Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Podstawy ekologii i ochrony przyrody

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: R.1s.PEO.SI.RBIOY
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (brak danych)
Nazwa przedmiotu: Podstawy ekologii i ochrony przyrody
Jednostka: Wydział Rolniczo-Ekonomiczny
Grupy: Biogospodarka, 1 sem. stacj. inż. obowiązkowe
Punkty ECTS i inne: (brak) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Skrócony opis:

KIERUNEK STUDIÓW: OCHRONA ŚRODOWISKA / ECTS: 6 / semestr: 2

Profil: ogólnoakademicki / Forma i poziom: SI

status: kierunkowy

Wymagania wstępne: brak

Celem przedmiotu jest przekazanie usystematyzowanych wiadomości z zakresu ekologii i ochrony przyrody. Studenci zdobywają wiedzę, umiejętności i kompetencje społeczne, dzięki którym przy podejmowaniu decyzji będą uwzględniali konieczność ochrony walorów przyrodniczych.

Na zajęciach z zakresu ekologii student poznaje podstawowe zagadnienia z zakresu ekologii populacyjnej, autekologii i synekologii oraz metody oceny siedlisk i określania liczebności i zagęszczenia populacji. W ramach zajęć realizowanych z ochrony przyrody poznaje metody ochrony bio- i georóżnorodności, najważniejsze aspekty ochrony gatunkowej i obszarowej, formy ochrony przyrody wchodzące w skład krajowego systemu ochrony i objęte ochroną międzynarodową oraz wybrane siedliska i gatunki chronione w Unii Europejskiej.

Pełny opis:

Wykłady:

1. Podstawowe pojęcia i zakres badań ekologii. Czynniki biotopu, ich wzajemne powiązania oraz wpływ na organizmy.

2. Czynniki ożywione i ich wpływ na organizmy. Podział organizmów ze względu na źródła energii z której korzystają.

3. Produkcja pierwotna i wtórna. Gospodarowanie energią przez heterotrofy.

4. Struktura biotyczna populacji i jej znaczenie dla regulacji liczebności. 5. Struktura przestrzenna populacji.

6. Dynamika liczebności populacji i przyczyny gwałtownych zmian liczebności. Oddziaływania międzypopulacyjne i inwazje populacyjne. Homeostaza populacji.

7. Biocenoza – komponenty biocenozy i ich wzajemne powiązania (struktura biocenozy). Podział biocenoz. Specyfika biocenoz naturalnych i sztucznych w podobnych warunkach siedliskowych. Dynamika biocenoz – sukcesja pierwotna i sukcesja wtórna.

8. Różnorodność biologiczna i krajobrazowa jako główny cel ochrony przyrody. Przyroda Polski na tle przyrody Europy.

9. Konwencje międzynarodowe i dyrektywy Unii Europejskiej dotyczące ochrony przyrody.

10. Strategia ochrony przyrody Unii Europejskiej. Europejska Sieć Ekologiczna Natura 2000. Kryteria wyznaczania obszarów Natura 2000 - OSO i SOO. Priorytetowość siedlisk i gatunków.

11. Regulacje prawne dotyczące ochrony przyrody w Polsce. Struktura organizacyjna służb ochrony przyrody i system jej finansowania. Formy ochrony przyrody.

12. Parki narodowe i rezerwaty przyrody (rozmieszczenie, zadania, funkcjonowanie, organizacja, przepisy porządkowe).

13. Parki krajobrazowe, obszary chronionego krajobrazu i pozostałe formy ochrony przyrody (rozmieszczenie, zadania, funkcjonowanie, organizacja, przepisy porządkowe).

14. Zagrożenie flory i fauny Polski. Czerwone listy i księgi. Ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów w Polsce.

15. Ochrona terenów zieleni i zadrzewień. Ochrona dziedzictwa geologicznego (geoochrona), nowe formy ochrony georóżnorodności.

Ćwiczenia:

1. Tolerancja ekologiczna organizmu. Zasady autekologiczne i prawa związane (prawo minimum, prawo tolerancji).

2. Bioindykatory i ich przydatność do oceny warunków glebowych oraz jakości powietrza. Metody autekologiczne i synekologiczne.

3. Liczebność i zagęszczenie populacji – metody bezwzględne i metody względne przydatne do oceny liczebności i zagęszczenia populacji roślin i zwierząt.

4. Produkcja pierwotna biocenozy – wielkość produkcji pierwotnej w różnych biocenozach.

5. Gospodarka energią w biocenozie. Biocenozy zrównoważone pod względem energetycznym i zaburzenia gospodarowania energią w ekosystemie – przyczyny i skutki dla homeostazy układu.

6. Wykorzystanie autekologicznej metody Ellenberga do oceny wybranych właściwości 3 gleb siedlisk polnych (zadania indywidualne)

7. Wykorzystanie synekologicznej metody Hilbiga do oceny wybranych właściwości 3 gleb siedlisk polnych. Porównanie wyników uzyskanych metodą autekologiczną i synekologiczną (zadania indywidualne)

8. Wykorzystanie porostów do oceny zagrożenia powietrza zanieczyszczeniami – skale porostowe (opracowanie w małych grupach). Metody bezwzględne w ocenie liczebności i zagęszczenia populacji roślin i ich wykorzystanie w podejmowaniu decyzji o ograniczaniu występowania agrofagów (chwastów).

9. Zapoznanie z Centralnym Rejestrem Form Ochrony poprzez wykonanie określonych przez prowadzącego zadań. Sposób przygotowania pracy „Obszary chronione znajdujące się w pobliżu miejsca zamieszkania studenta – walory przyrodnicze i możliwości gospodarowania na nich".

10. Przegląd chronionych siedlisk nieleśnych występujących w Polsce (Zał. I Dyrektywy Siedliskowej), ze szczególnym uwzględnieniem siedlisk półnaturalnych podlegających dopłatom rolno-środowiskowym.

11. Przegląd chronionych siedlisk leśnych występujących w Polsce (Zał. I Dyrektywy Siedliskowej). Gatunki priorytetowe roślin i zwierząt z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej występujące w Polsce. Przegląd czerwonych ksiąg i list.

12. Ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów: rozporządzenia, zakazy, odstępstwa od zakazów, przykłady gatunków (ze szczególnym uwzględnieniem gatunków wymienionych w załącznikach 3 rozporządzeń i tzw. gatunków konfliktowych).

13. Zapoznanie z przepisami ustawy o ochronie przyrody dotyczącymi form ochrony przyrody i bazą danych „Natura 2000” poprzez wykonanie określonych przez prowadzącego zadań.

14. Plany sporządzane dla obszarów chronionych jako najważniejsze źródło informacji o możliwościach gospodarowania na tych obszarach (wykonanie określonych przez prowadzącego zadań).

15. Ograniczenia i korzyści dla działalności gospodarczej na terenach Natura 2000 (dyskusja).

Struktura aktywności studenta:

zajęcia realizowane z bezpośrednim udziałem prowadzącego 100 godz.,

ECTS 3,3,

w tyM:

wykłady 30 godz.

ćwiczenia i seminaria 60 godz.

konsultacje 4 godz.

udział w badaniach 0 godz.

obowiązkowe praktyki i staże 0 godz.

udział w egzaminie i zaliczeniu 6 godz.

praca własna (2,7 ECTS) 80 godz.

Literatura:

Podstawowa:

1. Krebs Ch.J., Ekologia, PWN, W-wa, 2011.

2. Stupnicka-Rodzynkiewicz E., Dąbkowska T., Ekologia, Wyd. UR w Krakowie. 2011.

3. Symonides E. Ochrona przyrody. UW Warszawa, 2014.

Uzupełniająca:

1. Mackenzi A., Ball A.S., Virdee S.R., Ekologia, PWN, W-wa, 2005.

2. Makomaska-Juchiewicz M., Tworek S. Ekologiczna sieć NATURA 2000. Problem czy szansa. IOP PAN, Kraków, 2003.

3. Kaźmierczakowa R., Zarzycki K., Mirek Z. (red.) Polska Czerwona Księga Roślin, Instytut Ochrony Przyrody PAN, Kraków, 2014.

Efekty uczenia się:

Po zakończeniu kursu student:

Wiedza:

- student posiada podstawową wiedzę z zakresu ekologii oraz ochrony przyrody

- zna metody oceny warunków środowiska przy pomocy bioindykatorów oraz metody oceny liczebności populacji

- zna najważniejsze walory przyrodnicze Polski

- zna najcenniejsze elementy przyrodnicze w pobliżu miejsca zamieszkania i sposoby ich ochrony

Umiejętności:

- posiada umiejętność oceny warunków siedliskowych na podstawie składu florystycznego biocenoz

- potrafi wykorzystać metody pośrednie i bezpośrednie do oceny liczebności populacji roślin i zwierząt

- potrafi korzystać z aktów prawnych oraz internetowych baz danych w celu określenia możliwości i sposobów gospodarowania na obszarach chronionych

Kompetencje społeczne:

- potrafi rozwiązywać stawiane problemy i organizować pracę w zespole.

- ma przekonanie o potrzebie działań na rzecz ochrony przyrody prowadzonych w oparciu o podstawy biologiczne i ekologiczne

- odczuwa potrzebę ciągłego uczenia się i doskonalenia swoich umiejętności

Metody i kryteria oceniania:

Wykłady:

egzamin pisemny (dwuczęściowy) w formie testu wyboru oraz pytań otwartych - ocena jest średnią z uzyskanych ocen cząstkowych.

Przyjęto procentową skalę oceny efektów kształcenia definiowaną w sposób następujący:

1. Ocena niedostateczna (2,0): wystawiana jest wtedy, jeśli w zakresie co najmniej jednej z trzech składowych (W, U lub K) przedmiotowych efektów kształcenia student uzyska mniej niż 50% obowiązujących efektów dla danej składowej.

2. Ocena dostateczna (3,0): wystawiana jest wtedy, jeśli w zakresie każdej z trzech składowych (W, U lub K) efektów kształcenia student uzyska przynajmniej 50% obowiązujących efektów dla danej składowej.

3. Ocena ponad dostateczna (3,5): wystawiana jest na podstawie średniej arytmetycznej z trzech składowych (W, U lub K) efektów kształcenia (średnio 61-70%).

4. Podobny sposób obliczania ocen jak przedstawiony w pkt. 3 przyjęto dla ocen dobrej (4,0 - średnio 71-80%), ponad dobrej (4,5 - średnio 81-90%) i bardzo dobrej (5,0 - średnio >90%).

Ćwiczenia:

oceny za wykonywane zadania i pracę pisemną - ocena końcowa z ćwiczeń stanowi średnią uzyskaną z poszczególnych ćwiczeń.

Ocena końcowa=0,5 x ocena z egzaminu (wykłady) + 0,5 x ocena zaliczenia ćwiczeń

UWAGA: Prowadzący zajęcia, na podstawie stopnia opanowania przez studenta obowiązujących treści programowych danego przedmiotu, w oparciu o własne doświadczenie dydaktyczne, formułuje ocenę, posługując się podanymi wyżej kryteriami formalnymi.

Praktyki zawodowe:

Brak

Przedmiot nie jest oferowany w żadnym z aktualnych cykli dydaktycznych.
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie.
kontakt deklaracja dostępności mapa serwisu USOSweb 7.0.4.0-5 (2024-07-29)