Botanika

KIERUNEK STUDIÓW: ROLNICTWO / ECTS: 6 /semestr: 2

Profil: ogólnoakademicki / Forma i poziom: NI

status: podstawowy

Wymagania wstępne: brak

Głównym celem przedmiotu jest poznanie budowy, sposobów rozmnażania i znaczenia użytkowego roślin okrytonasiennych oraz podstaw systematyki i zasad nomenklatury botanicznej, a także nabycie umiejętności rozpoznawania w terenie kilkudziesięciu gatunków roślin reprezentujących najważniejsze rodziny Angiospermae.

Treści merytoryczne:

Budowa komórki eukariotycznej ze szczególnym uwzględnieniem swoistych cech komórki roślinnej. Strukturalne i funkcjonalne zróżnicowanie tkanek roślinnych. Formy życiowe roślin okrytonasiennych. Morfologia i anatomia organów wegetatywnych i generatywnych. Rozmnażanie bezpłciowe i płciowe. Typy owoców i nasion. Podstawy systematyki. Charakterystyka wybranych rodzin Angiospermae z wyróżnieniem przedstawicieli mających znaczenie użytkowe i gospodarcze.

Wykłady:

1. Wiedza botaniczna jako podstawa dla praktyki rolniczej. Znaczenie użytkowe roślin okrytonasiennych. Kryteria podziału organizmów żywych. Różnice w budowie komórki prokariotycznej i eukariotycznej.

2. Swoiste cechy komórki roślinnej. Klasyfikacja oraz zróżnicowanie funkcjonalne i strukturalne tkanek roślinnych.

3. Typy życiowe roślin okrytonasiennych. Morfologia i anatomia pędu (budowa pierwotna, wtórna).

4. Morfologia i anatomia korzenia (budowa pierwotna, wtórna).

5. Budowa oraz metamorfozy liści.

6. Typy rozmnażania u roślin okrytonasiennych (rozmnażanie wegetatywne i płciowe). Przemiana pokoleń. Budowa kwiatu. Sporogeneza. Rozwój gametofitu męskiego i żeńskiego. Zapylenie i podwójne zapłodnienie.

7. Klasyfikacja i budowa owoców oraz nasion. Podsumowanie najważniejszych różnic w budowie roślin jedno- i dwuliściennych.

8. Podstawy klasyfikacji organizmów, jednostki systematyczne, zasady nomenklatury botanicznej. Charakterystyka wybranych rodzin Angiospermae z wyróżnieniem gatunków o znaczeniu użytkowym.

Ćwiczenia laboratoryjne:

1. Zasady mikroskopowania i przygotowania preparatów. Obserwacja struktur komórek roślinnych.

2. Przegląd wybranych tkanek roślinnych.

3. Budowa pierwotna pędu roślin jedno- i dwuliściennych.

4. Budowa pierwotna korzenia. Budowa wtórna pędu i korzenia.

5. Morfologia i anatomia liści

6. Budowa kwiatu. Anatomia zalążni i główki pręcika. Budowa gametofitu męskiego i żeńskiego.

7. Klasyfikacja oraz budowa owoców i nasion. Rodzaje kwiatostanów.

8. Komórka roślinna jako źródło składników pokarmowych (węglowodany, białka, lipidy).

Ćwiczenia terenowe:

1. Oznaczanie kilkudziesięciu gatunków roślin okrytonasiennych z okolic Krakowa, na podstawie najważniejszych cech morfologicznych o znaczeniu taksonomicznym.

2. Wykonanie fotografii opisywanych gatunków (do sprawozdania).

Struktura aktywności studenta:

zajęcia realizowane z bezpośrednim udziałem prowadzącego godz. 50, ECTS 2

w tym:

wykłady 15 godz.

ćwiczenia i seminaria 30 godz.

konsultacje 2 godz.

udział w badaniach 0 godz.

obowiązkowe praktyki i staże 0 godz.

udział w egzaminie i zaliczeniu 3 godz.

praca własna (4 ECTS) 100 godz.

Podstawowa:

1. Szweykowska A., Szweykowski J. 2006. Botanika. Morfologia (tom 1), Botanika. Systematyka (tom 2). PWN, Warszawa

2. Jasnowska J, Jasnowski M, Radomski J. 1995. Botanika. Wyd. „BRASIKA”, Szczecin

3. Gorczyński T (red.). 1977. Ćwiczenia z botaniki. PWN, Warszawa

Uzupełniająca:

1. Joachimiak A, Smagowicz K, Gula R. Biologia w pigułce. Systematyka i ekologia. MOW Korona, Kraków

2. Szafer W, Kulczyński S, Pawłowski B. 1988. Rośliny polskie. PWN Warszawa

Wiedza:

- zna swoiste cechy komórek i tkanek roślinnych

- posiada wiedzę na temat budowy i funkcji organów oraz sposobów rozmnażania roślin okrytonasiennych

- zna najważniejsze cechy użytkowe roślin o znaczeniu gospodarczym

Umiejętności:

- potrafi sporządzić roślinne preparaty mikroskopowe

- identyfikuje tkanki roślinne oraz struktury anatomiczne na podstawie analizy mikroskopowej

- rozpoznaje w terenie kilkadziesiąt gatunków roślin okrytonasiennych i potrafi wskazać najważniejsze cechy morfologiczne o znaczeniu taksonomicznym

- posiada umiejętność poprawnego wnioskowania

Kompetencje społeczne:

- rozumie potrzebę pogłębiania wiedzy botanicznej i dyskutuje jej znaczenie dla praktyki rolniczej

- potrafi rozwiązywać stawiane problemy i efektywnie pracować w zespole

Wykłady:

egzamin pisemny - test wyboru i uzupełnienia tekstu, opisy rysunków

Przyjęto procentową skalę oceny efektów kształcenia, definiowaną w sposób następujący:

1. Ocena niedostateczna (2,0): wystawiana jest wtedy, jeśli w zakresie co najmniej jednej z trzech składowych (W, U lub K) przedmiotowych efektów kształcenia student uzyska mniej niż 50% obowiązujących efektów dla danej składowej.

2. Ocena dostateczna (3,0): wystawiana jest wtedy, jeśli w zakresie każdej z trzech składowych (W, U lub K) efektów kształcenia student uzyska przynajmniej 50% obowiązujących efektów dla danej składowej.

3. Ocena ponad dostateczna (3,5): wystawiana jest na podstawie średniej arytmetycznej z trzech składowych (W, U lub K) efektów kształcenia (średnio 61-70%).

4. Podobny sposób obliczania ocen jak przedstawiony w pkt. 3 przyjęto dla ocen dobrej (4,0 - średnio 71-80%), ponad dobrej (4,5 - średnio 81-90%) i bardzo dobrej (5,0 - średnio >90%).

Ćwiczenia laboratoryjne:

Studenci samodzielnie lub w zespołach dwuosobowych przygotowują preparaty mikroskopowe. Każdy student wykonuje rysunki spod mikroskopu, konieczne do uzyskania zaliczenia. Ocena podsumowująca z ćwiczeń jest średnią z ocen z trzech kolokwiów.

Ćwiczenia terenowe:

Studenci w zespołach dwuosobowych opracowują sprawozdanie w postaci fotoalbumu (fotografie + nazwy polskie i łacińskie poznanych gatunków roślin), który podlega ocenie.

Ocena końcowa=0,5 x ocena z egzaminu (wykłady) + 0,4 x ocena podsumowująca (ćwiczenia lab) + 0,1 x ocena fotoalbumu (ćwiczenia terenowe)

UWAGA: Prowadzący zajęcia, na podstawie stopnia opanowania przez studenta obowiązujących treści programowych danego przedmiotu, w oparciu o własne doświadczenie dydaktyczne, formułuje ocenę, posługując się podanymi wyżej kryteriami formalnymi.