Ekotoksykologia

KIERUNEK STUDIÓW: OCHRONA ŚRODOWISKA / ECTS: 7 / semestr 3

Profil: ogólnoakademicki / Forma i poziom: SM

status: kierunkowy/obowiązkowy

Wymagania wstępne: brak

Celem przedmiotu jest omówienie zagadnień dotyczących substancji toksycznych oraz zwrócenie uwagi na ich źródła oraz losy w środowisku. W czasie zajęć zostaną omówione zagadnienia związane z działaniem substancji toksycznych na organizmy żywe (metabolizm substancji toksycznych) i ekosystemy.

Wykłady

1.Ekotoksykologia jako nauka interdysplinarna. Relacje pomiędzy ekotoksykologią a innymi naukami. Podstawowe zagadnienia i pojęcia w ekotoksykologii. Koncepcje toksykologiczne w ekotoksykologii.

2.Substancje toksyczne, rodzaje toksyczności, klasyfikacja substancji. Mechanizmy działania toksycznego substancji.

3.Losy substancji toksycznych w organizmie. Przemieszczanie substancji w organizmie. Fazy toksyczności. Detoksykacja faza I i II.

4.Losy substancje toksyczne w ekosystemach i ich źródła. Substancje toksyczne w łańcuch troficznych. Bioakumulacja i biomagnifikacja. Konsekwencje skażenia na poziomie ekosystemów.

5.Interakcje substancji toksycznych i wpływ czynników fizykochemicznych środowiska na ich toksyczność, biodostępność i transport oraz przemiany w środowisku.

6.Ekotoksykologia stosowana – testy toksyczności, organizmy w testach toksyczności i ekotoksyczności. Ekotoksykologia a regulacje prawne i decyzyjne.

7. Analiza ryzka zdrowotnego i ekologicznego

Ćwiczenia

1.Oznaczanie szczawianów w wybranych używkach.

2. Oznaczanie zawartości chlorków w żywności.

3. Oszacowanie ryzyka zdrowotnego związanego z narażeniem na substancje chemiczne.

4.Oznaczanie azotanów(V) w wodzie i warzywach.

5. Oznaczanie rtęci w rybach.

6. Badanie oddziaływanie kadmu i ołowiu na cechy morfologiczne roślin.

7. Ocena toksyczności gleb przy wykorzystanie testu Phytotoxkit

8. Charakterystyka materiału biologicznego pochodzenia ludzkiego jako źródło informacji o środowisku.

9. Wykrywanie obecności salicylanów w moczu.

10. Ocena efektów toksycznych - obliczanie LD50 na podstawie danych eksperymentalnych.

Statystyka przedmiotu:

Struktura aktywności studenta:

zajęcia realizowane z bezpośrednim udziałem prowadzącego godz. 60, ECTS** 2.40

w tym:

wykłady 30 godz.

ćwiczenia i seminaria 30 godz.

konsultacje 0 godz.

udziały w badaniach 0 godz.

obowiązkowe praktyki i staże 0 godz.

udział w egzaminie i zaliczeniu 0 godz.

praca własna (4.60 ECTS**) 175 godz.

Podstawowa

1. Jasiewicz Cz., Baran A. 2008. Przewodnik do wykładów i ćwiczeń z toksykologii. UR w Krakowie, ss 183.

2. Baran A., Kołton A. 2015. Ecotoxicology. w: Agroecology, Ropek D. (red.), 2014, Publishing House of the University of Agriculture, ISBN 978-83-64758-06-5, 117-130

3. Walker C.H. Hopkin S.P. Sibly R.M. Peakall D. B. Podstawy ekotoksykologii. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002

4. Laskowski R., Miguła P. 2002. Ekotoksykologia: od komórki do ekosystemu. Państwowe Wydaw. Rolnicze i Leśne Warszawa, Manahan S. W. 2002. Toksykologia środowiska. Aspekty chemiczne i biochemiczne. Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa ss. 530.

5. Wierzbicka M. Ekotoksykologia. Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, ss. 578.

6. Seńczuk W. (red.). 2002. Toksykologia. Wydawnictwo Lekarskie PZWL. Warszawa, ss. 888.

7. Manahan S. W. Toksykologia środowiska. Aspekty chemiczne i biochemiczne. Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa 2002.

Uzupełniająca

1. Leszczyńska B. 2001. Wybrane zagadnienia z biochemii i toksykologii środowiska. Wydawnictwo Akademii Podlaskiej. Siedlce.

2. Wardencki W. (red). 2004. Bioanalityka w ocenie zanieczyszczeń środowiska. Centrum Doskonałości Analitycznej i Monitoringu Środowiska, Politechnika Gdańska.

Wiedza:

- identyfikuje substancjach toksyczne występujące w środowisku oraz charakteryzuje ich losy w środowisku

- integruje wiedzę z różnych dyscyplin w celu poznania toksyczności substancji chemicznych

Umiejętności

- oblicza toksyczność substancji dla zwierząt i ludzi

- oznacza substancje w różnych elementach środowiska i materiałach biologicznych

- szacuje ryzyko zdrowotne związane z narażeniem na ksenobiotyki występujące w środowisku

Kompetencje społeczne:

- organizuje prace w małym zespole, celem wykonania ćwiczenia

- ma świadomość pogłębiania swojej wiedzy na temat substancji toksycznych występujących w środowisku

Wykłady

egzamin pisemny - pytania otwarte

Przyjęto procentową skalę oceny efektów kształcenia, definiowaną w sposób następujący:

1. Ocena niedostateczna (2,0): wystawiana jest wtedy, jeśli w zakresie co najmniej jednej z trzech składowych (WU lub K) przedmiotowych efektów kształcenia student uzyskuje mniej niż 55% obowiązkowych efektów dla danej składowej.

2. Ocena dostateczna (3,0): wystawiana jest wtedy, jeśli w zakresie każdej z trzech składowych (W, U lub K) efektów kształcenia student uzyska przynajmniej 50% obowiązujących efektów dla danej składowej.

3. Ocena ponad dostateczna (3,5): wystawiana jest na podstawie średniej arytmetycznej z trzech składowych (W, U lub K) efektów kształcenia (średnio 61-70%).

4. Podobny sposób obliczania ocen jak przedstawiony w pkt. 3 przyjęto dla ocen dobrej (4,0 - średnio 71-80%), ponad dobrej (4,5 - średnio 81-90%) i bardzo dobrej (5,0 - średnio >90%).

Ćwiczenia

kolokwium na każdym ćwiczeniu - oceniające wykonanie zadań obliczeniowych, rozwiązywanych indywidualni. Ocena uwzględniać będzie poprawność rozwiązania, oraz poprawne zinterpretowanie otrzymanych wyników, zaliczenie każdego ćwiczenia - uwzględniać będzie poprawność wykonania ćwiczeń, efektywność i organizację pracy w zespole

Ocena końcowa = 0.5 x ocena z egzaminu (wykłady) + 0.5 x ocena podsumowująca (ćwiczenia)

UWAGA: Prowadzący zajęcia, na podstawie stopnia opanowania przez studenta obowiązujących treści programowych danego przedmiotu, w oparciu o własne doświadczenie dydaktyczne, formułuje ocenę, posługując się podanymi wyżej kryteriami formalnymi.