Ekologia mikroorganizmów
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | R.3s.EKM.SI.ROSOZ |
Kod Erasmus / ISCED: | (brak danych) / (brak danych) |
Nazwa przedmiotu: | Ekologia mikroorganizmów |
Jednostka: | Katedra Mikrobiologii i Biomonitoringu |
Grupy: | |
Punkty ECTS i inne: |
3.00
|
Język prowadzenia: | polski |
Skrócony opis: |
KIERUNEK STUDIÓW: Ochrona środowiska Rolniczego /ECTS: 3/semestr 7 Profil ogólnoakademicki /Forma i poziom SI status: fakultatywny Wymagania wstępne: podstawy mikrobiologii Celem przedmiotu jest zaznajomienie studentów z problematyką ekologiczną dotycząca drobnoustrojów zasiedlających różne środowiska i ekosystemy naturalne a także zmienione przez człowieka. Głównym celem nauczania będzie wskazanie na ekologiczną rolę drobnoustrojów w utrzymaniu równowagi - homeostazy w układach mikrobiocenotycznych w różnych systemach, a także na ich rolę w utrzymaniu zdrowotności ludzi, zwierząt i roślin. Poznanie warunków i zależności wystepowania drobnoustrojów pozwolą na lepsze zrozumienie ich roli w funkcjonowaniu całych układów ekologicznych i organizmów wyższych. |
Pełny opis: |
Wykłady: (15 h) 1.Historia i znaczenie badań nad występowaniem mikroorganizmów w różnych środowiskach naturalnych. Organizmy prokariotyczne jako siła napędowa w biosferze. Zespoły mikroorganizmów, mikrobiocenozy. Hierarchia ekologiczna. Związki miedzy mikroorganizmem i jego środo-wiskiem. Bioróżnorodność gatunkowa, pojecie gatunku mikroorganizmu. Siedlisko i mikronisza ekologiczna. 2.Komunikowanie się między mikroorganizmami (Quorum sensing). Rozprzestrzenianie się mikroorganizmów. 3.Zasiedlanie różnych ekosystemów. Środowiskowe sprzężenia zwrotne. Pionierzy w zasiedlaniu, sukcesja i klimaks. Biocenoza klimaksowi. 4.Zakres tolerancji, czynniki ograniczające. Środowiska skrajne. Dostosowanie, selekcyjne działanie organizmów żywicielskich. Konkurencja wewnątrzgatunkowa. Adaptacja, mechanizmy adaptacji. 5.Współzależność międzygatunkowa. Mikroorganizmy autochtoniczne i allochtoniczne, przeżywanie przybyszów. Homeostaza. Komponenty homeostazy. Eksplozja ekologiczna. 6.Symbioza. Symbioza miedzy mikroorganizmami. Symbioza z roślinami wyższymi. Symbioza ze zwierzętami wyższymi. Charakterystyka układów symbiotycznych obejmujących mikroorganizmy. 7.Komensalizm. Komensalizm zewnętrzny i wewnętrzny. Protokooperacja. Współzawodnictwo (konkurencja). Eliminowanie w wyniku konkurencji. Unikanie wyeliminowania w wyniku konkurencji. Zdolność konkurencyjna. Zasoby, o które mikroorganizmy współzawodniczą. 8.Amensalizm. Występowanie toksyn w przyrodzie. Inhibitory nieorganiczne. Toksyczne działanie prostych związków organicznych. Typy drapieżców. Antybioza. Drapieżnictwo. Współzależność miedzy drapieżcą i ofiarą. Znaczenie ekologiczne drapieżnictwa wśród mikroorganizmów. 9.Pasożytnictwo. Cechy charakterystyczne pasożytów. Pasożyty głównych grup mikroorganizmów. Układ pasożyt-żywiciel. Skutki ekologiczne pasożytnictwa mikroorganizmów na innych mikroorganizmach. Liza. Liza w warunkach naturalnych. Korzystne aspekty pasożytnictwa mikroorganizmów. 10.Wpływ mikroorganizmów na zwierzęta i rośliny. Mikroorganizmy stanowiące pokarm. Wpływ metabolitów mikroorganizmów na zwierzęta i rośliny. Ochrona przed chorobami i wywoływanie predyspozycji na nie. Zmiany związane z patogenicznością. 11.Genomika populacji mikroorganizmów środowiskowych. 12.Hodowalne i niehodowalne mikroorganizmy środowiskowe. 13.Metody badań mikroorganizmów niehodowalnych. Nowoczesne metody genetyki molekularnej w badaniach populacji organizmów prokariotycznych. 14.Systematyka prokariontów i mikroorganizmów środowiskowych w oparciu o sekwencję genów 16S i 18S rRNA. 15.Znaczenie badań ekologicznych w rozwoju nauk o środowisku. Praktyczne osiągnięcia ekologii mikroorganizmów w powiększaniu zasobów żywności i pasz. Ćwiczenia: (15 h) 1.Ocena wpływu czynników ekstremalnych na wzrost wybranych bakterii, promieniowców, drożdży i grzybów pleśniowych. 2.Mikroorganizmy hodowalne i niehodowalne. Obserwacja mikroorganizmów (metody bezpośrednie) w środowisku naturalnym: gleba, woda, powierzchnia liścia i korzenia. 3.Mikroflora środowisk lądowych (gleba uprawna, użytek zielony, gleby zdegradowane). 4.Mikroflora środowisk wodnych (wody naturalne oligotroficzne, ścieki, wody mineralne, wodociągowe). 5.Mikroflora powietrza. 6.Poszukiwanie promieniowców antybiotycznych w różnych środowiskach glebowych. 7.Ocena działania antybiotyków na różne mikroorganizmy (bakterie, promieniowce, grzyby). 8.Ocena oddziaływań konkurencyjnych wśród mikroorganizmów. Struktura aktywności studenta: zajęcia realizowane z bezpośrednim udziałem prowadzącego godz. 34 ECTS ** 1,9, w tym: wykłady 15 godzin ćwiczenia 15 godzin konsultacje: 2 godziny udział w badaniach 0 godzin obowiązkowe staże i praktyki 0 godzin udział w egzaminie i zaliczeniu 2 godziny e-learning 0 godzin praca własna (1,1 ECTS**) 20 godzin |
Literatura: |
1. Alexander M.: Ekologia mikroorganizmów. PWN, Warszawa, 19792. Richard B.W.: Wstęp do ekologii gleby. PWN, Warszawa, 1985 3. Odum E.: Ekologia, PWRiL, Warszawa, 1994 4. Prończuk T.: Ekologia rolnicza. PWRiL, Warszawa, 1987 5. Harborne J.B.: Ekologia biochemiczna. Wydawnictwo Naukowe, PWN, Warszawa, 1997 6. Oleszek W., Głowniak K., Leszczyński B.: Biochemiczne oddziaływania środowiskowe. Akademia Medyczna, Lublin, 2001 |
Efekty uczenia się: |
Wiedza: student, który zaliczył przedmiot definiuje i opisuje najważniejsze procesy i zależności zachodzące w środowisku naturalnym z udziałem różnych mikroorganizmów w tym drobnoustrojów saprofitycznych i chorobotwórczych. Oceni znaczenie drobnoustrojów w przemianach biogenów, patogenezie ludzi, zwierząt i roślin oraz umie wyjaśnić znaczenie drobnoustrojów w ochronie środowiska naturalnego. Doceni znaczenie drobnoustrojów w rewitalizacji zdegradowanego środowiska naturalnego. Umiejętności: student, który zaliczył przedmiot: interpretuje i samodzielnie wykorzysta zdo-bytą wiedzę z zakresu ekologii drobnoustrojów do celów praktycznego ich wykorzystania w życiu codziennym. Oceni zagrożenia i objaśni korzyści płynące z znajomości podstawowych praw ekologicznych dotyczących drobnoustrojów mających wpływ na życie roślin, zwierząt i ludzi. Kompetencje społeczne: student który zaliczył przedmiot: samodzielnie oceni i zinterpretuje zdobycze wiedzy z zakresu ekologii drobnoustrojów, jej duży wkład zrównoważonym rolnictwie i zachowaniu bioróżnorodności gatunkowej na Ziemi. |
Metody i kryteria oceniania: |
Wykłady: egzamin pisemny (test wyboru) Ćwiczenia: egzamin pisemny, test wyboru oraz zaliczenie ustne Udział ćwiczeń i wykładów w końcowej ocenie: 50% wykłady i 50% ćwiczenia 1. Ocena niedostateczna (2,0): wystawiana jest wtedy, jeśli w zakresie co najmniej jednej z trzech składowych (W, U lub K) przedmiotowych efektów kształcenia student uzyska mniej niż 50% obowiązujących efektów dla danej składowej. 2. Ocena dostateczna (3,0): wystawiana jest wtedy, jeśli w zakresie każdej z trzech składowych (W, U lub K) efektów kształcenia student uzyska przynajmniej 50% obowiązujących efektów dla danej składowej. 3. Ocena ponad dostateczna (3,5): wystawiana jest na podstawie średniej arytmetycznej z trzech składowych (W, U lub K) efektów kształcenia (średnio 61-70%). 4. Podobny sposób obliczania ocen jak przedstawiony w pkt. 3 przyjęto dla ocen dobrej (4,0 - średnio 71-80%), ponad dobrej (4,5 - średnio 81-90%) i bardzo dobrej (5,0 - średnio >90%). UWAGA: Prowadzący zajęcia, na podstawie stopnia opanowania przez studenta obowiązujących treści programowych danego przedmiotu, w oparciu o własne doświadczenie dydaktyczne, formułuje ocenę, posługując się podanymi wyżej kryteriami formalnymi. |
Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2020/2021" (zakończony)
Okres: | 2020-10-01 - 2021-02-24 |
Przejdź do planu
PN WYK
WT ŚR CZ CWL
CWL
CWL
PT |
Typ zajęć: |
Ćwiczenia laboratoryjne, 15 godzin
Wykład, 15 godzin
|
|
Koordynatorzy: | Marek Ostafin | |
Prowadzący grup: | Marek Ostafin | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Zaliczenie na ocenę
Ćwiczenia laboratoryjne - Zaliczenie na ocenę Wykład - Egzamin |
Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2021/2022" (zakończony)
Okres: | 2021-10-01 - 2022-02-27 |
Przejdź do planu
PN WT WYK
ŚR CZ CWL
CWL
PT |
Typ zajęć: |
Ćwiczenia laboratoryjne, 15 godzin
Wykład, 15 godzin
|
|
Koordynatorzy: | Marek Ostafin | |
Prowadzący grup: | Marek Ostafin | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Zaliczenie na ocenę
Ćwiczenia laboratoryjne - Zaliczenie na ocenę Wykład - Egzamin |
Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2022/2023" (zakończony)
Okres: | 2022-10-01 - 2023-02-26 |
Przejdź do planu
PN WT ŚR CZ PT |
Typ zajęć: |
Ćwiczenia laboratoryjne, 15 godzin
Wykład, 15 godzin
|
|
Koordynatorzy: | Marek Ostafin | |
Prowadzący grup: | Marek Ostafin | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Zaliczenie na ocenę
Ćwiczenia laboratoryjne - Zaliczenie na ocenę Wykład - Egzamin |
Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2023/2024" (zakończony)
Okres: | 2023-10-01 - 2024-02-25 |
Przejdź do planu
PN WT WYK
ŚR CZ PT CWL
|
Typ zajęć: |
Ćwiczenia laboratoryjne, 15 godzin
Wykład, 15 godzin
|
|
Koordynatorzy: | Marek Ostafin | |
Prowadzący grup: | Marek Ostafin | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Zaliczenie na ocenę
Ćwiczenia laboratoryjne - Zaliczenie na ocenę Wykład - Zaliczenie na ocenę |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie.