Gleby ekosystemów górskich

Głównym celem tego kursu jest omówienie zagadnień genezy i rozwoju pokrywy glebowej obszarów górskich, ich specyfiki, odrębności, możliwości zagospodarowania, zagrożenia i ochrony gleb tych obszarów.

Treści merytoryczne przedmiotu:

Fizjografia terenów górskich. Ocena wartości glebotwórczej skał macierzystych w Karpatach. Gleba jako element środowiska przyrodniczego terenów górskich. Taksonomia gleb górskich w systematyce gleb Polski i klasyfikacjach międzynarodowych. Wartość użytkowa gleb górskich. Główne problemy zagospodarowania i ochrony gleb ze szczególnym uwzględnieniem gleb niskoprodukcyjnych. Hydrologiczna funkcja pokrywy glebowej w obszarach górskich.

Plan wykładów w kolejnych tygodniach semestru:

Tematy wykładów w kolejnych tygodniach semestru:

1. Repetytorium z podstaw gleboznawstwa - 1 godz.

2. Zarys fizjografii obszarów górskich w Polsce - 2 godz.

3. Rola czynników glebotwórczych w genezie gleb obszarów górskich - budowa geologiczna, relief, klimat, roślinność i warunki hydrologiczne w Karpatach - 2 godz.

4. Ocena glebotwórczej wartości skał macierzystych gleb w Karpatach. Zależność pomiędzy skałą macierzystą i glebą - 2 godz.

5. Pokrywa glebowa Karpat na przykładzie górskich parków narodowych. Gleby obszarów górskich na świecie - 2 godz.

6. Rola gleby w kształtowaniu środowiska przyrodniczego obszarów górskich. Waloryzacja gleb górskich - 2 godz.

7. Struktura użytkowania gleb w Karpatach. Glebowe uwarunkowania granicy rolno-leśnej - 2 godz.

8. Naturalne i antropogeniczne przemiany, aktualny stan i ochrona pokrywy glebowej obszarów górskich - 2 godz.

Ćwiczenia laboratoryjne:

1. Wprowadzenie do ćwiczeń terenowych: przypomnienie zasad sporządzania dokumentacji terenowej opisu profilu glebowego, charakterystyka fizjograficznej obszaru ćwiczeń terenowych, omówienie zasad opracowania raportu z ćwiczeń terenowych – 3 godz.

2. Opracowanie raportu z ćwiczeń terenowych – 6 godz.

Ćwiczenia terenowe (opcjonalnie w zależności od wielkości grupy i warunków pogodowych):

1. Charakterystyka pokrywy glebowej na przykładzie masywu Lubonia Wielkiego (Beskid Wyspowy)

2. Gleby różnych siedlisk w Beskidzie Wyspowym, Beskidzie Makowskim i na Pogórzu Wielickim.

Statystyka przedmiotu:

1. Liczba godzin oraz punktów ECTS - przedmiot obowiązkowy Godziny: -; ECTS: -

2. Liczba godzin oraz punktów ECTS - przedmiot do wyboru Godziny: 50; ECTS: 2

3. Łączna liczba godzin oraz punktów ECTS, którą student uzyskuje poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim (wykłady, ćwiczenia, seminaria....) Godziny: 30; ECTS: 1,2

4. Łączna liczba godzin oraz punktów ECTS, którą student uzyskuje na zajęciach praktycznych np. laboratoryjne, projektowe, terenowe, warsztaty Godziny: 15; ECTS: 0,6

5. Przewidywany nakład pracy własnej (bez udziału prowadzącego lub z udziałem w ramach konsultacji) konieczny do realizacji zadań programowych przedmiotu. Godziny: 20; ECTS: 0,8

literatura podstawowa:

Bednarek. R., Dziadowiec H., Pokojska U., Prusinkiewicz Z. 2004. Badania ekologiczno-gleboznawcze. PWN, 331.

Warszyńska J. 1995. Karpaty Polskie, Przyroda, człowiek i jego działalność. Uniwersytet Jagielloński, Kraków, 367.

Mizerski W. 2002. Geologia Polski dla geografów. PWN, 256.

literatura uzupełniająca:

Brady N.G. 1984. The Nature and Properties of Soils. Macmillan Publishing Company, New York, 750.

Allen P.A. 1997. Earth Surface Processes. Blackwell Science, 472.

Klimaszewski M. 1995. Geomorfologia. PWN, 281.

Schaetzl R.J., Anderson S. 2007. Soil Genesis and Geomorphology. Cambridge University Press, 815.

Wiedza:

- rozpoznaje dominujące procesy glebotwórcze w glebach obszarów górskich,

- rozróżnia naturalne i antropogeniczne czynniki degradujące pokrywę glebową

- ma wiedzę na temat gleby obszarów górskich w stopniu pozwalającym na określenie właściwego sposobu ich zagospodarowania.

Umiejętności:

- umie wyznaczyć w terenie miejsce wykonania odkrywki glebowej

- potrafi sporządzić dokumentację opisu profilu glebowego

- rozpoznaje w terenie typy gleb

- z łatwością korzysta z map topograficznych i geologicznych

Kompetencje społeczne:

- potrafi pracować zespołowo.

Pisemny lub ustny egzamin obejmujący materiał wykładów.

Zaliczenie ćwiczeń audytoryjnych i terenowych uzyskuje się na podstawie obecności i oceny wykonanego projektu wykorzystującego wiedzę i umiejętności z wykładów i ćwiczeń terenowych. Projekt przygotowywany jest w zespołach 4-5 osobowych.

1. Ocena niedostateczna (2,0): wystawiana jest wtedy, jeśli w zakresie co najmniej jednej z trzech składowych (W, U lub K) przedmiotowych efektów kształcenia student uzyska mniej niż 50% obowiązujących efektów dla danej składowej.

2. Ocena dostateczna (3,0): wystawiana jest wtedy, jeśli w zakresie każdej z trzech składowych (W, U lub K) efektów kształcenia student uzyska przynajmniej 50% obowiązujących efektów dla danej składowej.

3. Ocena ponad dostateczna (3,5): wystawiana jest na podstawie średniej arytmetycznej z trzech składowych (W, U lub K) efektów kształcenia (średnio 61-70%).

4. Podobny sposób obliczania ocen jak przedstawiony w pkt. 3 przyjęto dla ocen dobrej (4,0 - średnio 71-80%), ponad dobrej (4,5 - średnio 81-90%) i bardzo dobrej (5,0 - średnio >90%).

UWAGA: Prowadzący zajęcia, na podstawie stopnia opanowania przez studenta obowiązujących treści programowych danego przedmiotu, w oparciu o własne doświadczenie dydaktyczne, formułuje ocenę, posługując się podanymi wyżej kryteriami formalnymi.