Polityka społeczna

Kierunek studiów: Ekonomia ECTS 4/ semestr 3

Profil: ogólnoakademicki /Forma i poziom:NLI

status: przedmiot kierunkowy

Wymagania wstępne: brak

Celem przedmiotu jest przedstawienie zasad tworzenia i funkcjonowania polityki społecznej w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem kosztów prowadzenia tej polityki oraz ich udziału w wydatkach budżetowych. Ukazywany jest z jednej strony problem ubóstwa w Polsce oraz z drugiej strony przyczyny i sposoby definiowania oraz pomiaru tego zjawiska. Celem ćwiczeń jest przekazanie podstawowych informacji o zasadach wspierania rodzin z pomocy socjalnej w Polsce i w Europie. Studenci wyrabiają sobie opinie na temat skrajnych poglądów odnośnie polityki społecznej. W czasie zajęć omawiany jest temat migracji zarobkowej i konsekwencje społeczno-ekonomiczne tego zjawiska.

Wykłady:

1. Cele i wartości polityki społecznej – wykład wprowadzający w zagadnienia polityki społecznej oraz omówienie Konwencji nr 102 oraz 67 i 69 Międzynarodowej Organizacji Pracy tj. organizacji o znaczeniu globalnym, która zajmuje się regulacjami w zakresie polityki społecznej (1h)

2. Doktryny polityki społecznej w Polsce – polityka społeczna w okresach: okupacji, realnego socjalizmu, transformacji ustrojowej (1h)

3. Instytucje realizujące polityką społeczną w Polsce (ZUS, Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, Fundusz Rezerwy Demograficznej, Fundusz Emerytalno-Rentowy, Fundusz Składkowy, Fundusz Prewencji i Rehabilitacji, Fundusz Administracyjny KRUS, Otwarte fundusze emerytalne, Fundusz Pracy, Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, Państwowy Fundusz Kombatantów, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Społecznych, Fundusz Alimentacyjny, w zakresie rynku pracy: Wojewódzkie i Powiatowe Urzędy Pracy, przykładowe organizacje pozarządowe, np. Fundacja Uniwersytetu Rolniczego) (1h)

4. Wydatki socjalne jako ważny element wydatków budżetowych w Polsce i na świecie (1h)

5. Problemy polityki społecznej: bezrobocie, ubóstwo, zmiany demograficzne, alkoholizm, przestępczość, przemoc w rodzinie (1h)

6. Formy przeciwdziałania bezrobociu, pośrednictwo pracy, szkolenia, pożyczki dla pracodawców i bezrobotnych, uprawnienia do zasiłku dla bezrobotnych, prace interwencyjne, roboty publiczne – akty prawne regulujące kwestie bezrobocia (1h)

7. Zadania i koszty polityki społecznej związane z ochroną najsłabszych w tym dzieci i osób poddanych przemocy domowej (1h)

8. Zadania i koszty polityki społecznej związane z walką z bezrobociem (ochrona pracowników przed utratą zatrudnienia, zapewnienie bezpieczeństwa socjalnego bezrobotnym, wspieranie aktywizacji bezrobotnych, polityka społeczne w zakresie zmniejszenia skali bezrobocia i skrócenia okresu pozostawania bez pracy, ograniczenie negatywnych skutków pozostawania bez pracy) (1h)

9. Omówienie rządowych programów zatrudnienia i przeciwdziałania bezrobociu z lat 1991-2006 (1991 – Założenia programu przeciwdziałania bezrobociu, cele polityki rynku pracy w latach 1992-1993, 1993 – Program przeciwdziałania bezrobociu i łagodzeniu jego negatywnych skutków (M. Boni), 1991 – 1996 Projekt Promocji i Rozwoju Służb Zatrudnienia (finansował Bank Światowy), 1993 – Strategia dla Polski (G. Kołodko), 1995 – Rządowy Program Produktywnego Zatrudnienia i Zmniejszenia Bezrobocia, 1995 – Program Promocji Aktywności Zawodowej Młodzieży, 1998 – Krajowy Program Aktywizacji Zawodowej Absolwentów „Absolwent”, (1h)

10. Nowy wiek – nowe szanse; 2000 – Narodowa Strategia Zatrudnienia i Rozwoju Zasobów Ludzkich w latach 2000-2006, 2002 – Przedsiębiorczość – Rozwój – Praca (pakiet dokumentów), 2002 – Strategia Polityki Społecznej, Praca i Zabezpieczenie Społeczne, 2004 – Krajowy Plan Działań na rzecz Integracji Społecznej na lata 2004-2006 (1h)

11. Polityka społeczna Unii Europejskiej w obszarze zatrudnienia i przeciwdziałania bezrobociu (1957 – Traktat Rzymski, 1974 – Program Działań Społecznych, 1986 – Jednolity Akt Europejski, 1989 – Karta Podstawowych Praw Społecznych Pracowników (tkz. Wspólnotowa Karta Społeczna, 1992 – Traktat z Maastricht zawiera Porozumienie w Sprawie Polityki Społecznej tkz. Brukselska Karta Społeczna, 1997 Traktat Amsterdamski, 1997 ustalono wspólną europejską strategie zatrudnienia, (1h)

12. Nowy wiek nowe szanse w Unii Europejskiej; Rok 2000 – nowe założenia polityki społecznej Unii Europejskiej i Europejska Agenda Społeczna na lata 2000-2005, Traktat Konstytucyjny Unii Europejskiej (1h)

13. Swoboda przepływu pracowników w UE i nowe problemy polityki społecznej z tym związane np., koordynacja informacji polskich instytucji pomocy społecznej z instytucjami innych członków UE (1h)

14. Dylematy współczesnej polityki społecznej w Polsce i na świecie (1h)

15. Podsumowanie wykładów i najbardziej prawdopodobne wyzwania polityki społecznej w przyszłość – np. w roku 2050 (1h)

Ćwiczenia

1. Porównanie Polski i innych krajów europejskich (praca w grupach) poprzez wskaźniki: współczynnik obciążenia demograficznego, współczynnik aktywności zawodowej, stopa bezrobocia, udział osób ekonomicznie zależnych. (1h)

2. Ocena zmian w strukturze wydatków socjalnych na przestrzeni lat wg podanych danych (składowe struktury: emerytury i renty, wydatki na bezrobocie, opieka zdrowotna, pomoc społeczna, zasiłki rodzinne (pielęgnacyjne, mieszkaniowe i alimentacyjne), zasiłki krótkookresowe z ubezpieczenia społecznego, koszty administracyjne, inne wydatki socjalne) (1h)

3. Ocena miejsca Polski na „skali opiekuńczości” względem innych krajów europejskich i USA (1h)

4. Czy opłaca się uciekać na „rentę” i na „bezrobocie”? – ocena przez studenta relacji przeciętnej wysokości wybranych świadczeń do przeciętnego wynagrodzenia brutto (1h)

5. Obciążenia fiskalne związane z obecnie prowadzoną w Polsce polityką społeczną. Propozycje reform ze strony studentów. (1h)

6. Opinie skrajne np. Korwin Mikke dyskusja nad alternatywnymi modelami polityki społecznej (1h)

7. Koszty społeczne i ekonomiczne przemocy w rodzinie, procedury i obowiązujące przepisy (1h)

8. Przyczyny bezrobocia, jego skutki i najbardziej pożądane z punktu widzenia studentów działania w zakresie polityki społecznej nakierowane na pomoc bezrobotnym (1h)

9. Procedury obowiązujące przy staraniu się o wybrane świadczenia z pomocy społecznej (2h)

10. Chęć korzystania z zasiłku dla osób bez pracy jako źródło bezrobocia. Jaki procent studentów w grupie ćwiczeniowej zna kogoś kto wykorzystuje bezprawnie system opieki społecznej w ten lub inny sposób? Dyskusja na temat możliwości unikania sytuacji tego typu poprzez zmiany w prawie. (1h)

11. Procedury obowiązujące przy staraniu się o zasiłki w niektórych krajach Unii Europejskiej (zasiłek na dzieci, dla bezrobotnych itp.) (1h)

12. C. d. procedur obowiązujących przy staraniu się o zasiłki w Unii Europejskiej (1h)

14. Europa z punktu widzenia studenta – szansa na pracę czy na wyższy zasiłek (1h)

15. Podsumowanie ćwiczeń i zaliczenie (1h)

Bilans nakładu pracy studenta z przedmiotu: Polityka społeczna

wykład 15

ćwiczenia 15

egzamin końcowy 1

konsultacje 4

Razem godzin: 35

Liczba punktów ECTS: 1,4

Przygotowanie argumentów za i przeciw obecnej polityki społecznej 20

Opracowanie jednostronicowej wypowiedzi pisemnej na temat wsparcia rodziny w innych krajach UE 15

Penetracja literatury i innych źródeł 30

Razem godzin: 65

Liczba punktów ECTS: 2,6

RAZEM GODZINY PRAKTYCZNE: 100

Ogółem liczba punktów ECTS: 4

Podstawowa

Puchała J. 2011. Charakterystyka społeczno-ekonomiczna badanych gmin (w:) Kapitał ludzki, kulturowy i społeczny a jakość życia mieszkańców obszarów wiejskich województwa małopolskiego. red: Knapik W., Kowalska M. Wydawnictwo Eikon Plus. Kraków. s. 101-126

Puchała J. 2011. Ocena realizacji idei LEADER i przesłanki do ulepszeń w zarządzaniu tą inicjatywą w Polsce [w:] Zeszyt KPZK, Red. A. Harańczyk,

Balcerzak-Paradowska B. 2004. Rodzina I polityka rodzinna na przełomie wieków – przemiany, zagrożenia, potrzeba działań. Instytut Parcy i Spraw Socjalnych. Warszawa.

Lisowski A. 2008. Wzory decyzji i pism w sprawach dotyczących pomocy społecznej – z komentarzem. Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr Sp. z o.o. Gdańsk.

Uzupełniająca

Wóycicka I., Chłoń-Domińczak A. 2003. Wydatki socjalne w latach 2000-2020. Raport na podstawie modelu „Budżet polityki społecznej”. Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej. Warszawa.

Puchała J. 2007. Proces wyrównywania poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego w wybranych gminach Polski południowo-wschodniej. Materiały konferencyjne XIV Kongresu Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu (SERiA) "Perspektywy rolniczej Polski w Unii Europejskiej" 18-21 IX 2007

Puchała J. 2005. Komunikacja społeczna jako element zintensyfikowania dynamiki rozwoju lokalnego w Małopolsce. Rozdz. w monografii pt. „Rozwój lokalny – wykorzystanie instrumentów unijnych i regionalnych.” Tom I. Red. naukowa dr hab. Paweł Mickiewicz. Akademia Rolnicza w Szczecinie, Białoruska Akademia Rolnicza w Gorkach, Międzynarodowa Akademia Rolniczego Kształcenia (MAAO) w Moskwie. Szczecin, s. 79-87.

Wiedza:

- posiada wiedzę w zakresie funkcjonowania systemu instytucjonalnego i jego wpływu na podmioty gospodarcze i kapitał ludzki,

- wyjaśnia zasady i koncepcje teorii ekonomii w odniesieniu do funkcjonowania rynku i gospodarowania w warunkach ograniczonych zasobów

- posiada podstawową wiedzę na temat problemów współczesnej gospodarki rynkowej, a także przeobrażeń społecznych i kulturowych

Umiejętności:

- prawidłowo interpretuje zjawiska ekonomiczno-społeczne w warunkach globalnej gospodarki rynkowej,

- posiada podstawowe umiejętności badawcze, pozwalające na przygotowanie i przeprowadzenie prostych badań ekonomicznych, opracowanie wyników i sformułowanie wniosków,

- posiada umiejętność prognozowania zjawisk gospodarczych w warunkach niepewności i ryzyka wykorzystując standardowe metody i narzędzia.

Kompetencje społeczne:

-dostrzega potrzebę ciągłego poszerzania i uaktualniania wiedzy,

- ma świadomość nieustannych zmian w gospodarce i wynikających z tych zmian konieczności dostosowań prawa, polityki i potrzebę własnej profesjonalizacji,

- szanuje innych uczestników dyskusji i oponentów

1. Ocena niedostateczna (2,0): wystawiana jest wtedy, jeśli w zakresie co najmniej jednej z trzech składowych (W, U lub K) przedmiotowych efektów kształcenia student uzyska mniej ni¿ 55% obowiązujących efektów dla danej składowej.

2. Ocena dostateczna (3,0): wystawiana jest wtedy, jeśli w zakresie każdej z trzech składowych (W, U lub K)

efektów kształcenia student uzyska przynajmniej 55% obowiązujących efektów dla danej składowej.

3. Ocena ponad dostateczna (3,5): wystawiana jest na podstawie średniej arytmetycznej z trzech składowych (W, U lub K) efektów kształcenia (średnio 61-70%).

4. Podobny sposób obliczania ocen jak przedstawiony w pkt. 3 przyjęto dla ocen dobrej (4,0 - średnio 71-80%), ponad dobrej (4,5 - średnio 81-90%) i bardzo dobrej (5,0 - średnio >90%).

UWAGA: Prowadzący zajęcia, na podstawie stopnia opanowania przez studenta obowiązujących treści programowych danego przedmiotu, w oparciu o własne doświadczenie dydaktyczne, formułuje ocenę, posługując sie podanymi wyżej kryteriami formalnymi.

Ćwiczenia:

1) Oceny za wykonanie i zreferowanie wybranego tematu związanego z polityką społeczną,

2) Oceny aktywności podczas zajęć,

3) Oceny za pracę w grupie,

Ocena z ćwiczeń jest średnim wynikiem z powyższych punktów.

Metody i kryteria

UWAGA: Prowadzący zajęcia, na podstawie stopnia opanowania przez studenta obowiązujących treści programowych danego przedmiotu, w oparciu o własne doświadczenie dydaktyczne, formułuje ocenę, posługując się podanymi wyżej kryteriami formalnymi.

Ocena końcowa = 0,6 ocena z E+0,4 ocena podsumowująca z ćwiczeń