Ochrona gleb organicznych

Celem przedmiotu jest przekazanie studentowi wiedzy z zakresu funkcjonowania i ochrony siedlisk hydrogenicznych, podstaw prawnych ich ochrony, umiejętności oznaczania parametrów gleb organicznych na podstawie których określa się stopień ich degradacji.

W czasie zajęć zostaną omówione następujące zagadnienia: historia wykorzystania gleb organicznych w Europie i w Polsce, warunki w jakich przebiega akumulacja substancji organicznej, problematyka związana z glebami organicznymi będącymi siedliskami stenotopowych gatunków roślin i zwierząt, wpływ typu hydrologicznego zasilania na trofizm siedlisk hydrogenicznych, decesja i związane z nią zmiany właściwości fizycznych i chemicznych oraz warunków siedliskowych, problematyka związana z renaturyzacją i regeneracją torfowisk, prawne narzędzia ochrony gleb organicznych w Polsce i Unii Europejskiej

Wykłady (12h):

1.Szkic historyczny wykorzystania gleb organicznych i siedlisk hydrogenicznych na terenie Europy i Polski. Definicje związane z siedliskami hydrogenicznymi(2h).

2. Wpływ typu hydrologicznego zasilania na właściwości fizyczne i chemiczne gleb organicznych oraz warunki akumulacji materii organicznej na przykładzie młak górskich (2h).

3. Gleby organiczne jako siedlisko stenotopowych gatunków roślin i zwierząt. Wpływ fazy decesji na właściwości gleb organicznych, oraz skład gatunkowy fauny i flory siedlisk hydrogenicznych (2h).

4. Sposoby ochrony gleb organicznych na przykładach torfowisk o zróżnicowanym trofiźmie w Polsce i Europie (2h).

5. Zalecenia ochronne dotyczące gleb organicznych w sieci Natura 2000 (2h).

6. Renaturyzacja jako proces przywrócenia pierwotnego kierunku sukcesji roślinnej na eksploatowanych torfowiskach. Narzędzia prawne – ustawy, konwencje i dyrektywy dotyczące ochrony gleb organicznych (2h).

Ćwiczenia laboratoryjne (10):

1. Przygotowanie prób gleb i wód pobranych podczas ćwiczeń terenowych do wykonania analiz (2h).

2. Oznaczanie stopnia rozkładu torfu metodą mikroskopową w glebach organicznych torfowisk żywych, oznaczenie stopnia murszenia w glebach organicznych znajdujących się w fazie decesji (2h).

3. Porównanie zawartości węgla organicznego i zawartości azotu ogólnego w glebach torfowych, murszowych i murszastych (2h).

4. Analiza wyników analiz gleb torfowych i murszowych oraz interpretacja wyników (2h).

5. Klasyfikacja opisywanych podczas ćwiczeń terenowych gleb, znajdujących się w fazie akumulacji i decesji, według różnych systematyk (2h).

Ćwiczenia terenowe (8h):

Opisanie profili gleb organicznych reprezentujących różne typy gleb oraz pobranie prób glebowych i prób wód w celu wykonania analiz laboratoryjnych właściwości fizycznych i chemicznych (10h)

Ćwiczenia terenowe odbywają się w parkach narodowych lub krajobrazowych. Koszty związane z przejazdem na miejsce ćwiczeń pokrywa student.

Statystyka przedmiotu:

1. Liczba godzin oraz punktów ECTS - przedmiot obowiązkowy Godziny: -; ECTS: -

2. Liczba godzin oraz punktów ECTS - przedmiot do wyboru Godziny: 50; ECTS: 2

3. Łączna liczba godzin oraz punktów ECTS, którą student uzyskuje poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim (wykłady, ćwiczenia, seminaria....) Godziny: 30; ECTS: 1,2

4. Łączna liczba godzin oraz punktów ECTS, którą student uzyskuje na zajęciach praktycznych np. laboratoryjne, projektowe, terenowe, warsztaty Godziny: 18; ECTS: 0,72

5. Przewidywany nakład pracy własnej (bez udziału prowadzącego lub z udziałem w ramach konsultacji) konieczny do realizacji zadań programowych przedmiotu. Godziny: 20; ECTS: 0,8

Literatura podstawowa:

Ilnicki Piotr. Torfowiska i torf. Wyd. AR w Poznaniu, Poznań 2002.Kłosowski St., Kłosowski G. Flora Polski. Rośliny wodne i bagienne.Oficena Wyd. Multico, Warszawa 2001.Makomaska-Juchniewicz M., Tworek St.

Literatura uzupełniająca:

Ekologiczna sieć Natura 2000. Problem Czy szansa. IOP PAN, Kraków.

Wiedza:

- student posiada wiedzę związaną z genezą gleb organicznych,

- orientuje się w tematyce związanej z problemami ochrony siedlisk hydrogenicznych,

- zna prawodawstwo w zakresie ochrony gleb organicznych obowiązującym w Polsce i w Unii Europejskiej,

- zna metodykę i procedury analiz laboratoryjnych charakteryzujących podstawowe parametry gleb organicznych.

Umiejętności:

- potrafi zastosować w praktyce metody ochrony czynnej gleb organicznych,

- potrafi wykorzystać poznane metody analiz do określenia stanu degradacji siedlisk hydrogenicznych,

- posiada umiejętności posługiwania się nowoczesnym sprzętem laboratoryjnym w zakresie wykonania analiz właściwości chemicznych i fizycznych wód.

- potrafi opracować program renaturyzacji zdegradowanych gleb hydrogenicznych o różnym typie hydrologicznego zasilania

.

Kompetencje społeczne:

- potrafi samodzielnie organizować sobie prace w laboratorium,

- rozumie potrzebę ochrony zasobów wodnych

Przedmiot kończy się egzaminem pisemnym oraz pisemnym zaliczeniem ćwiczeń laboratoryjnych w formie testu. Warunkiem zaliczenia ćwiczeń terenowych jest złożenie pisemnego sprawozdania z ćwiczeń i obecność na ćwiczeniach.

---

1. Ocena niedostateczna (2,0): wystawiana jest wtedy, jeśli w zakresie co najmniej jednej z trzech składowych (W, U lub K) przedmiotowych efektów kształcenia student uzyska mniej niż 50% obowiązujących efektów dla danej składowej.

2. Ocena dostateczna (3,0): wystawiana jest wtedy, jeśli w zakresie każdej z trzech składowych (W, U lub K) efektów kształcenia student uzyska przynajmniej 50% obowiązujących efektów dla danej składowej.

3. Ocena ponad dostateczna (3,5): wystawiana jest na podstawie średniej arytmetycznej z trzech składowych (W, U lub K) efektów kształcenia (średnio 61-70%).

4. Podobny sposób obliczania ocen jak przedstawiony w pkt. 3 przyjęto dla ocen dobrej (4,0 - średnio 71-80%), ponad dobrej (4,5 - średnio 81-90%) i bardzo dobrej (5,0 - średnio >90%).

UWAGA: Prowadzący zajęcia, na podstawie stopnia opanowania przez studenta obowiązujących treści programowych danego przedmiotu, w oparciu o własne doświadczenie dydaktyczne, formułuje ocenę, posługując się podanymi wyżej kryteriami formalnymi.