Wpływ produkcji roślinnej na środowisko

KIERUNEK STUDIÓW : OCHRONA ŚRODOWISKA / ECTS: 4 / semestr: 3

Profil: ogólnoakademicki / Forma i poziom: SI

status: fakultatywny

Wymagania wstępne: botanika, chemia rolna, gleboznawstwo

Celem dydaktycznym jest zapoznanie studentów z wpływem różnych technologii uprawy podstawowych gatunków roślin rolniczych na wyniki bezpośrednie - plonowanie oraz pośrednie - oddziaływanie na stan środowiska rolniczego.

Program obejmuje omówienie różnych technologii produkcji: intensywnych oraz ekstensywnych. Technologie integrowane zostaną przedstawione jako opcja produkcyjna i zarazem proekologiczna w relacji do technologi wysoko- i niskonakładowych. Uwarunkowania produkcyjne gatunków i odmian wynikają także z oddziaływania czynników siedliskowych oraz sumujących się efektów postępu technologicznego i biologicznego na wysokość i jakość plonu. Ocenie poddany zostanie postęp biologiczny, realizowany poprzez hodowlę roślin - bioróżnorodność i wprowadzanie do uprawy odmian GMO.

Wykłady:

1. Grupy roślin rolniczych - agrobiologiczne uwarunkowania uprawy.

2. Stan uprawy roślin rolniczych w dzielnicach i jej oddziaływanie na środowisko glebowe.

3-5. Rośliny zbożowe - technologie uprawy, uwarunkowania ilościowo-jakościowe plonu nasion, mieszanki zbożowe.

6-7. Rośliny okopowe - technologie uprawy, wielkość i jakość plonu użytecznego.

8-9. Rośliny przemysłowe - technologia uprawy, kształtowanie produkcyjności i jakości plonu, perspektywy.

10. Rośliny strączkowe i mieszanki zbożowo-strączkowe.

11. Rośliny motylkowe drobnonasienne i mieszanki motylkowo-trawiaste.

12. Rośliny specjalne - tytoń i chmiel, uprawa międzyplonów jako opcja środowiskowa.

13.Znaczenie postępu biologicznego w produkcji roślinnej i jego wpływ na środowisko przyrodnicze i rolnicze. Przykłady osiągnięć hodowlanych o dużym znaczeniu dla rolnictwa i środowiska.

14.Ochrona różnorodności biologicznej w celu wykorzystania jej w ulepszaniu roślin.

15.Metody indukowania zmienności wykorzystywane w ulepszaniu roślin.

16.GMO w środowisku rolniczym. Odbiór społeczny GMO.

Ćwiczenia:

1.Znaczenie gospodarcze zbóż. Sposoby wykorzystania ziarna. Pszenica, omówienie gatunków, wymagania siedliskowe i nawozowe, wpływ intensywność technologii uprawy na środowisko.

2.Opracowanie założeń teoretycznych (stanowisko w zmianowaniu, system uprawy roli, potrzeby pokarmowe i nawozowe, ilość wysiewu, prowadzenie łanu) do projektu technologii uprawy pszenicy ozimej. Opracowanie projektu karty agrotechnicznej uprawy pszenicy ozimej wg technologii intensywnej i średnio intensywnej.

3.Pszenżyto i żyto, charakterystyka gatunków, wymagania siedliskowe.

4.Jęczmień i owies, charakterystyka gatunków, znaczenie gospodarcze, wymagania siedliskowe, wpływ agrotechniki na jakość ziarna, właściwości fitosanitarne roślin owsa. Rola zasiewów mieszanych w ograniczaniu zachwaszczenia i porażenia roślin chorobami.

5.Kukurydza, charakterystyka podgatunków, znaczenie gospodarcze i sposoby użytkowania, oddziaływanie na środowisko, ocena możliwości wykorzystania w uprawie kukurydzy genetycznie modyfikowanej MON 810.

6.Ziemniak - znaczenie gospodarcze, kierunki użytkowania oraz systemy produkcji, elementy agrotechniki i zabiegi poprawiające bilans próchnicy i składników pokarmowych w glebie, warunki fitosanitarne, a także ograniczające ilość stosowanych pestycydów. Topinambur – alternatywne źródło biomasy.

7.Buraki i pozostałe rośliny okopowe korzeniowe – charakterystyka i znaczenie gospodarcze gatunków. Systemy uprawy roli w produkcji buraka cukrowego i ich wpływ na środowisko glebowe. Właściwości fitosanitarne cykorii.

8.Rzepak - opracowanie założeń teoretycznych (stanowisko w zmianowaniu, system uprawy roli, potrzeby pokarmowe i nawozowe, ilość wysiewu, prowadzenie łanu) do projektu technologii produkcji rzepaku uprawianego w systemie konwencjonalnym i integrowanym. prawy. Opracowanie projektu karty agrotechnicznej uprawy rzepaku ozimego.

9.Pozostałe rośliny oleiste, charakterystyka gatunków, znaczenie gospodarcze, właściwości fitosanitarne gorczycy białej i rzodkwi oleistej.

10.Rośliny włókniste – len i konopie, charakterystyka gatunków, znaczenie gospodarcze, ocena możliwości wykorzystania roślin w remediacji gleby.

11.Produkcyjna i ekologiczna funkcja roślin motylkowatych. Charakterystyka roślin strączkowych.

12.Motylkowe drobnonasienne, charakterystyka gatunków, sposoby użytkowania, wpływ na właściwości fizyko-chemiczne oraz erozyjność gleby.

13.Charakterystyka sposobów rozmnażania roślin, podstawowe zabiegi w doskonaleniu roślin.

14.Zmienność i różnorodność nasion.

15.Konsekwencje genetyczne sposobów rozmnażania.

16.Efekty doskonalenia roślin uprawnych analizowane na podstawie materiałów wydawanych przez COBORU.

Struktura aktywności studenta:

zajęcia realizowane z bezpośrednim udziałem prowadzącego 70 godz.

w tym:

wykłady 30 godz.

ćwiczenia i seminaria 30 godz.

konsultacje 8 godz.

udział w badaniach 0 godz.

obowiązkowe praktyki i staże 0 godz.

udział w egzaminie i zaliczeniu 2 godz.

e-learning 0 godz.

Praca własna 50 godz.

Podstawowa:

1. Szczegółowa uprawa roślin. wyd 2, 2003, WAR Wrocław, praca zbiorowa, red. Z. Jasińska i A. Kotecki.

2. Wdrażanie nowych proekologicznych technologii w zakresie produkcji roślin uprawnych. Mat. Szkol. 84/02. IUNG, Puławy, 2002

3. Agrotechnika i jakość cech roślin uprawnych – wybrane zagadnienia, praca zbiorowa pod red, B. Sawickiej.Wyd. AR w Lublinie 2000, ss. 477.

4. Hodowla roślin z elementami genetyki i biotechnologii, praca zbiorowa pod red. B. Michalik. PWRiL Poznań, 2009.

Uzupełniająca:

1. Rynki i technologie produkcji roślin uprawnych. Wyd. Wieś Jutra 2005, praca zbiorowa pod red. J. Chotkowskiego.

2. Pszenice - zwyczajna, orkisz, twarda. Uprawa i zastosowanie. Wyd. PWRiL 2012, pod red. W. Budzyńskiego.

3. Rośliny oleiste uprawa i zastosowanie. Wyd. PWRiL 2010, pod red. W. Budzyńskiego i T. Zająca.

Po zakończeniu kursu student:

Wiedza:

- zna budowę anatomiczną i morfologiczną roślin rolniczych oraz cechy charakterystyczne gatunków umożliwiające ich rozpoznanie,

- posiada wiedzę o przebiegu wzrostu i rozwoju roślin rolniczych (fazy rozwojowe),

- zna skład chemiczny organów użytecznych roślin oraz ich wartość użytkową

- ma wiedzę o roli i znaczeniu środowiska przyrodniczego i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej oraz jego zagrożeniach

- student charakteryzuje znaczenie postępu hodowlanego w produkcji roślinnej, objaśnia rolę zasobów genowych w hodowli nowych odmian i wskazuje proekologiczne sposoby zwiększania odporności upraw polowych

- definiuje i rozpoznaje sposoby rozmnażania roślin uprawnych

Umiejętności:

- student rozpoznaje gatunki roślin rolniczych oraz ich nasiona,

- potrafi dokonać oceny poprawności technologii produkcji roślin uprawianych w rożnych systemach rolniczych

- potrafi ocenić wpływ czynników agrotechnicznych na wzrost, rozwój, plonowanie roślin rolniczych oraz ich oddziaływanie na środowisko

- wykonuje przygotowanie kwiatostanów zbóż do krzyżowania

- korzysta z informacji zawartych w publikacjach COBORU.

Kompetencje społeczne:

- student organizuje pracę w małym zespole w celu wykonania określonych zadań przy opracowywaniu kart agrotechnicznych uprawy roślin,

- dostrzega potrzebę ustawicznego poszerzania wiedzy z zakresu nowoczesnych technologii produkcji roślinnej.

- ma świadomość ryzyka i skutków stosowania chemicznych i biologicznych środków produkcji, w tym GMO

- jest wrażliwy na zachowanie bioróżnorodności w produkcji roślinnej

- świadomość roli hodowli roślin w kształtowaniu postępu w produkcji roślinnej

Wykład:

egzamin pisemny - test i zadania obliczeniowe lub pytania problemowe

Kryteria oceniania:

1. Ocena niedostateczna (2,0): wystawiana jest wtedy, jeśli w zakresie co najmniej jednej z trzech składowych (W, U lub K) przedmiotowych efektów kształcenia student uzyska mniej niż 55% obowiązujących efektów dla danej składowej.

2. Ocena dostateczna (3,0): wystawiana jest wtedy, jeśli w zakresie każdej z trzech składowych (W, U lub K) efektów kształcenia student uzyska przynajmniej 55% obowiązujących efektów dla danej składowej.

3. Ocena ponad dostateczna (3,5): wystawiana jest na podstawie średniej arytmetycznej z trzech składowych (W, U lub K) efektów kształcenia (średnio 65-75%).

4. Podobny sposób obliczania ocen jak przedstawiony w pkt. 3 przyjęto dla ocen dobrej (4,0 - średnio 75-85%), ponad dobrej (4,5 - średnio 85-95%) i bardzo dobrej (5,0 - średnio >95%).

Ćwiczenia:

Indywidualne rozpoznawanie nasion i roślin rolniczych, ocena kart agrotechnicznych uprawy roślin, sprawdzian wiadomości.

Ocena końcowa z ćwiczeń jest średnią ocen z poszczególnych zagadnień.

Ocena końcowa = 0,6 x ocena z egzaminu (wykłady) + 0,4 x ocena podsumowująca (ćwiczenia)