Hodowla roślin i nasiennictwo
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | R.4s.HRN.NI.RROAX |
Kod Erasmus / ISCED: | (brak danych) / (brak danych) |
Nazwa przedmiotu: | Hodowla roślin i nasiennictwo |
Jednostka: | Katedra Fizjologii, Hodowli Roślin i Nasiennictwa |
Grupy: |
Rolnictwo, 4 sem, niestacj. inż. obowiązkowe |
Punkty ECTS i inne: |
(brak)
|
Język prowadzenia: | polski |
Skrócony opis: |
KIERUNEK STUDÓW : ROLNICTWO / ECTS: 5 / semestr: 4 Profil: ogólnoakademicki / Forma i poziom: NI status: kierunkowy/obowiązkowy Wymagania wstępne: kurs genetyki Celem przedmiotu jest przekazanie studentom wiedzy z zakresu teoretycznych podstaw hodowli odmian roślin rolniczych oraz zasad funkcjonowania nasiennictwa od rejestracji odmiany poprzez warunki reprodukcji i kontrolę materiału siewnego. Podczas zajęć przedstawione zostaną zagadnienia z zakresu osiągnięć hodowlanych, sposobów gromadzenia, indukowania i wykorzystania zmienności genetycznej dla potrzeb hodowli roślin z uwzględnieniem metod konwencjonalnych, biotechnologicznych oraz z wykorzystaniem zjawiska heterozji. Przedstawione zostaną zasady funkcjonowania i organizacji hodowli roślin i nasiennictwa, podstawy prawne, organizacja produkcji i kontroli materiału siewnego. |
Pełny opis: |
Wykłady: 1. Rola hodowli w produkcji roślinnej. Organizacja hodowli roślin w Polsce. 2.Ośrodki pochodzenia roślin, bioróżnorodność, ochrona zasobów genowych, banki genów 3. Materiał wyjściowy dla hodowli, mutacje oraz ich praktyczne wykorzystanie w hodowli roślin , poliploidy, rośliny transgeniczne 4. Konwencjonalne metody hodowli roślin samo- i obcopłodnych, Zabiegi stosowane w hodowli (krzyżowanie, selekcja) 5. Hodowla heterozyjna (hipotezy tłumaczące zjawisko heterozji, przykłady wykorzystania heterozji u roślin rolniczych) 6. Wykorzystanie metod biotechnologicznych w hodowli roślin, mieszańce oddalone generatywne oraz somatyczne 7. Kierunki oraz osiągnięcia hodowli roślin w tworzeniu postępu biologicznego 8. Podstawy prawne nasiennictwa. Zadania nasiennictwa. Konieczność zachowania odmiany 9. Organizacja i zadania COBORU 10. Rejestracja odmian i porejestrowe doświadczalnictwo odmianowe 11. Organizacja produkcji i kontroli materiału siewnego 12. Systemy kwalifikacji materiału siewnego 13. Obrót materiałem siewnym (przygotowanie do obrotu - uszlachetnianie, dokumentacja) 14.Działania marketingowe firm hodowlano-nasiennych i nasiennych 15. Zadania kontrolne Inspekcji Nasiennej Ćwiczenia: 1. Podstawowe pojęcia w hodowli roślin. Zmienność w hodowli roślin. 2. Cechy jakościowe i ilościowe. Sposoby działania genów. Zmienność genetyczna i środowiskowa 3. Czynniki wpływające na skuteczność selekcji. Selekcja naturalna i sztuczna. Skuteczność i intensywność selekcji. Reakcja na selekcję. Metody selekcji na jedną cechę i wiele cech. Selekcja przed kwitnieniem i po kwitnieniu roślin obcopylnych. Selekcja u autopoliploidów. 4. Kolokwium I (Zmienność w hodowli roślin, selekcja). Biologia kwitnienia wybranych gatunków samo- i obcopylnych, technika krzyżowania - samodzielne wykonanie kastracji kłosów zbóż. 5. Mutageneza, schemat hodowli z wykorzystaniem mutagenezy. Autopoliploidyzacja, wykorzystanie mutacji genomowych w hodowli roślin. Krzyżowanie oddalone. 6. Metody hodowli roślin samopylnych 7. Kolokwium II (Biologia kwitnienia, mutageneza, metody hodowli roślin samopylnych). Metody hodowli roślin obcopylnych, hodowla heterozyjna 8. Etapy zachowania odmiany i produkcji materiału siewnego. 9. Analiza wyników doświadczeń odmianowych COBORU (Listy opisowe odmian rolniczych) i PDO (Lista odmian zalecanych do uprawy) 10. Planowanie produkcji nasiennej na przykładzie zbóż z uwzględnieniem współczynnika rozmnażania i częstości odnawiania materiału siewnego. Praca wykonana w zespołach w oparciu o przyjęte założenia 11. Ocena polowa na przykładzie zbóż: obowiązujące przepisy i sporządzanie dokumentacji. 12.Kolokwium III (Etapy i planowanie produkcji materiału siewnego, ocena polowa). Ocena laboratoryjna materiału siewnego (metody pobierania prób, oznaczanie czystości nasion, ocena energii i zdolności kiełkowania), przygotowanie dokumentacji stosowanej w ocenie laboratoryjnej materiału siewnego 13. Kontrola produkcji sadzeniaków ziemniaka (ocena laboratoryjna i ocena cech zewnętrznych) 14. Obliczanie wartości użytkowej, ilości wysiewu i ceny materiału siewnego 15. Kolokwium IV (Ocena laboratoryjna materiału siewnego, obliczenia) Struktura aktywności studenta: Zajęcia realizowane z bezpośrednim udziałem prowadzącego 50 godz., ECTS 2,0 w tym: wykłady 15 godz. ćwiczenia i seminaria 30 godz. konsultacje 2 godz. udział w egzaminie i zaliczeniu 3 godz. Praca własna 75 godz. 3,0 ECTS |
Literatura: |
Podstawowa: 1. Duczmal K. Tucholska H. Nasiennictwo. Tom I. PWRiL, Poznań, 2000 2. Kuraczyk A., Packa D., Wiwart M., Hodowla roślin, Materiały pomocnicze do ćwiczeń. Wyd. UWM 2003, skrypt udostępniony na ćwiczeniach 3. Michalik B. red. 2009. Hodowla roślin z elementami genetyki i biotechnologii. PWRiL Poznań Uzupełniająca: 1. Kang M.S. 2002.Crop improvement. Chalanges in the twenty first century. Food Product Press 2. Simmonds N.W., Podstawy hodowli roślin, PWRiL 1987 3. Szymczyk R. Odmianoznawstwo i ocena odmian. PWRiL, Poznań, 2006 |
Efekty uczenia się: |
Wiedza: - opisuje podstawowe pojęcia, metody i efekty hodowli roślin - posiada podstawową wiedzę o organizacji hodowli roślin i nasiennictwa, rejestracji odmian i produkcji materiału siewnego oraz uregulowaniach prawnych w nasiennictwie - charakteryzuje źródła zmienności stosowane w hodowli roślin (roślinne zasoby genowe, mutanty oraz rośliny transgeniczne) - zna i charakteryzuje sposoby rozmnażania roślin rolniczych oraz etapy hodowli od gromadzenia materiałów wyjściowych poprzez krzyżowanie i selekcję do uzyskania odmiany - zna dokumentację stosowaną w obrocie materiałem siewnym Umiejętności: - oblicza frekwencję genów i genotypów w populacjach roślin samo- i obcopylnych - szacuje wartość hodowlaną na podstawie odziedziczalności cech w populacjach roślin rolniczych - dobiera metodę hodowli do określonego gatunku uprawnego z uwzględnieniem sposobu rozmnażania roślin i sposobu dziedziczenia cech - wykonuje podstawowe zabiegi stosowane w hodowli nowych odmian (izolacja, kastracja, zapylanie) - ocenia materiał siewny i planuje rozmiary produkcji nasiennej Kompetencje społeczne: - rozumie konieczność ochrony roślinnych zasobów genowych występujących naturalnie w ośrodkach pochodzenia roślin oraz genotypów wytworzonych na drodze sztucznej selekcji, jako potencjalnego źródła zmienności - organizuje pracę w zespole w celu wykonania określonego zadania - dostrzega relacje pomiędzy hodowlą roślin a postępem biologicznym w produkcji roślinnej, rozumie konieczność ciągłego dokształcania się wynikającą z postępu technologicznego (stosowanie nowoczesnych metod biotechnologicznych) i zmian w ustawodawstwie |
Metody i kryteria oceniania: |
Wykłady: Egzamin pisemny z całości wiedzy przedstawionej na wykładach w formie testu jednokrotnego wyboru oraz pytania otwarte (zagadnienia problemowe, wyjaśnienie podstawowych definicji) Przyjęto procentową skalę oceny efektów kształcenia, definiowaną w sposób następujący: 1. Ocena niedostateczna (2,0): wystawiana jest wtedy, jeśli w zakresie co najmniej jednej z trzech składowych (W, U lub K) przedmiotowych efektów kształcenia student uzyska mniej niż 50% obowiązujących efektów dla danej składowej. 2. Ocena dostateczna (3,0): wystawiana jest wtedy, jeśli w zakresie każdej z trzech składowych (W, U lub K) efektów kształcenia student uzyska przynajmniej 50% obowiązujących efektów dla danej składowej. 3. Ocena ponad dostateczna (3,5): wystawiana jest na podstawie średniej arytmetycznej z trzech składowych (W, U lub K) efektów kształcenia (średnio 61-70%). 4. Podobny sposób obliczania ocen jak przedstawiony w pkt. 3 przyjęto dla ocen dobrej (4,0 - średnio 71-80%), ponad dobrej (4,5 - średnio 81-90%) i bardzo dobrej (5,0 - średnio >90%). Ćwiczenia: Oceny formujące: 1. Poprawność wykonania niektórych zabiegów hodowlanych i ocena wartości siewnej. 2. Oceny za wykonanie obliczeń przy planowaniu produkcji nasiennej - zadania realizowane w zespołach. 3. Oceny z kolokwiów. Ocena końcowa (formująca): średnia z ocen formujących Udział ćwiczeń i wykładów w końcowej ocenie: Ocena końcowa =0,6 x ocena z egzaminu (wykłady) + 0,4 z ocena podsumowująca (ćwiczenia) UWAGA: Prowadzący zajęcia, na podstawie stopnia opanowania przez studenta obowiązujących treści programowych danego przedmiotu, w oparciu o własne doświadczenie dydaktyczne, formułuje ocenę, posługując się podanymi wyżej kryteriami formalnymi. |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie.