Analiza laboratoryjna i diagnostyka mikrobiologiczna

KIERUNEK STUDIÓW: BIOGOSPODARKA / ECTS: 6 / semestr: 5

Profil: ogólnoakademicki / Forma i poziom: SI

status: kierunkowy

Wymagania wstępne: brak

Celem kształcenia jest zapoznanie z metodami określania lub sprawdzania składu chemicznego i zanieczyszczenia mikrobiologicznego różnych surowców i produktów, zasadami Dobrej Praktyki Laboratoryjnej i Mikrobiologicznej oraz ze standardami jakości przewidzianymi dla laboratoriów badawczych

Wykłady: (30 h)

1 Warunki pracy w laboratoriach mikrobiologicznych. Czynniki środowiskowe warunkujące występowanie i przeżywalność drobnoustrojów. Grupy ryzyka mikrobiologicznego. Dobra technika mikrobiologiczna (DTM).

2 Pobór próbek do badań mikrobiologicznych. Metody hodowli i oznaczania liczby drobnoustrojów.

3 Metody analizy i wymagania mikrobiologiczne dla próbek środowiskowych (gleba, woda, powietrze)

4 Mikrobiologiczne metody badania materiału klinicznego. Bakteriologia, mykologia i parazytologia kliniczna

5 Źródła zagrożeń mikrobiologicznych w przemyśle. Analiza sanitarno-higieniczna czystości cyklu produkcyjnego (System HACCP).

6 Certyfikaty i kontrola jakości, powtarzalność i weryfikacja wyników

7 Standardowe i nowoczesne procedury przy oznaczaniu przynależności systematycznej drobnoustrojów wyizolowanych z materiału środowiskowego i klinicznego

8 Broń biologiczna. Bioterroryzm i agroterroryzm. Szybka diagnostyka skażeń

9 Bezpieczeństwo pracy w laboratorium analitycznym. Zarys historii chemii analitycznej.

10 Pobieranie i przygotowanie próbek do analizy. Metody rozdzielania i zagęszczania.

11 Ocena wyników analizy

12 Zasady Dobrej Praktyki Laboratoryjnej i wymagania PCA wobec laboratorium

13 Przegląd metod analizy ilościowej. Analiza wagowa, analiza miareczkowa: alkacymetria, kompleksometria, redoksometria, precypitometria, analiza spektrofotometryczna, spektrometria atomowa, itd.

14 Chemia analityczna branżowa

Ćwiczenia: (50 h)

1 BHP w pracowni mikrobiologicznej. Podstawowe metody stosowane w analizie mikrobiologicznej. Zalecenia ogólne i pobór próbek do badań mikrobiologicznych.

2 Analiza mikrobiologiczna powietrza i wód o różnym przeznaczeniu zgodnie z obowiązującymi zaleceniami

3 Odczyt i interpretacja wyników wykonanych analiz.

4 Wykorzystanie metod pośrednich-ilościowych w analizie materiału środowiskowego i produktów spożywczych. Wykonanie analiz metodą seryjnych rozcieńczeń. Oznaczanie zanieczyszczenia mikrobiologicznego powierzchni

5 Metody mikrobiologiczne w analizie produktów spożywczych. Wykonanie analiz metodami bezpośrednimi: bakterioskopową i w komorach. Izolacja czystych kultur drobnoustrojów (bakteria, grzyby) do celów diagnostycznych

6 Oznaczanie przynależności systematycznej bakterii, wykonanie barwień i testów zgodnie z zaleceniami kluczy diagnostycznych

7 Odczyt wyników testów i diagnostyka bakterii. Podstawy diagnostyki promieniowców. Namnażanie grzybów na podłoża diagnostyczne

8 Oznaczanie przynależności systematycznej grzybów wykonanie preparatów i testów zgodnie z zaleceniami kluczy diagnostycznych

9 Odczyt testów. Sprawdzian wiadomości

10 Zapoznanie się z regulaminem pracowni chemicznej i obowiązującymi przepisami BHP oraz organizacją i tematyką ćwiczeń

11 Oznaczanie kwasowości i zasadowości wody. Potencjometryczne miareczkowanie pH-metryczne

12 Oznaczanie aktywności enzymatycznej gleby metodą kolorymetryczną

13 Oznaczanie twardości wody metodą kompleksometrycznego miareczkowania za pomocą EDTA

14 Oznaczanie zawartości magnezu i miedzi w materiale roślinnym metodą atomowej spektrometrii absorpcyjnej

15 Wyznaczanie niepewności pomiarów analitycznych (np. niepewność wyznaczania pojemności naczyń miarowych oraz ich współmierności, niepewność wyniku mianowania roztworu)

Struktura aktywności studenta:

zajęcia realizowane z bezpośrednim udziałem prowadzącego godz. 93 ECTS** 3,1

w tym:

wykłady 30 godz.

ćwiczenia i seminaria 50 godz.

konsultacje 4 godz.

udział w badaniach 6 godz.

obowiązkowe praktyki i staże 0 godz.

udział w egzaminie i zaliczeniu 3 godz.

e-learning 0 godz.

praca własna (2,9 ECTS**) 87 godz.

Podstawowa:

1. Mahon C.R., Lehman D.C., Manuselis G., 2007. Textbook of Diagnostic Microbiology. Elsevier, St.Luis.

2. Minczewski Jerzy, Marczenko Zygmunt: Chemia analityczna. Tom 1. Podstawy teoretyczne i analiza jakościowa, Tom 2. Chemiczne metody analizy ilosciowej

3. Gambuś Florian, Wieczorek Jerzy: Analiza instrumentalna : dla studentów kierunków rolnictwo i ochrona środowiska, 2013, Wydawnictwo Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie, ISBN 978-83-60633-85-4, 305

Uzupełniająca

1. Normy Polskie, poradniki sanitarne, przepisy i dyrektywy UE, ustawy i rozporządzenia, aktualne publikacje z zakresu realizowanych zajęć. - np. Polska Norma PN-EN ISO/IEC 17025:2005 - „Ogólne wymagania dotyczące kompetencji laboratoriów badawczych i wzorcujących”

2. Szewczyk E.M.: Diagnostyka bakteriologiczna. PWN, Warszawa 2005

Przondo-Mordawska A. (tłum.),

3. Pepper I.L., Gerba C.P., 2004. Environmental Microbiology – A Laboratory Manual. Elsevier Academic Press.

Wiedza:

- Student posiada ogólną wiedzę z zakresu analizy laboratoryjnej i podstawowe wiadomości z zakresu diagnostyki mikrobiologicznej

- Zna podstawowe zasady postępowania z materiałem zawierającym drobnoustroje - w tym z materiałem klinicznym

- Rozumie mechanizmy przemian chemicznych oraz relacje między zjawiskami i parametrami fizycznochemicznymi w aspekcie metod analitycznych

Umiejętności:

- Potrafi wyszukać odpowiednie rozporządzenia oraz normy i w oparciu o nie dobrać metodę badawczą

- Student potrafi wykonać podstawowe analizy ilościowe i jakościowe różnych próbek oraz zinterpretować uzyskane wyniki

- Potrafi wykonać podstawowe testy celem oznaczenia przynależności systematycznej drobnoustrojów

Kompetencje społeczne:

ALD_K01 potrafi organizować pracę w zespole

ALD_K02 wykazuje umiejętność i nawyk samokształcenia

ALD_K03 ma świadomość znaczenia społecznej, zawodowej i etycznej odpowiedzialności za jakość badań i bezpieczeństwo pracy w laboratorium

Wykłady:

Egzamin pisemny (test z wyboru i uzupełnienia + zadania obliczeniowe)

Ćwiczenia:

Rozwiązywanie zadań na poszczególnych ćwiczeniach lub symulacje komputerowe na bieżąco oceniane przez prowadzących pod względem poprawności ich rozwiązania oraz organizacji pracy w zespole. Sprawdzian wiedzy teoretycznej.

Udział ćwiczeń i wykładów w końcowej ocenie:

50% wykłady i 50% ćwiczenia

1. Ocena niedostateczna (2,0): wystawiana jest wtedy, jeśli w zakresie co najmniej jednej z trzech składowych (W, U

lub K) przedmiotowych efektów kształcenia student uzyska mniej niż 50% obowiązujących efektów dla danej składowej.

2. Ocena dostateczna (3,0): wystawiana jest wtedy, jeśli w zakresie każdej z trzech składowych (W, U lub K) efektów

kształcenia student uzyska przynajmniej 50% obowiązujących efektów dla danej składowej.

3. Ocena ponad dostateczna (3,5): wystawiana jest na podstawie średniej arytmetycznej z trzech składowych (W, U lub

K) efektów kształcenia (średnio 61-70%).

4. Podobny sposób obliczania ocen jak przedstawiony w pkt. 3 przyjęto dla ocen dobrej (4,0 - średnio 71-80%), ponad

dobrej (4,5 - średnio 81-90%) i bardzo dobrej (5,0 - średnio >90%).

UWAGA: Prowadzący zajęcia, na podstawie stopnia opanowania przez studenta obowiązujących treści programowych danego przedmiotu, w oparciu o własne doświadczenie dydaktyczne, formułuje ocenę, posługując się podanymi wyżej kryteriami formalnymi.