Ochrona lasu

Przedmiot dotyczy zagadnień związanych z rozpoznawaniem źródeł zagrożeń funkcjonowania drzewostanów ze strony wybranych czynników abiotycznych biotycznych i antropogenicznych. W ramach tego przedmiotu omawiane są metody ograniczania i eliminacji szkód powodowanych przez te czynniki w lasach, na szkółkach leśnych oraz terenach przeznaczonych do zalesienia.

Wykłady 12 godz.

Tematyka zajęć Definicja nauki o ochronie lasu. Informacje o przedmiocie i zakresie zainteresowań badawczych Katedry. Pojęcie szkody w lasach. Podział szkodotwórczych czynników. Miejsce ochrony lasu wśród dyscyplin tworzących dziedzinę wiedzy leśnej. Rys historyczny rozwoju dyscypliny ochrona lasu. Znaczenie ochrony lasu w utrzymywaniu lub odtwarzaniu naturalnego potencjału odpornościowego ekosystemów leśnych.

Destrukcyjne oddziaływanie czynników natury nieożywionej w środowisku leśnym (część 1): wiatrów gwałtownych i chronicznych, wyładowań atmosferycznych oraz lawin. Metody ograniczania zagrożeń i usuwania skutków szkód.

Destrukcyjne oddziaływanie czynników natury nieożywionej w środowisku leśnym (część 2): niskich i wysokich temperatur, przymrozków wczesnych i późnych, opadów atmosferycznych (okiść, gołoledź, szadź, grad, gwałtowne deszcze). Metody ograniczania zagrożeń i usuwania skutków szkód.

Szkody w lasach powodowane przez zwierzynę. Metody inwentaryzacji szkód. Planowanie zabiegów gospodarczych z zakresu ochrony drzewostanów przed zwierzyną.

Metody biologiczne, mechaniczne, chemiczne ograniczania lub eliminacji szkód powodowanych przez zwierzynę. Techniki stosowania zabezpieczeń w lasach.

Zagrożenie lasów przez pożary. Akty prawne dotyczące ochrony lasu przed pożarami. Pożar lasu jako czynnik antropogeniczny i naturalny. Rodzaje pożarów lasu. Ocena zagrożenia pożarowego. Ocena innych zjawisk związanych z pożarami. Kategorie zagrożenia lasów na obszarze Polski.

Systemy ochrony przeciwpożarowej w Polsce i na Świecie. Systemy wykrywania pożarów. Sposoby postępowania na wypadek pożaru. Środki i metody gaśnicze stosowane w zwalczaniu pożarów. Taktyka zwalczania pożarów lasu. Bezpieczeństwo podczas akcji zwalczania pożarów. Zabezpieczenie pożarzysk.

Zagrożenia ekosystemów leśnych przed szkodami związanymi z działalnością człowieka: szkodnictwo leśne - rodzaje szkód. Akty prawne związane z ochroną mienia leśnego.

Szkody powstające w środowisku leśnym w wyniku antropopresji . Identyfikacja rodzajów i źródeł zagrożeń. Szkody w lasach powstające w wyniku rekreacyjnego i turystycznego wykorzystania. Zagospodarowanie techniczne lasów służące ograniczeniu zagrożeń antropogenicznych.

Monitoring szkód w lasach od imisji przemysłowych. Sposoby wyznaczania stref uszkodzeń przemysłowych. Mechanizm destrukcyjnego oddziaływania toksycznych związków na środowisko leśne.

Skutki oddziaływania zanieczyszczeń przemysłowych w środowisku leśnym. Zabiegi ochronne w lasach uszkodzonych przez imisje przemysłowe i górnictwo.

Zasady i sposoby ochrony lasu przed naturalnymi czynnikami szkodotwórczymi. Higiena lasu w lasach gospodarczych i objętych ochroną rezerwatową. Sposoby podwyższania odporności drzewostanów na szkodliwe czynniki szkodotwórcze i techniki ich stosowania.

Zwalczanie szkodliwych organizmów. Środki chemiczne w ochronie lasu i sposoby ich aplikacji. Organizacja akcji zwalczania.

Wpływ różnych grup środków chemicznych stosowanych w leśnictwie na środowisko. Zasady zachowania bezpieczeństwa podczas stosowanego zwalczania przy użyciu środków chemicznych.

Biotechniczne metody zwalczania szkodliwych organizmów. Stan zdrowotny i sanitarny lasu. Planowanie czynności z zakresu ochrony lasu. Sprawozdawczość z zakresu ochrony lasu.

Ćwiczenia projektowe (ćwiczenie projektowe) 14 godz.

Tematyka zajęć Rodzaje uszkodzeń powodowanych przez kręgowce w lasach. Ocena szkód w drzewostanie na podstawie inwentaryzacji uszkodzeń powodowanych przez wybrane kręgowce (na przykładzie wybranego drzewostanu). Klasyfikacje stopni uszkodzenia drzew i drzewostanów. Szacowanie strat.

Opracowanie projektu ograniczenia szkód wyrządzanych przez wybrane kręgowce w lasach z uwzględnieniem metod biologicznych, mechanicznych i chemicznych.

Ochrona przeciwpożarowa. Zapoznanie się z instrukcją ochrony przeciwpożarowej obszarów leśnych. Zasady opracowywania dokumentu „Sposób postępowania na wypadek powstania pożaru”. Opracowanie projektu planowanych czynności z zakresu ochrony przeciwpożarowej, w zależności od kategorii zagrożenia pożarowego, na przykładzie wybranego obrębu.

Opracowanie projektu zagospodarowania pożarzyska z uwzględnieniem zasad ochrony lasu. Wyliczanie strat popożarowych.

Projekt ochrony drzewostanów (na przykładzie wybranego obiektu) przed szkodami wywołanymi czynnikami abiotycznymi (rozpoznawanie, technika likwidacji, sposoby zapobiegania) - wiatry gwałtowne, wiatry chroniczne, wyładowania atmosferyczne, opady atmosferyczne (okiść, grad, gołoledź, sadź, gwałtowne deszcze), niskie temperatury (mrozy, przymrozki wczesne i późne, gołomróz), wysokie temperatury, niekorzystne właściwości gleby.

Chemiczne metody zwalczania szkodliwych organizmów w drzewostanach. Podział środków chemicznych. Środki ochrony roślin zalecane do stosowania w leśnictwie.

Biotechniczne metody prognozowania występowania oraz zwalczania szkodliwych organizmów w drzewostanach. Rodzaje i typy pułapek stosowanych do odłowu szkodliwych owadów w leśnictwie. Preparaty stosowane w metodach biotechnicznych (feromony, kairomony).

Projekt zwiększenia odporności drzewostanów podatnych na masowe pojawy gradacji szkodliwych organizmów na przykładzie wybranego obiektu leśnego z wykorzystaniem metody ekologicznej i ogniskowo- kompleksowej.

Metody prognozowania występowania i zwalczania szkodników systemów korzeniowych drzew leśnych. Projekt postępowania ochronnego na przykładzie wybranego obiektu leśnego.

Metody prognozowania występowania i zwalczania szkodników szkółek i upraw leśnych (ryjkowce i zakorki). Projekt postępowania ochronnego na przykładzie wybranego obiektu leśnego.

Podstawowa

1. Łęski O. (red) 2001. Poradnik ochrony lasu. Oficyna Edytorska „Wydawnictwo Świt”. Warszawa, ss. 500.

2. Stolina M., Kodrík J., Novotný J., Konôpka J., Hlaváč P. 2000. Ochrana lesa. Technická Univerzita vo Zvolene. Lesicka fakulta,. Katedra ochrany lesa a poľovníctwa. Zvolen, ss. 256.

3. Instrukcja ochrony lasu. DGLP Warszawa, 2012

4. Instrukcja ochrony przeciwpożarowej lasu. 2012 DGLP. Warszawa, ss. 106.

5. Kohler W. 1978. Zarys hylopatologii. PWN Warszawa, ss. 406.

WIEDZA − absolwent zna i rozumie:

rozumie wpływ czynników biotycznych, abiotycznych i antropogenicznych, w tym zabiegów z zakresu hodowli i ochrony lasu, na wzrost, przyrost, produkcyjność, strukturę, żywotność oraz stabilność drzewostanów,

LES1_W08 R

zna sposoby określania i ograniczania zagrożenia pożarowego oraz walki z pożarami lasu, zna sprawców, symptomy, przebieg i sposoby zwalczania chorób lasu powodowanych przez grzyby, metody określania stopnia zagrożenia gradacjami szkodników i patogenami grzybowymi i sposoby ich zwalczania, zna zasady planowania i organizowania prac z tego zakresu oraz zasady ochrony gatunków pożytecznych w ekosystemach leśnych LES1_W09 R

UMIEJĘTNOŚCI − absolwent potrafi:

potrafi rozpoznać grzyby, owady i inne składniki fauny występujące w lesie, ze szczególnym uwzględnieniem gatunków podlegających ochronie oraz gatunków stwarzających zagrożenie dla trwałości ekosystemów leśnych, potrafi zidentyfikować choroby infekcyjne drzew, potrafi określić stan zagrożenia lasu przez patogeny i szkodniki owadzie, ustalić środki i sposoby zapobiegania i zwalczania oraz przeprowadzić postępowanie ochronne LES1 _U04 R

KOMPETENCJE SPOŁECZNE − absolwent jest gotów do:

potrafi określić priorytety służące realizacji zadań, pracuje samodzielnie i w zespole odgrywając w nim różne role, ma świadomość potrzeby kształtowania postaw prospołecznych i obywatelskich, rozumie potrzebę dbałości o zdrowie i sprawność fizyczną LES1 _K02 R

ma świadomość ryzyka podejmowanych działań związanych z wykonywaniem zawodu leśnika i pozatechnicznych skutków działalności inżynierskiej na stan środowiska naturalnego, potrafi przygotować stanowisko pracy i zadbać o bezpieczeństwo pracy LES1 _K03 R

potrafi myśleć i działać w sposób przedsiębiorczy LES1 _K04 R

Sposoby weryfikacji oraz zasady i kryteria oceny

Wykład: egzamin ustny bez dostępu do podręczników

cwl.zaliczenie projektu (grupowe), sprawdzian wiedzy