Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Ekologia i ochrona środowiska

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: O.BFR.EKOS1.SI.OOGXY
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (brak danych)
Nazwa przedmiotu: Ekologia i ochrona środowiska
Jednostka: Zakład Botaniki i Fizjologii Roślin
Grupy: Ogrodnictwo, 1 sem. stacjon. inż. obowiązkowe
Punkty ECTS i inne: (brak) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Skrócony opis:

Znajomość struktury i funkcjonowania układów ekologicznych; źródeł zanieczyszczeń powietrza, wód i gleby oraz umiejętność wykorzystania Znajomość struktury i funkcjonowania układów ekologicznych; źródeł zanieczyszczeń powietrza, wód i gleby oraz umiejętność wykorzystania wiedzy ekologicznej do oceny niekorzystnych zmian zachodzących w środowisku przyrodniczym. Wprowadzenie podstawowych pojęć związanych ze strukturą i funkcjonowaniem przyrody (populacja, biocenoza, ekosystem, środowisko, sukcesja ekologiczna). Omówienie najważniejszych zagrożeń dla bioróżnorodności i środowiska – emisje zanieczyszczeń, zmiany klimatu, fragmentacja siedlisk, inwazje biologiczne, przeludnienie. Podczas ćwiczeń studenci zostaną zapoznani z metodami badań ekologicznych na poziomie populacji i biocenozy, charakterystyką warunków siedliskowych oraz monitoringiem zanieczyszczeń w oparciu o różne formy bioindykacji.

Pełny opis:

Treści kształcenia

Ekologia, ochrona przyrody a ochrona środowiska – zakres stosowanych pojęć. Podstawowe poziomy organizacji biologicznej: osobnik, populacja, biocenoza, ekosystem, biosfera.

Ekosystemy wodne i lądowe. Przepływ materii i energii w ekosystemie – łańcuchy i sieci troficzne. Produktywność pierwotna i wtórna ekosystemów.

Krążenie pierwiastków w biosferze. Przyczyny zmian klimatu.

Czynniki abiotyczne wpływające na organizmy żywe. Adaptacje organizmów do środowiska: woda, światło, temperatura, ogień, wiatr.

Czynniki biotyczne wpływające na organizmy żywe. Interakcje biotyczne: symbioza, pasożytnictwo, konkurencja, drapieżnictwo, amensalizm, komensalizm, allelopatia.

Przebieg pierwotnej i wtórnej sukcesji ekologicznej. Przyrodnicze i ekologiczne konsekwencje tego procesu. Charakterystyka organizmów typowych dla wczesnych i późnych stadiów sukcesji: organizmy typu K i r.

Charakterystyka najważniejszych biomów biosfery: lasy zrzucające liście na zimę, zawsze zielone lasy tropikalne, namorzyny, tajga, tundra, pustynie i półpustynie, sawanna, step, roślinność twardolistna – rozmieszczenie, klimat, struktura i zagrożenia.

Różnorodność biologiczna. Wielka eksterminacja w świecie roślin i zwierząt. Przyczyny wymierania gatunków, synantropizacja. Czerwone księgi i listy roślin i zwierząt.

Emisje zanieczyszczające powietrze, wody i gleby oraz ich wpływ na biosferę. Rolnictwo a ochrona środowiska przyrodniczego w Polsce.

Gospodarka odpadami. Gromadzenie, segregacja, utylizacja, recykling. Gospodarka wodna.

Strategie życiowe organizmów krótko- i długożyjących:

- formy życiowe, cykle życiowe, struktura wielkości, wieku, płci w populacjach

- rozrodczość, śmiertelność, migracje jako podstawowe procesy demograficzne

- ekologiczne konsekwencje generatywnego i wegetatywnego rozmnażania roślin w populacjach

- glebowy bank nasion i jego znaczenie w regeneracji zniszczonych ekosystemów

Praktyczne wykorzystanie wskaźnikowych właściwości roślin w ocenie warunków siedliskowych (wskaźniki ekologiczne Ellenberga)

Wykorzystanie bioindykatorów (porosty, mchy, kora drzew) w ocenie zanieczyszczeń środowiska - monitoring biologiczny. Wykreślanie mapy lichenoindykacyjnej wybranego obszaru województwa małopolskiego.

Interpretacja map przyrodniczych. Mapy topograficzne, sozologiczne, teledetekcja. Mapy roślinności aktualnej. Rozmieszczenie ekosystemów w zależności od warunków siedliskowych na przykładzie Ojcowskiego Parku Narodowego.

Prezentacja metod segregacji, składowania i kompostowania odpadów – ćwiczenia na terenie składowiska odpadów komunalnych Barycz

Literatura:

podstawowa:

1. FALIŃSKA K. 2004. Ekologia roślin. PWN, Warszawa

2. MACIAK F. 2003. Ochrona i rekultywacja środowiska. Wydawnictwo SGGW, Warszawa

3. PULLIN A. S. 2004. Biologiczne podstawy ochrony przyrody. PWN, Warszawa

4. STAWICKA J., SZYMCZAK-PIĄTEK M., WIECZOREK J. 2006. Wybrane zagadnienia ekologiczne. Wydawnictwo SGGW, Warszawa

5. WEINER J. 2003. Życie i ewolucja biosfery – podręcznik ekologii ogólnej. PWN, Warszawa.

uzupełniająca:

1. ANDRZEJEWSKI R., WEIGLE A. (red.). 2003. Różnorodność biologiczna Polski. Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, Warszawa

2. FALIŃSKI J.B. 2001. Przewodnik do długoterminowych badań ekologicznych. PWN, Warszawa

3. KLIMIUK E., ŁEBKOWSKA M. 2004. Biotechnologia w ochronie środowiska. PWN, Warszawa

4. KREBS C. J. 1997. Ekologia – eksperymentalna analiza rozmieszczenia i liczebności. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa

Efekty uczenia się:

Opis efektów kształcenia

Wiedza

Definiuje podstawowe pojęcia z zakresu ekologii i ochrony środowiska.

Opisuje przepływ energii i materii przez ekosystemy oraz przebieg cykli biogeochemicznych.

Uzasadnia różne przystosowania roślin do abiotycznych warunków środowiska.

Tłumaczy interakcje antagonistyczne i nieantagonistyczne między organizmami.

Prognozuje przebieg sukcesji ekologicznej w różnych typach ekosystemów półnaturalnych i antropogenicznych.

Charakteryzuje najważniejsze typy biomów biosfery w aspekcie klimatu, kombinacji gatunków i zagrożeń.

Wiąże negatywny wpływ działalności człowieka, w tym gospodarki rolniczej z zagrożeniem bioróżnorodności w różnych strefach klimatycznych.

Rozróżnia proekologiczne metody gospodarki odpadami oraz typy zanieczyszczeń środowiska ze względu na ich źródła, użyteczność i pochodzenie.

Opisuje różne strategie życiowe organizmów w zależności od warunków środowiska.

Dostrzega znaczenie powiązań organizmów ze środowiskiem w odniesieniu do prawidłowego funkcjonowania ekosystemów.

Umiejętności

Analizuje uzyskane dane liczbowe w celu charakterystyki wybranych populacji oraz siedlisk przyrodniczych.

Wykorzystuje wiedzę na temat wegetatywnego i generatywnego rozmnażania roślin na stanowiskach naturalnych w praktyce ogrodniczej.

Identyfikuje sposoby dyspersji nasion w oparciu o ich budowę morfologiczną.

Ocenia warunki siedliska wykorzystując wskaźnikowe właściwości organizmów.

Kategoryzuje strefy zanieczyszczeń atmosfery w oparciu o wybrane bioindykatory.

Ilustruje strefy lichenoindykacyjne wybranego obszaru.

Analizuje zmiany zachodzące w środowisku wykorzystując różne typy map przyrodniczych.

Klasyfikuje różne typy odpadów w celu ich optymalnego zagospodarowania (recykling, kompostowanie, spalanie, uzyskiwanie biogazu)

Kompetencje społeczne

Akceptuje potrzebę wdrażania zachowań proekologicznych.

Przewiduje konsekwencje środowiskowe i społeczne niszczenia najcenniejszych gatunków i siedlisk przyrodniczych biosfery.

Przewiduje ryzyko i skutki zagrożeń działalności człowieka na środowisko przyrodnicze.

Podporządkowuje się zasadom pracy zespołowej ze świadomością odpowiedzialności za wspólnie realizowane zadania

Metody i kryteria oceniania:

Na ocenę 5

Poprawnie definiuje pojęcia stosowane w ekologii i ochronie środowiska. Charakteryzuje najważniejsze biomy w biosferze, adaptacje organizmów do środowiska oraz typy interakcji między organizmami. Opisuje przepływ materii i energii w ekosystemach. Analizuje najważniejsze zagrożenia bioróżnorodności i środowiska przyrodniczego oraz proponuje metody przeciwdziałania dalszego pogarszania się stanu środowiska.

Samodzielnie gromadzi dane oraz analizuje zmiany zachodzące w środowisku wykorzystując wskaźnikowe właściwości organizmów, mapy przyrodnicze. Wykorzystuje wiedzę na temat strategii życiowych organizmów na stanowiskach naturalnych w praktyce ogrodniczej.

Klasyfikuje różne typy odpadów w celu ich optymalnego zagospodarowania.

Jest świadomy zagrożeń bioróżnorodności i stanu środowiska przyrodniczego, przypisuje im znaczącą wagę i uwzględnia w swoich działaniach. Przewiduje ryzyko i skutki zagrożeń działalności człowieka na stan biosfery. Organizuje pracę zespołu.

Na ocenę 4

Poprawnie definiuje pojęcia stosowane w ekologii i ochronie środowiska. Ogólnie charakteryzuje najważniejsze biomy w biosferze, adaptacje organizmów do środowiska oraz typy interakcji między organizmami. Opisuje najważniejsze zagrożenia bioróżnorodności i środowiska przyrodniczego.

Gromadzi dane dotyczące obiektów przyrodniczych i stosuje je w ich charakterystyce. Wykorzystuje wskaźnikowe właściwości organizmów w analizie warunków siedliskowych.

Docenia znaczenie bioróżnorodności i stanu środowiska przyrodniczego oraz wdraża zachowania proekologiczne w praktyce.

Aktywnie pracuje w zespole.

Na ocenę 3

Ogólnie definiuje podstawowe pojęcia z zakresu ekologii i ochrony środowiska. Wymienia adaptacje organizmów do środowiska oraz typy interakcji między organizmami.

Opisuje podstawowe metody wykorzystania wskaźnikowych właściwości organizmów żywych w celu śledzenia zmian w środowisku. Analizuje, lecz z błędami zebrane dane.

Zna zagrożenia środowiska przyrodniczego lecz nie wdraża zachowań proekologicznych w praktyce. Pracuje w zespole.

Na ocenę 2

Nie wymienia podstawowych pojęć z zakresu ekologii i ochrony środowiska.

Nie zna podstawowych metod uzyskania danych liczbowych w celu charakterystyki populacji, warunków siedliskowych lub zmian w środowisku.

Nie jest świadomy zagrożeń biosfery i środowiska przyrodniczego ze strony człowieka. Nie podporządkowuje się zasadom pracy zespołowej.

Przedmiot nie jest oferowany w żadnym z aktualnych cykli dydaktycznych.
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie.
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.3.0 (2024-03-22)