Tree-ring dating of wooden art and architecture

Wykłady 4 godz.

Tematyka zajęć "General introduction to dendrochronology. Dendrochronology in the world and in Poland, and as a scientific discipline and method. Basic concepts in dendrochronology. Research material and its characteristics. The state of preservation of historical wood and its usefulness in dendrochronological research. Sampling for the construction of tree-ring chronologies from trees and historical material.

Material analysis - tools, instruments, anatomical techniques, sample transport and storage. Consequences of sampling for living trees and wooden objects. Preparation of the samples for tree-ring widths measuring - tools and techniques of preparation. Strategies for preparing wood samples for dendrochronological analyzes. Rules for the correct execution of the cross-section of tree-rings. Practical ways to enhance the pattern of tree-rings.

Measurement of the tree-ring widths - techniques and devices.

Construction of curves illustrating the variability of the tree-ring widths - raw, absolutely dated and standardized chronologies.

Wood dating methods. Problems in dendrochronological dating.

Factors affecting the dendrochronological dating success. Methodology of wooden objects sampling for dating.

Analysis of the tree-ring widths and dendrochronological dating in practice. Selected computer programs used to dendrochronological dating procedures.

Dating of wood in architecture, art, examples of dating in luthiering, painting, architecture and administrative and court proceedings."

Ćwiczenia kameralne 16 godz.

Tematyka zajęć "Strategies of wood samples preparing for dendrochronological analyzes. The rules for the correct execution of tree-ring cross-section.

Principles of the correct measurement of tree-rings using traditional methods and based on digital image analysis.

Tree-ring digitizing methods. Measurement, transformation and analysis of data using CooRecorder® and CDendro® programs. The most common errors made during tree-rings measurements and their verification. Measurement data transformation in the Tucson standard.

Transformation of the tree-ring widths data and the construction of a real and standardized individual and site chronologies.

Dating by visual method and supported by use of CDendro® program.

Assessment of dating accuracy on the basis of statistical indicators. Methods for determining the degree of similarity in the tree-ring chronologies comparison (percentage similarity and correlation coefficients, t-test coefficient).

Principles of preparing opinions and expertise in the field of dendrochronological dating."

Ćwiczenia terenowe 10 godz.

Tematyka zajęć "Principles of using the Pressler drill, its sharpening and maintenance. Alternative, minimally invasive methods of collecting data as a part of the tree-ring widths analysis of the construction and historic wood.

Principles of proper selection of trees for dendrochronological research and collection of material for dendrochronological analyses.

Sampling the trees. Historical wood sampling techniques for dendrochronological dating.

Preparation and securing of cores. Preservation of the collected material. Correct labelling and securing the material during transport and storage. Preliminary wood preparation for the analysis of the tree-ring widths."

Literatura:

Podstawowa

"Schweingruber F.H. (1983). Tree Rings. Basics and Applications of Dendrochronology. Kluwer Academic Publishers, Dordrecht, Holland.

Schweingruber F.H. (1993). Trees and Wood in Dendrochronology. Morphological, Anatomical, and Tree-Ring Analytical Characteristics of Trees Frequently Used in Dendrochronology. Springer-Verlag, Berlin Heidelberg, New York, London Paris Tokyo, HongKong Barcelona Budapest.

Eckstein D., Bauch J., 1974. Dendrochronologie und Kunstgeschichte - dargestellt an Gemälden holländischer und alt-deutscher Malerei. Mitt. Dtsch. Dendrol. Ges. 67:234-243.

Frits H. C. 1976. Tree Rings and Climate. Academic Press London, New York, San Francisco, pp. 582.

Ważny T., (2001). Dendrochronology of historic buildings in Poland. (Dendrochronologia obiektów zabytkowych w Polsce). Muzeum Archeologiczne w Gdańsku, Gdańsk.

Zielski A., Krąpiec M. (2004). Dendrochronology.(Dendrochronologia). PWN, Warszawa."

Uzupełniająca

"Bednarz, Z., 1998. An example of the application of dendrochronology for the dating of stringed instruments. (Przykład wykorzystania metod dendrochronologicznych do datowania obiektów sztuki lutniczej). Sylwan 142 (7):89-97.

Baillie, M.G.L., 1982. Tree ring dating and archaeology. London, Canberra: Croom Heim.

Eckstein, D., Ważny, T.„Bauch, J., Klein, P., 1986. New evidence for the dendrochronological dating of Netherlandish paintings. Nature 320:465-466."

WIEDZA - zna i rozumie:

LES_TREEDAT_W01 Podstawową wiedzę o dendrochronologii na świecie i w Polsce oraz definiuje pojęcia z zakresu analizy słojów rocznych. Charakteryzuje i rozróżnia materiały badawcze oraz potrafi ocenić ich przydatność w badaniach dendrochronologicznych. Potrafi opisać metody stosowane w dendrochronologii oraz zna techniki poboru prób z drzew żywych i materiału historycznego. Opisuje konsekwencje poboru prób dla drzew żywych i obiektów historycznych. LES2_W04 LES2_W05 LES2_W06 RL

LES_TREEDAT_W02 Podstawową wiedzę z zakresu zasad analizy materiału badawczego w dendrochronologii. Zna narzędzia oraz techniki przygotowania materiału do badań dendrochronologicznych. Opisuje zasady liczenia pierścieni przyrostowych drewna oraz zna techniki i urządzenia stosowane w pomiarze szerokości słojów rocznych. LES2_W04 LES2_W05 LES2_W06 RL

LES_TREEDAT_W03 Zasady analizy szerokości słojów rocznych i datowania w praktyce dendrochronologicznej. Definiuje teoretyczne podstawy tworzenia krzywych obrazujących zmienność szerokości słojów rocznych w tym chronologii rzeczywistych, bezwzględnie datowanych i standaryzowanych. LES2_W04 LES2_W05 LES2_W06 RL

LES_TREEDAT_W04 Metody datowania drewna oraz definiuje najczęściej występujące czynniki kształtujące udatność datowania. Dobiera odpowiednie narzędzia i metodykę do datowania dendrochronologicznego. Wymienia przykłady zastosowania datowania dendrochronologicznego drewna w architekturze, sztuce, lutnictwie, malarstwie, architekturze oraz postępowaniu administracyjnym i sądowym. LES2_W04 LES2_W05 LES2_W06 RL

UMIEJĘTNOŚCI - potrafi:

LES_TREEDAT_U01 Prawidłowo dobrać, posługiwać się i konserwować narzędzia stosowane w pracach terenowych. Prawidłowo typuje drzewa do badań oraz pozyskuje materiał do analiz dendrochronologicznych. Stosuje alternatywne, małoinwazyjne metody zbierania danych do analizy szerokości słojów rocznych drewna konstrukcyjnego i zabytkowego. Pobiera próby z drzew żywych oraz drewna historycznego. Prawidłowo oznacza i zabezpiecza materiał badawczy w trakcie transportu i przechowywania. LES2 _U04 RL

LES_TREEDAT_U02 Umiejętnie przygotować próbki drewna do analiz dendrochronologicznych oraz potrafi prawidłowo wykonać przekrój poprzeczny słojów rocznych. Potrafi przy zastosowaniu różnych metod wyeksponować rysunek słojów rocznych. Wykonuje pomiar szerokości słojów rocznych przy wykorzystaniu tradycyjnych metod oraz opartych o cyfrową analizę obrazu. LES2 _U04 RL

LES_TREEDAT_U03 Przeprowadzić digitalizację słojów rocznych oraz obsługuje przyrostomierze cyfrowe. Dokonuje pomiaru, transformacji i analizy danych przy wykorzystaniu programów CooRecorder®, CDendro®. Weryfikuje uzyskane w drodze analizy dendrochronologicznej wyniki pod kątem występowania błędów pomiarowych. Potrafi dokonać transformacji danych przyrostowych i utworzyć osobniczą i stanowiskową rzeczywistą i standaryzowaną chronologię słojów rocznych. LES2 _U04 RL

LES_TREEDAT_U04 Wykonać datowanie metodą wzrokową oraz z wykorzystaniem programów CDendro® oraz CooRecorder®. Ocenia poprawność datowania na podstawie wskaźników statystycznych. Potrafi określić stopień podobieństwa chronologii słojów rocznych stosując współczynniki procentowego podobieństwa i korelacji oraz współczynnik t. Sporządza opinie i ekspertyzy z zakresu datowania dendrochronologicznego. LES2 _U04 RL

KOMPETENCJE SPOŁECZNE - jest gotów do:

LES_TREEDAT_K01 Stałej aktualizacji swej wiedzy, do współdziałania, pracy i koordynacji wykonywanych zadań w grupie. LES2 _K01 RL

LES_TREEDAT_K02 Podkreślenia ważności pozatechnicznych aspektów i skutków wykonywanej działalności oraz jej wpływu na środowisko i związanej z tym odpowiedzialności za podejmowane decyzje. Jest gotów to myślenia i działania w sposób przedsiębiorczy. LES2 _K02 RL

Sposoby weryfikacji oraz zasady i kryteria oceny

wykład:Na podstawie obecności na wykładach, udział oceny pozytywnej z uczestnictwa w wykładach w ocenie końcowej przedmiotu wynosi 10%

cwt.Ocena aktywności i umiejętności grupy, udział pozytywnej oceny z zaliczenia ćwiczeń w ocenie końcowej wynosi 20%.

cwl.Wykonanie projektów (datowań wybranych obiektów) na ocenę, ocena aktywności i umiejętności, udział oceny pozytywnej z zaliczenia ćwiczeń w ocenie końcowej wynosi 70%.