formalnymi.

Ocena końcowa = 0,6 ocena z E+0,4 ocena podsumowująca z ćwiczeń