Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Historia ziołolecznictwa

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: O.F1.HIZ.SI.OOGXY
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (brak danych)
Nazwa przedmiotu: Historia ziołolecznictwa
Jednostka: Katedra Roślin Warzywnych i Zielarskich
Grupy: Ogrodnictwo 1 sem. stacjon. inż. fakultatywne
Punkty ECTS i inne: (brak) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Skrócony opis:

Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z wiedzą dotyczącą wykorzystania roślin leczniczych na przestrzeni dziejów, poczynając od czasów prehistorycznych do współczesnych. Opisane zostaną historyczne źródła wiedzy o ziołolecznictwie w starożytnej Europie, Egipcie, na Bliskim Wschodzie, w Chinach i Indiach. Studenci zapoznają się z surowcami leczniczymi i dziełami je opisującymi z czasów średniowiecznej i renesansowej Europy, ze szczególnym uwzględnieniem XVI-XVIII wiecznych polskich herbarzy oraz XVII i XVIII wiecznych dzieł poświęconych ziołolecznictwu, łącznie z pierwszymi farmakopeami. Podsumowaniem cyklu wykładów jest charakterystyka stanu obecnego i perspektyw rozwoju ziołolecznictwa w Polsce i na świecie.

Pełny opis:

Treści kształcenia

Ziołolecznictwo – definicja. Wykorzystanie surowców leczniczych w starożytnych cywilizacjach Żyznego Półksiężyca. Recepty kapłanów sumeryjskich i babilońskich (ok. XX w. p.n.e.), „medyczne” papirusy egipskie: papirus Ebersa, Smith’a, Hearsta, z Kahun (XX – XI w. p.n.e.).

Medycyna i ziołolecznictwo w starożytnej Grecji i Rzymu, dzieła Dioskoridesa ”De materia medica” i Pliniusza Starszego „Naturalis historia” jako źródła wiedzy o lekach roślinnych, Galen - twórca wiedzy o postaci leków.

Rozkwit nauki w Imperium Arabskim (VIII–XIV wiek), „El-Haui” Abu Bekr el Rhazi’ego i „El-Kanun” Avicenny - najważniejsze dzieła medyczne i farmaceutyczne.

Zakony benedyktynów i cystersów - średniowieczne ośrodki przechowujące i rozwijające starożytną wiedzę o roślinach leczniczych. Analiza źródeł literackich: „Physica” św. Hildegardy z Bingen, dzieł Albertusa Magnusa, „De Vegetabilibus” Arnolda de Villanovy.

Pięknie ilustrowane herbaria renesansowej Europy (Konrad von Megenberg – „Księga Natury”, 1497; Otto Brunfels – „Herbarium vivae eicones ad naturae imitationem”, 1530; Leonhart Fuchs - „De historia stirpium commentarii insignes”, 1542; Pietro Andrea Mattioli – „Commentaries on Dioscorides”, 1544) źródła wiedzy praktycznej o roślinach leczniczych.

Wielkie odkrycia geograficzne, szerokie otwarcie Europy na wiedzę o roślinach leczniczych, Dalekiego Wschodu i Nowego Świata. Chińskie księgi botaniczno-lekarskie pên t'hsao (II w. p.n.e. - XV w. n.e.), w tym Pên T'shao Kang Mu Li Shih-Chena - kanon tradycyjnej medycyny chińskiej. Ajurweda - tradycyjna medycyna hinduska, charakterystyka dzieł „Sushruta-samhita”, „Caraka samhita” i „Astanga hrdayam” – kanonu medycyny hinduskiej (VI w. p.n.e. – VII w. n.e.).

Specyfika tradycyjnej medycyny Ameryki Łacińskiej, bogactwo roślin leczniczych Nowego Świata, źródła wiedzy o roślinach leczniczych w prekolumbijskich cywilizacjach Ameryk (Kodeks de la Cruz-Badiano i Kodeks Florencki).

Polska literatura botaniczno-lekarska w XVI – XVIII wieku: herbarze Marcina Siennika, Marcina z Urzędowa, Szymona Syreńskiego, „Dykcjonarz roślinny” ks. Krzysztofa Kluka, dzieła Stanisława Jundziłła. Analiza budowy wybranych dzieł i monografii wybranych gatunków roślin leczniczych na tle wiedzy współczesnej.

Antidotaria, Dispensatoria, i Ricettaria jako pierwowzory farmakopei. Polskie farmakopee, historia i struktura, ze szczególnym uwzględnieniem surowców roślinnych. Rola leku roślinnego we współczesnej farmacji.

Literatura:

Szumowski W. 2005. Historia medycyny filozoficznie ujęta. Wyd. ANTYK.

„Panacea-Leki ziołowe”, Kwartalnik Centrum Fitoterapii w Gdańsku, wybrane artykuły.

Rostafiński J. 1888. Porównanie tak zwanych zielników Falimirza, Spiczyńskiego i Siennika. Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.

Syrenius S. 1613. Zielnik. Typographia Basilii Skalski, Krakow.

Biretowsk J.P. 1772. Wiadomość ciekawa o skutkach i mocy zbóż wszelakich, jarzyn i ziół różnych (…). Przemyśl.

Kluk K. 1876. Dykcyonarz roślinny. Wyd. Xs. Pijarów, Warszawa.

Efekty uczenia się:

Identyfikuje najważniejsze źródła informacji o roślinnych surowcach leczniczych pochodzenia roślinnego w starożytnych cywilizacjach Żyznego Półksiężyca, Chinach i Indiach; Europie okresu średniowiecza i renesansu, Imperium Arabskim i Amerykach w czasach przedkolumbijskich.

Zna autów najważniejszych polskich dzieł traktujących o roślinach leczniczych i użytkowych z XVI-XVIII wieku, w tym tzw. herbarzy.

Zna treść monografii kilku roślinnych surowców leczniczych pochodzących z omawianych źródeł historycznych, wie jakie są właściwości lecznicze omawianych surowców i metody sporządzania leków roślinnych .

Zna definicję farmakopei, historię europejskich farmakopei i rolę jaką odegrały w rozwoju ziołolecznictwa.

Rozumie rolę jaką odegrała fitoterapia na przestrzeni dziejów człowieka, współcześnie oraz jakie są perspektywy jej rozwoju.

Metody i kryteria oceniania:

Rozwiązanie zadania problemowego

Przedmiot nie jest oferowany w żadnym z aktualnych cykli dydaktycznych.
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie.
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.3.0 (2024-03-22)