Systematyka i pochodzenie roślin rolniczych

Celem przedmiotu jest poszerzenie wiedzy z botaniki w aspekcie systematyki i pochodzenia roślin rolniczych.

Wykłady i ćwiczenia bedą obejmować nastepujące problemy:

zmienność roślin i jej źródła, ośrodki pochodzenia roślin uprawnych, ewolucję roślin uprawnych z uwzględnieniem zmieniającej się ich produktywności, kryteria i metody klasyfikacji roślin: morfologia i anatomia, kariologia, chemotaksonomia, metody molekularne a także szczegółową systematykę i charakterystykę najważniejszych rodzin roślin uprawnych z uwzględnieniem dzikich gatunków o przydatnych cechach.

Wykłady:

1.Z historii systematyki. Rozwój systematyki roślin.

2.Zakres taksonomii, hierarchia rang taksonomicznych, taksony wewnątrzgatunkowe.

3.Zmienność roślin i jej uwarunkowania.

4.Ośrodki pochodzenia roślin uprawnych. Naturalne zasięgi roślin, sposoby rozprzestrzeniania się.

5.Rolnictwo jako czynnik zmieniający flory miejscowe. Plon rolniczy a plon biologiczny.

6.Ewolucja roślin uprawnych z uwzględnieniem zmieniającej się ich produktywności. Produktywność klimatu i rolnictwa.

7. Elementy strukturalne z uwzględnieniem zmienności i kompensacji.Kryteria i metody klasyfikacji roślin - morfologia i anatomia. Chemotaksonomia i metody kariologiczne oraz rozwój technik molekularnych w systematyce.

8-11.Szczegółowa charakterystyka rodziny traw.

12.Szczegółowa charakterystyka rodziny bobowatych

13.Szczegółowa charakterystyka rodziny kapustowatych

14.Szczegółowa charakterystyka rodziny psiankowatych, astrowatych, lnowatych oraz innych mających znaczenie rolnicze.

15.Wymieranie gatunków. Ochrona zasobów roślinnych.Ogrody botaniczne, kolekcje i zielniki jako miejsca informacji o gatunkach uprawnych i dzikich posiadających ważne cechy użytkowe. Kolekcje światowe, krajowe.

Ćwiczenia

1.Wprowadzenie do systematyki, cel klasyfikacji, podstawy i zasady systematyki roślin, zasady nazewnictwa, jednostki systematyczne, ontogeneza roślin. Systematyka roślin uprawnych, szczegółowa systematyka rodziny traw, morfologiczna charakterystyka rodziny.

2. Charakterystyka pozostałych zbóż z podrodziny wiechlinowych (żyto, pszenżyto, jęczmień, owies), systematyka i pochodzenie, podział na grupy różniące się morfologicznie i cytologicznie, budowa morfologiczna, fazy rozwojowe, odmiany rolnicze i ich klasyfikacja.

3.Charakterystyka zbóż z podrodziny prosowych (kukurydza, proso, włośnica, ryż, sorgo), systematyka i pochodzenie, podział na grupy różniące się morfologicznie i cytologicznie, budowa morfologiczna.

4.Sprawdzian z ćw 1-3. Charakterystyka zbóż rzekomych (gryka, szarłat, komosa ryżowa), systematyka i pochodzenie, podział na grupy różniące się morfologicznie i cytologicznie, budowa morfologiczna.

5.Systematyka i pochodzenie roślin z rodziny bobowatych (plemię janowcowe). Charakterystyka morfologiczna gatunków.

6.Systematyka i pochodzenie roślin z rodziny bobowych (plemiona: wykowe i fasolowe). Morfologiczna charakterystyka rodziny, fazy rozwojowe, morfotypy jako efekt współczesnej hodowli roślin.

7.Systematyka i pochodzenie roślin z rodziny bobowatych (plemiona: koniczynowe, komonicowe i siekiernicowe). Morfologiczna charakterystyka roślin, fazy rozwojowe, morfotypy jako efekt współczesnej hodowli roślin.

8.Systematyka rodziny kapustowatych (krzyżowych). Morfologiczna charakterystyka rodziny, fazy rozwojowe. Rodzaj - Brassica (kapusta), charakterystyka morfologiczna rodzaju, pochodzenie, systematyka, cechy budowy morfologicznej.

9. Sprawdzian z ćwiczeń 4-8. Systematyka i pozostałych rodzajów z rodziny krzyżowych (Crambe, Sinapsis)

10.Systematyka i pochodzenie roślin z rodziny astrowatych (słonecznik, cykoria, topinambur) i baldaszkowatych (marchew)

11.Systematyka lnowatych, konopiowatych. Morfologiczna charakterystyka roślin.

12.Systematyka rodziny komosowatych i psiankowatych. Morfologiczna charakterystyka ziemniaków i buraków, pochodzenie gatunków roślin uprawnych z wymienionych rodzin.

13.Sprawdzian z ćwiczeń (9-12), Poprawa zaległości.

14.Identyfikacja roślin w stanie zielonym (z kolekcji KSZUR)

15.Zaliczenie

Statystyka przedmiotu:

1. Liczba godzin oraz punktów ECTS - przedmiot obowiązkowy Godziny: -; ECTS: -

2. Liczba godzin oraz punktów ECTS - przedmiot do wyboru Godziny: 50; ECTS: 2

3. Łączna liczba godzin oraz punktów ECTS, którą student uzyskuje poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem

akademickim (wykłady, ćwiczenia, seminaria....) Godziny: 30; ECTS: 1,2

4. Łączna liczba godzin oraz punktów ECTS, którą student uzyskuje na zajęciach praktycznych np. laboratoryjne,

projektowe, terenowe, warsztaty Godziny:- ; ECTS: -

5. Przewidywany nakład pracy własnej (bez udziału prowadzącego lub z udziałem w ramach konsultacji) konieczny do

realizacji zadań programowych przedmiotu. Godziny: 20; ECTS: 0,8

Podstawowa:

Szczegółowa uprawa roślin. red. (Z. Jasińska i Z. Kotecki). WAR we Wrocławiu, 2003

Fitogeografia części świata. Europa-Azja-Afryka. (Z.Podbielkowski) PWN 1995.

Uzupełniająca:

Atlas roślin biblijnych (B.Szczepanowicz ). WAM. Kraków. 2003

Przewodnik do badań archeobotanicznych. (Maria Lityńska-Zając, Krystyna Wasylikowa, Andrzej Joachimiak). Wydawnictwo Wydziału Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego, 2005.

Wiedza

student:

- posiada wiedzę na temat historii udomowienia i pochodzenia roślin rolniczych

- zna kryteria i metody klasyfikacji roślin

- zna systematykę podstawowych roślin rolniczych

Umiejętności

- identyfikuje gatunki roślin uprawnych na podstawie cech morfologicznych

- potrafi przyporządkować gatunki do określonych rodzin botanicznych

Kompetencje społeczne

- rozumie potrzebę ustawicznego podnoszenia kwalifikacji związaną z ciągłym rozwjem nauk przyrodniczych i rolniczych

Wykłady

- Przygotwanie pracy pisemnej (przeglądowej) na podany przez prowadzącego temat

(w ocenie pracy będzie uwzględniane poszerzenie treści poza zakres wykładów i ćwiczeń, umiejętność korzystania z aktualnych żródeł piśmiennictwa oraz jakość opracowania edycyjnego)

Ćwiczenia:

-sprawdziany wiedzy (pisemne, zadanie testowe jednokrotnego wyboru i problemowe)

-sprawdzian umiejętności rozpoznawania gatunków

1. Ocena niedostateczna (2,0): wystawiana jest wtedy, jeśli w zakresie co najmniej jednej z trzech składowych (W,

U lub K) przedmiotowych efektów kształcenia student uzyska mniej niż 50% obowiązujących efektów dla danej

składowej.

2. Ocena dostateczna (3,0): wystawiana jest wtedy, jeśli w zakresie każdej z trzech składowych (W, U lub K)

efektów kształcenia student uzyska przynajmniej 50% obowiązujących efektów dla danej składowej.

3. Ocena ponad dostateczna (3,5): wystawiana jest na podstawie średniej arytmetycznej z trzech składowych (W, U

lub K) efektów kształcenia (średnio 61-70%).

4. Podobny sposób obliczania ocen jak przedstawiony w pkt. 3 przyjęto dla ocen dobrej (4,0 - średnio 71-80%),

ponad dobrej (4,5 - średnio 81-90%) i bardzo dobrej (5,0 - średnio >90%).

UWAGA: Prowadzący zajęcia, na podstawie stopnia opanowania przez studenta obowiązujących treści programowych

danego przedmiotu, w oparciu o własne doświadczenie dydaktyczne, formułuje ocenę, posługując się podanymi wyżej

kryteriami formalnymi.