Fitopatologia i entomologia ogrodnicza

Wiedza z zakresu nieinfekcyjnych i infekcyjnych czynników chorobotwórczych, przebiegu infekcyjnego procesu chorobowego u roślin, wpływu warunków zewnętrznych na jego przebieg. Główne typy objawów chorobowych u roślin. Udział rośliny gospodarza w rozwoju choroby infekcyjnej, rodzaje odporności i ich omówienie. Źródła infekcji pierwotnych, warunki powstawania epidemii. Przegląd ważniejszych gospodarczo chorób i szkodników oraz zasad ich diagnozowania. Poznanie podstaw ewolucji, ekologii, bioróżnorodności, systematyki i morfologii owadów. Zapoznanie z metodami zapobiegania i zwalczania chorób i szkodników.

Pojęcie, cel i zadania fitopatologii, znaczenie chorób w życiu i gospodarce człowieka.

Symptomatologia, typy objawów chorobowych.

Nieinfekcyjne czynniki chorobotwórcze.

Przebieg procesu chorobowego (infekcja, inkubacja, choroba właściwa), wpływ warunków środowiskowych na przebieg choroby, wpływ choroby na procesy fizjologiczne roślin.

Rodzaje odporności (bierna, czynna, indukowana).

Uzdolnienia pasożytnicze.

Epidemiologia chorób roślin – warunki powstawania epidemii, rola patogenów i roślin w rozwoju epidemii, rodzaje epidemii.

Podstawy zasad i metod ochrony roślin przed chorobami (agrotechniczna, fizyczna, biologiczna, kwarantanna roślin, hodowla odpornościowa, chemiczna).

Choroby roślin powodowane przez wirusy (mozaika pomidora, ospowatość śliwy, pstrość tulipana).

Choroby roślin powodowane przez fitoplazmy i bakterie właściwe (proliferacja jabłoni, bakterioza obwódkowa fasoli, guzowatość korzeni).

Choroby roślin powodowane przez Pierwotniaki i Lęgniowce (kiła kapusty, zgorzel siewek, zaraza ziemniaka na pomidorze, mączniak rzekomy: dyniowatych, róży, winorośli).

Choroby roślin powodowane przez grzyby Chytridiomycota (rak ziemniaka) i Ascomycota (mączniak prawdziwy: dyniowatych, róży).

Choroby roślin powodowane przez grzyby Ascomycota (mączniak prawdziwy jabłoni, rak drzew owocowych, biała plamistość liści truskawki, parch jabłoni, zamieranie pędów malin).

Choroby roślin powodowane przez grzyby Ascomycota (szara pleśń, zgnilizna twardzikowa, antraknoza porzeczki i agrestu, kędzierzawość liści brzoskwini).

Choroby roślin powodowane przez grzyby Basidiomycota (rdza: wejmutkowo-porzeczkowa, grochu, róży).

Choroby roślin powodowane przez grzyby Basidiomycota (głownia: kukurydzy, cebuli; srebrzystość liści drzew).

Choroby roślin powodowane przez grzyby Anamorficzne (fuzariozy, werticiliozy).

Choroby roślin powodowane przez grzyby Anamorficzne (peniciliozy, brunatna plamistość liści pomidora, dziurkowatość liści drzew pestkowych).

Choroby roślin powodowane przez grzyby Anamorficzne (antraknoza fasoli, askochytoza grochu, septorioza selera).

Oznaczanie gospodarczo ważnych chorób roślin uprawnych.

Rozpoznawanie chorób bezpośrednio na roślinach.

1. Błaszkowski J., Radych M., Madej T. 1999. Przewodnik do zajęć z fitopatologii. Wyd. AR, Szczecin.

2. Boczek J. 1992; Niechemiczne metody zwalczania szkodników. Wydaw. SGGW

3. Boczek J. 1995; Nauka o szkodnikach roślin uprawnych. Wyd. II SGGW

4. Czyżewski Z. 1972; Choroby i szkodniki roślin ozdobnych. PWRiL

5. Kochman J., Węgorek W. 1999; Ochrona roślin. Plantpress.

6. Kryczyński S. (red.). 2003. Choroby roślin w uprawach ogrodniczych. Wyd. SGGW, Warszawa.

7. Kryczyński S., Weber Z. (red.). 2010. Fitopatologia – choroby roślin uprawnych , t. 2, PWRiL, Poznań.

8. Kryczyński S., Weber Z. (red.). 2010. Fitopatologia – podstawy fitopatologii, t. 1, PWRiL, Poznań.

9. Łęski Z., 1985; Szkodniki i choroby roślin sadowniczych. Wyd. III. PWRiL

10. Robak J., Wiech K., 1999. Choroby i szkodniki warzyw. Plantpress

11. Wiech K., 1999; Szkodniki drzew owocowych. Plantpress

12. Wnuk A., 1990; Entomologia dla rolników. Cz. I – Ogólna. Część II szczegółowa. Skrypt AR w Krakowie

Definiuje pojęcie, cel i zadania fitopatologii i entomologii.

Opisuje główne typy objawów chorobowych roślin. Opisuje owady i zwierzęta mające znaczenie w ochronie roślin.

Rozpoznaje przebieg infekcyjnego procesu chorobowego u roślin. Rozpoznaje różnice pomiędzy rzędami i rodzinami owadów.

Prezentuje reakcje rośliny-gospodarza w rozwoju choroby infekcyjnej. Opisuje wpływ czynników abiotycznych i biotycznych na występowanie i rozwój owadów.

Wylicza źródła infekcji chorób i powstawania epidemii. Opisuje sposoby prognozowania szkodników.

Prezentuje podstawowe zasady i metody zwalczania chorób i szkodników.

Umiejętności

Rozróżnia objawy chorób u roślin. Oblicza i szacuje liczebność owadów na podstawie progów zagrożenia.

Analizuje przebieg procesu chorobowego u roślin. Określa biologię i szkodliwość fitofagów.

Identyfikuje rodzaje infekcji roślin. Rozpoznaje uszkodzenia roślin przez szkodniki i ich sprawców.

Porównuje sposoby i zdolności pasożytowania czynników chorobotwórczych. Zbiera preparuje i oznacza owady.

Wyjaśnia podstawowe metody zwalczania chorób i szkodników.

Formułuje podstawowe zasady profilaktyki w produkcji roślinnej.

Kompetencje społeczne

Demonstruje objawy i szkodliwość czynników chorobotwórczych. Akceptuje potrzebę ochrony bioróżnorodności świata zwierząt.

Dyskutuje o skuteczności metod zwalczania chorób. Integruje metody ochrony roślin.

1.Wiedza; 2.Umiejętności; 3.Kompetencje

Na ocenę 2

1.Nie charakteryzuje chorób, zasad i metod ich zwalczania. Nie zna jednostek systematycznych. Nie definiuje metod ochrony roślin oraz nie rozumie różnic pomiędzy nimi.

Nie zna nieinfekcyjnych i infekcyjnych czynników chorobotwórczych.

2.Nie zna nieinfekcyjnych i infekcyjnych czynników chorobotwórczych.

3.Nie jest świadomy zagrożeń ze strony nieinfekcyjnych i infekcyjnych czynników chorobotwórczych. Nie widzi potrzeby ustawicznego kształcenia w kolejnych etapach studiowania.

1.Wymienia choroby roślin ogrodniczych, ale nie analizuje możliwości zapobiegania. Definiuje metody ochrony roślin ale, nie potrafi prawidłowo powiązać je poszczególnymi gatunkami agrofagów.

2.Opisuje objawy, szkodliwość oraz profilaktykę i ich zwalczanie. Rozróżnia urządzenia techniczne służące do prognozowania i zwalczania szkodników, ale nie zawsze prezentuje zakres ich stosowania. Potrafi wykonać zbiór, ale jest on nieestetyczny.

3.Zna zagrożenia związane z czynnikami chorobotwórczymi, ale nie uwzględnia ich w produkcji ogrodniczej. W stopniu średnim potrafi pracować w zespole i ponosi odpowiedzialność za wspólnie realizowane zadania, jest świadomy znaczenia społecznej, zawodowej i etycznej odpowiedzialności za produkcję żywności wysokiej jakości

Na ocenę 4

1.Wymienia choroby roślin ogrodniczych, zasady i metody ich zwalczania. Zna jednostki systematyczne. Definiuje metody ochrony roślin i potrafi prawidłowo powiązać je z poszczególnymi gatunkami agrofagów.

2.Rozpoznaje czynniki chorobotwórcze i stosuje profilaktykę i metody ich zwalczania. Rozpoznaje większość gatunków sprawców. Potrafi wykonać zbiór w sposób estetyczny i zgodny z zasadami dotyczącymi preparowania i opisywania okazów. Nie wymienia wszystkich nazw łacińskich.

3.Jest świadomy zagrożeń ze strony czynników chorobotwórczych w produkcji ogrodniczej i częściowo uwzględnia je w swoich działaniach. W stopniu dobrym potrafi pracować w zespole i ponosi odpowiedzialność za wspólnie realizowane zadania, jest świadomy znaczenia społecznej, zawodowej i etycznej odpowiedzialności za produkcję żywności wysokiej jakości.

Akceptuje potrzebę kierowania się zasadami etycznymi w ochronie roślin.

Na ocenę 5

1.Wymienia choroby roślin ogrodniczych, analizuje możliwości zapobiegania i ich zwalczania, proponuje możliwość łącznego stosowania metod zwalczania i dobiera najwłaściwsze. Zna jednostki systematyczne. Definiuje metody ochrony roślin i potrafi prawidłowo powiązać je z poszczególnymi gatunkami agrofagów. Wykorzystuje nabytą wiedzę w celu podjęcia trafnej decyzji dotyczącej konieczności zwalczania agrofagów i wyboru skutecznej metody ograniczenia ich liczebności.

2. Rozpoznaje choroby, dobiera odpowiednią profilaktykę i metody ich zwalczania. Rozpoznaje wszystkie gatunki sprawców. Podejmuje trafne decyzje dotyczące zwalczania agrofagów i wyboru skutecznej metody. Oddany zbiór jest wykonany poprawnie. Okazy zielnikowe są opisane zgodnie z obowiązującymi zasadami. Zbiór jest wykonany estetycznie.

3.Jest świadomy zagrożeń ze strony nieinfekcyjnych i infekcyjnych czynników chorobotwórczych w produkcji ogrodniczej, przypisuje im znaczącą wagę i uwzględnia je w swoich działaniach. W stopniu bardzo dobrym potrafi pracować w zespole i ponosi odpowiedzialność za wspólnie realizowane zadania, jest świadomy znaczenia społecznej, zawodowej i etycznej odpowiedzialności za produkcję żywności wysokiej jakości. Akceptuje potrzebę kierowania się zasadami etycznymi w ochronie roślin.