Problemy ochrony ekotonów słodkowodnych

Celem przedmiotu jest przekazanie studentowi podstawowej wiedzy z zakresu:

- relacji pomiędzy właściwościami środowiska wodnego oraz składem gatunkowym siedlisk lądowo-wodnych,

- nowoczesnych metod analizy wód, których wyniki zostaną wykorzystane do określenia stopnia przekształcenia siedlisk hydrogenicznych,

- ustalenia sposobów ochrony siedlisk hydrogenicznych.

W ramach przedmiotu omówione zostaną zagadnienia związane z:

- chemizmem i klasyfikacją wód powierzchniowych,

- wpływem właściwości fizycznych i chemicznych wód na występowanie organizmów wodnych,

- trofizmem siedlisk hydrogenicznych,

- antropogenicznymi zaburzeniami w funkcjonowaniu ekotonów słodkowodnych (eutrofizacja, zakwaszenie, sukcesja, decesja),

- ustawodawstwem krajowym i unijnym dotyczącym ochrony wód i ekotonów słodkowodnych.

Wykłady (15h):

1. Ekologia wód i ekotonów słodkowodnych, definicje, wprowadzenie. Właściwości fizyczne i chemiczne środowiska wodnego (2h).

2. Wpływ właściwości fizycznych i chemicznych na skład gatunkowy siedlisk hydrogenicznych. Charakterystyka ważniejszych formacji ekologicznych ekotonów wodnych i lądowych (2h).

3. Ekologiczna typologia zbiorników wodnych (2h).

4. Antropogeniczne zaburzenia w funkcjonowaniu ekotonów słodkowodnych (3h).

5. Prawne aspekty ochrony wód powierzchniowych i ekotonów słodkowodnych w Polsce i w Unii Europejskiej (2h).

6. Omówienie sposobów renaturyzacji ekotonów slodkowodnych o zróżnicowanym typie hydrologicznego zasilania (2h).

7. Charakterystyka wybranych wlaściwosci ekotonów słodkowodnych z terenu BgPN (2h).

Ćwiczenia Laboratoryjne (10):

1. Omówienie metodyki pobierania, utrwalania i przechowywania prób wód i gleb hydrogenicznych oraz metodyki analiz przeprowadzanych bezpośrednio w terenie (2h).

2. Oznaczanie przewodności elektrycznej właściwej oraz mineralizacji wód (2h).

3. Oznaczenie podstawowym parametrów gleb ekotonów słodkowodnych (2h).

4. Oznaczanie zawartości tlenu w wodach ekotonów słodkowodnych - metoda Winklera (2h)

5. Antropogeniczne przekształcenia ekotonów słodkowodnych. Określenie stopnia zanieczyszczenia wód i ekotonów słodkowodnych na podstawie wybranych wskaźników fizyko-chemicznych (2h).

Ćwiczenia terenowe (6h):

Wyjazd terenowy - przedstawienie siedlisk hydrogenicznych o zróżnicowanym typie hydrologicznego zasilania, omówienie zagrożeń isposobów ich renturyzacji na podstwie wybranych siedlisk oraz pobranie prób wód w celu wykonania analiz laboratoryjnych.

Koszt dojazdu na ćwiczenia terenowe ponosi student.

Statystyka przedmiotu:

1. Liczba godzin oraz punktów ECTS - przedmiot obowiązkowy Godziny: -; ECTS: -

2. Liczba godzin oraz punktów ECTS - przedmiot do wyboru Godziny: 50; ECTS: 2

3. Łączna liczba godzin oraz punktów ECTS, którą student uzyskuje poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim (wykłady, ćwiczenia, seminaria....) Godziny: 30; ECTS: 1,2

4. Łączna liczba godzin oraz punktów ECTS, którą student uzyskuje na zajęciach praktycznych np. laboratoryjne, projektowe, terenowe, warsztaty Godziny: 16; ECTS: 0,64

5. Przewidywany nakład pracy własnej (bez udziału prowadzącego lub z udziałem w ramach konsultacji) konieczny do realizacji zadań programowych przedmiotu. Godziny: 20; ECTS: 0,8

Literatura podstawowa:

Allan J. D. Ekologia wód płynących. PWN, Warszawa, 1998.

Kajak Z. Hydrobiologia. Ekosystemy wód śródlądowych. Dział wydawnictw UW, Białystok, 1995.

Lampert W., Sommer U. Ekologia wód śródlądowych. PWN, Warszawa, 2001.

St. Radwan. Ekotony słodkowodne. Struktura, rodzaje, funkcjonowanie. Wyd. UMCS Lublin, 1998.

Literatura uzupełniająca: Macioszczyk A., Dobrzyński D. Hydrogeochemia. PWN, Warszawa 2002.

Student:

Wiedza:

- student zna genezę ekotonów słodkowodnych,

- orientuje się w problemach ochrony siedlisk hydrogenicznych,

- zna procesy pedogeniczne zachodzące w glebach ekotonów słodkowodnych.

Umiejętności:

- potrafi zastosować w praktyce metody ochrony czynnej siedlisk hydrogenicznych i semihydrogenicznych,

- potrafi wykorzystać poznane metody analiz do określenia stanu ekotonowych,

- posiada umiejętności posługiwania się nowoczesnym sprzętem laboratoryjnym w zakresie wykonania analiz właściwości chemicznych i fizycznych wód.

- potrafi opracować program renaturyzacji zdegradowanych ekotonów słodkowodnych.

Kompetencje społeczne:

- potrafi samodzielnie organizować sobie prace w laboratorium,

- rozumie potrzebę ochrony zasobów wodnych

Przedmiot kończy się egzaminem pisemnym oraz pisemnym zaliczeniem ćwiczeń laboratoryjnych w formie testu wielokrotnego wyboru.

Warunkiem zaliczenia ćwiczeń terenowych jest złożenie pisemnego sprawozdania oraz obecność na ćwiczeniach.

--

1. Ocena niedostateczna (2,0): wystawiana jest wtedy, jeśli w zakresie co najmniej jednej z trzech składowych (W, U lub K) przedmiotowych efektów kształcenia student uzyska mniej niż 50% obowiązujących efektów dla danej składowej.

2. Ocena dostateczna (3,0): wystawiana jest wtedy, jeśli w zakresie każdej z trzech składowych (W, U lub K) efektów kształcenia student uzyska przynajmniej 50% obowiązujących efektów dla danej składowej.

3. Ocena ponad dostateczna (3,5): wystawiana jest na podstawie średniej arytmetycznej z trzech składowych (W, U lub K) efektów kształcenia (średnio 61-70%).

4. Podobny sposób obliczania ocen jak przedstawiony w pkt. 3 przyjęto dla ocen dobrej (4,0 - średnio 71-80%), ponad dobrej (4,5 - średnio 81-90%) i bardzo dobrej (5,0 - średnio >90%).

UWAGA: Prowadzący zajęcia, na podstawie stopnia opanowania przez studenta obowiązujących treści programowych danego przedmiotu, w oparciu o własne doświadczenie dydaktyczne, formułuje ocenę, posługując się podanymi wyżej kryteriami formalnymi.