Ochrona przyrody

Przedmiotem kursu, który obejmuje 10 godzin wykładowych, są przede wszystkim zagadnienia związane z praktyczną ochroną przyrody w trakcie wykonywania prac leśnych. Student po ukończeniu kursu powinien dobrze znać leśne gatunki roślin i zwierząt podlegające ochronie oraz podstawowe informacje z zakresu ich ekologii, które są niezbedne dla skutecznej ich ochrony. Istotnym elementem kursu są zagadnienia o charakterze problemowym a także związane z identyfikacją leśnych siedlisk przyrodniczych, zwłaszcza o znaczeniu priorytetowym (w ujęciu Natura 2000).

Wykłady 10 godz.

Tematyka zajęć TREŚCI WSPÓLNE DLA OBU SPECJALIZACJI:

Istota ochrony przyrody i jej główne cele. Związek ochrony przyrody z nauką oraz praktyką. Ochrona przyrody a gospodarka leśna, łowiecka, rolnictwo i turystyka. Dobre i złe strony. Udostępnianie lasu społeczeństwu i jego udział w ochronie przyrody. Struktura i zarządzanie ochroną przyrody w Polsce. Formy ochrony przyrody w Polsce. Cel i znaczenie międzynarodowej sieci obszarów Natura 2000 i zasady jej funkcjonowania.

Przegląd wybranych leśnych gatunków chronionych roślin i zwierząt oraz siedlisk przyrodniczych o znaczeniu priorytetowym (w ujęciu Natura 2000). Sposoby ich ochrony i zabezpieczenie przed niekorzystnym wpływem wynikającym z prowadzenia gospodarki leśnej. Propozycje praktycznych rozwiązań - analiza przykładów.

Potencjalne zagrożenia dla różnorodności biologicznej, jej uwarunkowania ekologiczne i sposoby jej ochrony. Czynna i bierna ochrona wybranych gatunków roślin i zwierząt oraz ich siedlisk. Gatunki parasolowe.

Specjalizacja LEŚNICTWO WIELOFUNKCYJNE: Wybrane problemy ochrony przyrody w Polsce i możliwości ich rozwiązywania w skali regionalnej i lokalnej. Rola i znaczenie drapieżników w przyrodzie. Przegląd wybranych koncepcji ich ochrony-spojrzenie na problem przez pryzmat presji i aktualnego zachowania określonych grup społecznych. Inne gatunki chronione sprawiające problemy i konflikty w społeczeństwie, m.in. bóbr, kormoran, wydra oraz sposoby ich rozwiązywania.

Synatropizacja gatunków i ich potencjalne zagrożenie dla przyrody i człowieka. Gatunki inwazyjne jako niebezpieczni konkurenci dla rodzimej flory i fauny.

Specjalizacja: TECHNIKA I WYKON. PRAC LEŚNYCH. Zagrożenia dla wartości przyrodniczych na skutek rozwoju infrastruktury w sąsiedztwie obszarów leśnych - budowa dróg i autostrad. Zagrożenia wynikające z fragmentacji siedlisk. Korytarze ekologiczne - ich znaczenie i funkcje w ochronie przyrody. Programy pomocy gatunkom. Ochrona "ex situ" i "in situ". Reintrodukcja gatunków - za i przeciw. Sukcesy i porażki.

Podstawowa Chylarecki P. 2009 (red.). Monitoring ptaków lęgowych. Poradnik metodyczny dotyczący gatunków chronionych Dyrektywą Ptasią. Warszawa, s. 613. Grzegorczyk M. (red.) 2007. Integralna Ochrona Przyrody, Instytut Ochrony Przyrody. Krakow, ss. 528. Kaźmierczakowa R., Zarzycki K., Mirek Z. 2014. Polska Czerwona Księga Roślin. Polska Akademia Nauk, Instytut Ochrony Przyrody. Kraków. Makomaska-Juchiewicz M. 2010 (red.) Monitoring gatunków zwierząt. BMŚ. W-wa., ss. 408. Mróz W. 2010 (red.) Monitoring siedlisk przyrodniczych. BMŚ. W-wa. ss. 311. Pullin A.S. 2007. Biologiczne podstawy ochrony przyrody. Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa, ss. 393. Symonides E. 2007. Ochrona Przyrody. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.ss. 767; Walasz K., Tworek S., Wiehle D. Ochrona ptaków i ich siedlisk w Polsce. Małopolskie Towarzystwo Ornitologiczne, Instytut Ochrony Przyrody PAN. Ss. 143; Witkowski Z., Adamski P., Bartl R., Kapel A., Bereszyński A. (red.) 2004. Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000. Gatunki zwierząt. Ministerstwo Środowiska. T. 6. ss. 500.

Uzupełniająca Głowaciński Z., Okarma H., Pawłowski J., Solarz W. 2011. Gatunki obce w Faunie Polski. Instytut Ochrony Przyrody PAN, Kraków, ss. 698. Gwiazdowicz D.J. (red.) 2005. Ochrona przyrody w lasach. I. Ochrona zwierząt. Wydawnictwo PTL, ss. 142; Gwiazdowicz D.J. (red.) 2005. Ochrona przyrody w lasach. II. Ochrona szaty roślinnej. Wydawnictwo PTL, ss. 189; Mirek Z., Piękoś-Mirkowa H. (red.) 2008. Czerwona Księga Karpat Polskich. Rośliny naczyniowe. Kraków. Instytut Botaniki im. W. Szafera, ss.615. Wiśniewski J., Gwiazdowicz D.J. 2004. Ochrona Przyrody. Wydawnictwo Akademii Rolniczej im. A. Cieszkowskiego w Poznaniu. Ss. 458; Witkowski Z.J. (red.), 2003. Carpathian List of Endangered Species. WWF,Carp. Ecor. Init. IOP PAN. ss. 64.

WIEDZA − absolwent zna i rozumie:

ma podstawową wiedzę z zakresu ekologii, botaniki leśnej, biologii roślin LES1_W03 R

zna wymagania ekologiczne drzew i krzewów leśnych;

- posiada wiedzę o procesach i cyklach zachodzących w lasach o charakterze pierwotnym LES1_W10 R

- posiada ogólną wiedzę temat ochrony środowiska i ochrony przyrody, zasad kształtowania bioróżnorodności Leśnej; LES1_W18 R

UMIEJĘTNOŚCI − absolwent potrafi:

umie analizować i opisywać zjawiska przyrodnicze zachodzące w ekosystemach leśnych LES1_U01 R

potrafi rozpoznawać rośliny runa leśnego, rodzime gatunki drzew i krzewów LES1_U03 R

potrafi rozpoznać składniki fauny występujące w lesie ze szczególnym uwzględnieniem gatunków podlegających ochronie oraz gatunków stwarzających zagrożenie dla trwałości ekosystemów leśnych LES1_U04 R

potrafi wykonać diagnozę siedlisk na podstawie warunków fizjograficznych oraz roślin runa LES1_U05 R

KOMPETENCJE SPOŁECZNE − absolwent jest gotów do:

dokształcania i samodoskonalenia w zakresie ochrony przyrody LES1_K01 R

oceny wpływu działalności inżynierskiej na stan środowiska naturalnego LES1_K03 R

Sposoby weryfikacji oraz zasady i kryteria oceny

Zaliczenie w formie egzaminu pisemnego – test jednokrotnego wyboru lub wypracowanie na zadany temat o charakterze problemowym. Udział oceny z zaliczenia wykładów w ocenie końcowej wynosi 100%, ponieważ przedmiot ten prowadzony jest wyłącznie w formie wykładu.