Nasiennictwo, szkółkarstwo z genetyką leśną

Umiejętność rozpoznawania, oceny jakości, przechowywania oraz przysposabiania do wysiewu nasion drzew i krzewów leśnych; umiejętność rozpoznawania siewek głównych gatunków lasotwórczych, umiejętność hodowli materiału sadzeniowego w szkółkach otwartych i kontrolowanych warunkach zewnętrznych (siew, pielęgnacja wschodów, przygotowanie podłoża, optymalizacja warunków zewnętrznych produkcji) oraz planowania produkcji szkółkarskiej; umiejętność gospodarowania w obiektach selekcyjnych (drzewostany nasienne, drzewa mateczne (doborowe), plantacje nasienne, plantacyjne uprawy nasienne, uprawy zachowawcze) na poziomie nadleśnictwa.

Wykłady:

Biologia i technika rozmnażania drzew leśnych - rozmnażanie wegetatywne i generatywne.

Nasiennictwo leśne: baza nasienna, zbiór i wyłuszczanie nasion, przechowywanie i transport nasion, przerywanie spoczynku nasion.

Szkółkarstwo: produkcja sadzonek w szkółkach otwartych (charakterystyka i organizacja produkcji, przygotowanie gleby w szkółce, zmianowanie, płodozmian, zabiegi uprawowe, nawożenie, wapnowanie, siewy, ochrona wschodów, prace pielęgnacyjne, pikowanie i szkółkowanie, wyjmowanie, dołowanie, transport.

Szkółkarstwo: produkcja sadzonek w kontrolowanych warunkach zewnętrznych (namioty foliowe i inspekty, substraty, optymalizacja podłoży, hartowanie, hodowla sadzonek z zakrytym systemem korzeniowym, sterowana mikoryzacja, hydroponika.

Podstawy genetyki drzew leśnych: mechanizm dziedziczenia, dziedziczenie cech ilościowych, genetyka molekularna, teoria genu, budowa DNA i RNA, replikacja DNA, sbstancje markerowe, genetyka populacyjna, prawo Hardy-Weinberga, dziedziczność a środowisko zewnętrzne, zmienność wewnatrzgatunkowa drzew leśnych, zmienność ciągła i ekotypowa, rasy, formy morfologiczne, odmiany, krzyżówki, mutanty, selekcja naturalna i sztuczna, adaptacja do warunków środowiska, plastyczność, sąsiedztwo, izolacja i dryft genetyczny, chów wsobny, selekcja populacyjna (masowa) i indywidualna, selekcja negatywna i pozytywna, różnica selekcyjna i zysk selekcyjny, intensywność selekcj, odziedziczalność, programy selekcji i zachowania zasobów genowych, banki genów, program regionalizacji nasiennej, testowanie potomstwa.

Ćwiczenia kameralne:

Biologia nasion: Mechanizmy powstawania i formowania się nasion. Morfologia nasion. Zmienność budowy kwiatów roślin nasiennych.

Nasionoznawstwo: rozpoznawanie nasion gatunków iglastych i liściastych drzew i krzewów leśnych. Normy techniczne.

Ocena i klasyfikacja materiału siewnego: metody pobierania reprezentacyjnych prób nasion, ustalenie podstawowych parametrów żywotności nasion metodami biologicznymi oraz biochemicznymi, próba wschodu i krajania, czystość, ciężar 1000 nasion oraz wilgotność nasion (wg norm krajowych i ISTA). Wystawianie świadectw oceny w obrocie krajowym i międzynarodowym.

Przechowywanie i przedsiewne przysposabianie nasion(techniki przechowywania nasion). Technologia długookresowego przechowywania nasion buka, dębu, jodły, sosny i świerka. Ocena stanu spoczynkowego nasion. Przysposabianie nasion do wysiewu (orthodox i recalcitrant), ustalanie terminu wysiewu.

Siewki drzew i krzewów leśnych: rozpoznawanie siewek wybranych gatunków drzew.

Planowanie i organizacja produkcji szkółkarskiej: projekt zagospodarowania czasowo-przestrzennego obiektu szkółkarskiego.

Określanie struktury genetycznej populacji drzew leśnych: określanie zawartości terpenów i izoenzymów w tkankach roślinnych. Wyliczanie parametrów genetycznych populacji. Określenie zróżnicowania genetycznego.

Podstawowa

1. Sabor J. 2000: Nasiennictwa, szkółkarstwo i selekcja drzew leśnych. Cz. III. Postawy selekcji drzew. Skrypt do wykładów i ćwiczeń. Wyd. AR w Krakowie.

2. Sobczak R. (red.) i in. 1999: Szkółkarstwo leśne, ozdobne i zadrzewieniowe. Wyd. Świat, Warszawa.

3. Suszka B., Muller C, Bonet-Masimbert M. 1994: Nasiona leśnych drzew liściastych. Od zbioru do siewu. PWN Warszawa-Poznań.

4. Tylkowski T. 2016. Przedsiewne traktowanie nasion drzew, krzewów, pnączy i krzewinek. Wyd.CILP, Warszawa.

5. Wesoły W.,Hauke M. (red.) i in. 2009. Szkółkarstwo leśne od A do Z. Wyd. CILP. Warszawa

6. Załęski A. (red.) i in. 2000: Zasady i metodyka oceny nasion w Lasach Państwowych. Wyd. CILP, Warszawa.,

Uzupełniająca

1. Gil W., Kinelski S. 2003: Nasiona i siewki drzew. Wydawnictwo Multico, Warszawa.

2. Suszka B. 2000: Nowe technologie i techniki w nasiennictwie leśnym. Wyd. Bogucki, Warszawa.

3. Załęski A. (red.) i in. 1995: Nasiennictwo leśnych drzew i krzewów iglastych. Wyd. Świat. Warszawa.

WIEDZA − absolwent zna i rozumie:

biologiczne podstawy nasiennictwa oraz procesy technologiczne zbioru, przechowywania i przysposabiania nasion do wysiewuLES_W03 R

sposoby i metody hodowli materiału sadzeniowego w zróżnicowanych warunkach zewnętrznych LES_W10 R

zasady selekcji leśnego materiału podstawowego na podstawach genetyki populacyjnej LES_W04

UMIEJĘTNOŚCI − absolwent potrafi:

rozpoznać gatunki drzew i krzewów leśnych na podstawie nasion i siewek LES1_U03 R

przygotować próbki do oceny nasion, wykonać ocenę czystości, wilgotności i żywotności nasion oraz przeanalizować i zinterpretować uzyskane wyniki LES1_U10 R

dobrać metody przechowywania i przysposabiania nasion do siewu z uwzględnieniem specyfiki gatunku LES1_U10 R

zaprojektować zagospodarowanie przestrzenno-czasowe obiektu szkółkarskiego w cyklu wieloletnim LES1_U10 R

obliczyć i zinterpretować wybrane parametry opisujące zmienność struktury genetycznej populacji LES1_U01 R

KOMPETENCJE SPOŁECZNE − absolwent jest gotów do:

pracy w grupie i kierowania małym zespołem LES1_K02 R

określenia priorytetów służących realizacji zadania określonego przez siebie lub innych LES1_K02 R

uznawania znaczenia wiedzy w rozwiązywaniu problemów i rozumie potrzebę uczenia się LES1_K01 R

wypełniania zobowiązań społecznych oraz potrafi ocenić skutki wykonywanej działalności w zakresie selekcji drzew leśnych LES1_K03R