Monitoring i diagnostyka agrofagów

KIERUNEK STUDIÓW: Ochrona Środowiska, / ECTS: 6 / semestr: 1

Profil: ogólnoakademicki / Forma i poziom: SM

status: kierunkowy

Wymagania wstępne: podstawowa wiedza z zakresu biologii i ochrony środowiska lub dziedzin pokrewnych.

Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z metodami monitoringu i diagnostyki agrofagów roślin uprawnych. W ramach programu zostaną omówione metody monitoringu, lustracja roślin, wykorzystanie wskaźników fenologicznych do monitoringu oraz progi ekonomicznej szkodliwości chorób i szkodników i chwastów. Na przykładach omówiona będzie etiologia i podstawy diagnostyki chorób roślin oraz zasady integrowanej ochrony roślin przed szkodnikami i chorobami. Oznaczone też będą ważniejsze szkodniki i owady oraz omówiona biologia i ekologia wybranych gatunków chwastów.

Wykłady:

1-2. Podstawowe definicje. Akty prawne, instytucje zajmujące się monitoringiem. Rola i znaczenie monitoringu w ochronie roślin.Metody monitoringu chorób i szkodników. Sposoby wykonywania lustracji.

3-4. Progi szkodliwości - metody ich wyznaczania, przykłady. Monitoring pozostałości środków ochrony roślin metody, cel i znaczenie.

5. Monitoring odporności owadów na środki ochrony roślin metody, cel i znaczenie.

6. Chwasty jako agrofagi w uprawach polowych, klasyfikacja chwastów, występowanie i znaczenie w ekosystemach.

7-8. Metody monitoringu (metody ścisłe i szacunkowe), terminy wykonania.

9. Progi szkodliwości chwastów (przykłady).

10. Okresy krytycznego zagrożenia dla upraw i stopnie zagrożenia.

Ćwiczenia:

1. Monitoring i diagnostyka nicieni fitofagicznych. Cechy diagnostyczne najważniejszych szkodników roślin z grupy. Rozwój i szkodliwość nicieni. Symptomy uszkodzeń roślin powodowanych przez nicienie. Metody izolacji stosowane w nematologii.

2. Monitoring i diagnostyka szkodników roślin o aparacie kłująco-ssącym. Wciornastki, pluskwiaki równo i różnoskrzydłe – budowa, rozwój, rozpoznawanie. Metody monitoringu owadów kłująco-ssących wykorzystywane w badaniach środowiskowych i ochronie roślin.

3-4. Monitoring i diagnostyka owadów o przeobrażeniu zupełnym. Cechy diagnostyczne szkodników z rzędów muchówki, motyle, chrząszcze. Metody wykorzystywane w monitoringu najważniejszych szkodników roślin uprawnych.

5-6. Monitoring i diagnostyka chorób roślin. Symptomy infekcyjnych chorób roślin w uprawach zbóż, ziemniaka, rzepaku.

7-8. Metody ustalania nasilenia porażenia roślin przez choroby. Metody wyznaczania progów ekonomicznej szkodliwości najważniejszych chorób roślin rolniczych.

9-10. Wprowadzenie do metod wykorzystywanych do oceny zachwaszczenia upraw polowych w różnych fazach rozwojowych roślin.

11-15. Diagnostyka najważniejszych gatunków chwastów w uprawach polowych (zbożowych i okopowych) z podaniem biologii i szkodliwości oraz oznaczenie stopnia zagrożenia upraw polowych - ćwiczenia prowadzone w stacji doświadczalnej Katedry Agrotechniki i Ekologii Rolniczej.

Struktura aktywności studenta:

zajęcia realizowane z bezpośrednim udziałem prowadzącego 40 godz.

w tym:

wykłady 10 godzin

ćwiczenia i seminaria 15 godz.

konsultacje 10 godz.

udział w badaniach 0 godz.

obowiązkowe praktyki i staże 0 godz.

udział w egzaminie i zaliczeniu 5 godz.

e-learning 0 godz.

praca własna 110 godz.

Podstawowa:

1. Kochman J., Węgorek W. Ochrona roślin. Wyd. Plantpress. 1997.

2. Borecki Z. Nauka o chorobach roślin. PWRiL. 2001.

3. Adris R.J., 1997. Ekologia chwastów w uprawach polowych.

4. Skrzypczak G., Blecharczyk A., 1995. Podręczny atlas chwastów.

Uzupełniająca:

1. Diagnostyka szkodników roślin i ich wrogów naturalnych. Praca zbiorowa. Wyd. SGGW 1994.

2. Diagnostyka szkodników roślin i ich wrogów naturalnych Tom II. Praca zbiorowa pod red. Boczka J. Wyd. SGGW 1996.

3. Zimny H., 2006. Ekologiczna ocena stanu środowiska.

Wiedza:

-posiada wiedzę teoretyczną i praktyczną o metodach prowadzenia monitoringu organizmów szkodliwych (szkodniki, choroby i chwasty),

-zna metody diagnostyki organizmów szkodliwych.

-zna zasady monitoringu pozostałości środków ochrony roślin w produktach rolniczych i odporności agrofagów na stosowane pestycydy;

- zna podstawowe metody oceny zachwaszczenia i pospolite gatunki chwastów.

Umiejętności:

-umie oznaczyć najważniejsze szkodniki, choroby i chwasty roślin uprawnych,

-zna progi szkodliwości szkodników i chorób roślin oraz chwastów,

-umie zaplanować monitoring najważniejszych agrofagów dla danej rośliny uprawnej.

Kompetencje społeczne:

- współpracuje w zespole w celu wykonania zadania,

- dostrzega potrzebę ciągłego poszerzania wiedzy,

- jest wrażliwy na zachowanie zasobów środowiska naturalnego.

Wykłady:

egzamin pisemny ograniczony czasowo (choroby i szkodniki) - pytania otwarte i zamknięte

egzamin ustny (chwasty) - zagadnienia problemowe.

Ocena podsumowująca z wykładów jest średnią z wymienionych powyżej

Przyjęto procentową skalę oceny efektów kształcenia, definiowaną w sposób następujący:

1. Ocena niedostateczna (2,0): wystawiana jest wtedy, jeśli w zakresie co najmniej jednej z trzech składowych (W, U lub K) przedmiotowych efektów kształcenia student uzyska mniej niż 55% obowiązujących efektów dla danej składowej.

2. Ocena dostateczna (3,0): wystawiana jest wtedy, jeśli w zakresie każdej z trzech składowych (W, U lub K) efektów kształcenia student uzyska przynajmniej 55% obowiązujących efektów dla danej składowej.

3. Ocena ponad dostateczna (3,5): wystawiana jest na podstawie średniej arytmetycznej z trzech składowych (W, U lub K) efektów kształcenia (średnio 61-70%).

4. Podobny sposób obliczania ocen jak przedstawiony w pkt. 3 przyjęto dla ocen dobrej (4,0 - średnio 71-80%), ponad dobrej (4,5 - średnio 81-90%) i bardzo dobrej (5,0 - średnio >90%).

Ćwiczenia:

Oceny formujące:

-oceny za wykonanie zadań - opracowanie planu monitoringu wybranej rośliny uprawnej (w zespołach 2-3 osobowych). Podczas oceniania uwzględniana będzie poprawność rozwiązania, umiejętność organizacji pracy i współpracy w zespole, stopień wykorzystania literatury przedmiotu.

-oceny ze sprawdzianu wiedzy (ćw. 1-8).

Ocena podsumowująca z ćwiczeń jest średnią z wymienionych powyżej

Ocena końcowa = 0,6 x ocena z egzaminu (wykłady) + 0,4 x ocena podsumowująca (ćwiczenia)

UWAGA: Prowadzący zajęcia, na podstawie stopnia opanowania przez studenta obowiązujących treści programowych danego przedmiotu, w oparciu o własne doświadczenie dydaktyczne, formułuje ocenę, posługując się podanymi wyżej kryteriami formalnymi.