Pozyskiwanie drewna

Kurs obejmuje zagadnienia pozyskiwania drewna w Polsce i na świecie. Zawiera zagadnienia tradycyjnych metod pozyskaniowych oraz nowoczesnych technik i technologii maszynowego pozyskiwania drewna. Słuchacze nabywają umiejętności planowania, organizacji, nadzoru i oceny jakości prac pozyskaniowych prowadzonych na dowolnym poziomie organizacyjnyjm i technicznym.

Wykłady 16 godz.

Tematyka zajęć Wprowadzenie do nauki użytkowania lasu, rys historyczny, pojęcia, definicje, podział. Cel gospodarki leśnej w zakresie użytkowania. Definicje technologii pozyskania drewna. Powiązania użytkowania lasu z innymi naukami leśnymi.

Ogólna charakterystyka warunków pracy pozyskiwania i wstępnej obróbki drewna w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem terenów górskich. Rozmiar pozyskania drewna w Polsce i w świecie, analiza leśnej bazy surowca drzewnego.

Systemy produkcyjne. Metody badania analizy procesów pracy. Zasady organizacji prac zrębowych na podstawie wniosków cięć, szacunków brakarskich oraz bazy mechanizacyjnej.

Użytkowanie narzędzi mechanicznych do pozyskiwania drewna. Zagrożenia operatorów pilarek spalinowych i metody ich zmniejszania.

Systemy technologiczne pozyskiwania drewna. Modelowe technologie pozyskiwania w drzewostanach różnych kategorii.

Charakterystyka technologii pozyskania drewna z zastosowaniem maszyn wielooperacyjnych. Technologie trzebieży zmechanizowanych. Technologie maszynowego pozyskania drewna z zastosowaniem procesorów, harwesterów, harwarderów, forwarderów.

Ćwiczenia projektowe (ćwiczenie projektowe) 10 godz.

Tematyka zajęć Ocena poprawności techniki ścinki drzew na podstawie analizy parametrów geometrycznych pniaków: sporządzenie ekspertyzy dotyczącej poprawności wykonania ścinki drzew na podstawie pomiarów liniowych i kątowych przeprowadzanych na przykładowych pniakach; analiza i ocena ex post operacji ścinki na podstawie śladów pozostałych na powierzchni rzazu ścinającego.

Teoretyczne podstawy ścinki drzew: obliczenie sił i momentów niezbędnych do obalenia drzewa w oparciu o parametry liniowe pniaków; obliczenie wartości sił uzyskiwanych wskutek zastosowania różnych narzędzi pomocniczych; przeprowadzenie analizy obliczeniowej wpływu położenia środka ciężkości drzewa na proces jego obalania.

Systemy technologiczne pozyskiwania drewna: rozpoznawanie systemów technologicznych oraz poziomów techniki na podstawie graficznych schematów pozyskiwania drewna z wykorzystaniem maszyn wielooperacyjnych i zrywkowych.

Projekt organizacji składnicy przyzrębowej w drzewostanach górskich: sporządzenie obliczeń podstawowych parametrów składnicy oraz ilości rotacji surowca na składnicy; wykonanie graficznego projektu rozmieszczenia drewna wielko- i średniowymiarowego na powierzchni składnicy z uwzględnieniem stosowanego sprzętu zrywkowo-wywozowego.

Projekt lokalizacji składnicy zbiorczej w terenach niżowych: wykonanie graficznego projektu lokalizacji składnicy zbiorczej na podstawie mapy przeglądowej przykładowego obrębu leśnego z uwzględnieniem przestrzennego rozmieszczenia kompleksów leśnych oraz miąższości drewna ciążącej do składnicy; obliczenie współrzędnych liniowych projektowanej składnicy.

Analiza bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania zabiegów pozyskaniowych: opracowanie wytycznych dotyczących bezpiecznych sposobów pracy z zakresu ścinki, obalania, zrywki oraz układania i mygłowania drewna średnio i wielkowymiarowego. Szkolenie stanowiskowe uprawniające do uczestnictwa w ćwiczeniach terenowych.

Projekt technologiczny przygotowania powierzchni zrębowej do odnowienia oraz utylizacji odpadów pozrębowych w oparciu o dostępne na rynku typoszeregi specjalistycznych maszyn leśnych.

Ocena stanowisk pracy pozyskania drewna z zastosowaniem międzynarodowych arkuszy ELK. Wykonanie podczas pracy na wybranych stanowiskach roboczych pomiaru i oceny hałasu, poziomu drgań, wydatku energetycznego, stężeń gazów spalinowych. Zrębowe prace uprzątające.

Ocena poprawności techniki ścinki i obalania drzew. Określanie strat powstałych w trakcie ścinki i obalania drzew. Realizacja proekologicznej technologii pozyskiwania z zastosowaniem wciągarki linowej. Odbiór i ewidencja drewna.

Laurów Z 1994. Pozyskiwanie drewna Wyd SGGW Warszawa. Giefing D.F. 1997. Ergonomiczne i ekologiczne aspekty pozyskania drewna w drzewostanach poklęskowych. Mat. IV Miedzynar. Konf. Nauk nt. Problemy techniki rolniczej i leśnej. SGGW Warszawą s. 365-368. Instrukcja Bezpieczeństwa i Higieny Pracy przy wykonywaniu podstawowych prac z zakresu Gospodarki Leśnej. 1997.Sowa J.M. 2000. Pozyskiwanie drewna w górach. Poradnik użytkowania lasu.„Wydawnictwo Świat", Warszawa. Sowa J.M. 2005. Utylizacja pozostałości zrębowych w górach. Postępy techniki w leśnictwie.SITLiD. Zeszyt 92, Warszawa.Więsik J. [red. ] 2007. Technika i technologia w leśnictwie polskim. Monografia. Wydawnictwo SGGW.WWW.encyklopedialesna.pl 2008. Instrukcja wyznaczania docelowej sieci drogowej nadleśnictwa. Załącznik do Zarządzenia nr 57 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 3 sierpnia 2015 r.Čižek J. 1988. Biotechniczne podstawy mechanizacji produkcji leśnej. PWRiL. Warszawa.Grodecki J., Stempski W. 2000. Wpływ udostępnienia drzewostanów siecią szlaków operacyjnych na kształtowanie się ich potencjału produkcyjnego. Stan i perspektywy badań z zakresu użytkowania lasu. Materiały III Konferencji Leśnej. IBL Warszawa. Grodecki J. 2001. Szlaki operacyjne przy pozyskiwaniu drewna maszynami wielooperacyjnymi. Postępy Techniki w Leśnictwie, 79.Hoffman L. 2006. Zasady i techniki pracy leśnymi maszynami wielooperacyjnymi. Materiały do szkoleń operatorów. Ośrodek szkolenia operatorów maszyn leśnych w Gidlach. Kapral J., Wiśniewski J., Krzypkowski A., Cudak K. 2006. Maszynowe technologie pozyskiwania drewna. Materiały do szkoleń operatorów. Ośrodek szkolenia operatorów maszyn leśnych w Gidlach.

WIEDZA − absolwent zna i rozumie:

POZYDR_W01 Potrafi scharakteryzować podział, pojęcia związane z nauką oraz opisać rys historyczny użytkowania lasu. Potrafi wskazać powiązania użytkowania lasu z innymi naukami leśnymi. Potrafi scharakteryzować warunki pracy przy pozyskaniu i wstępnej obróbce drewna w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem terenów górskich. Zna rozmiar pozyskania drewna w Polsce i w świecie. Potrafi dokonać analizy leśnej bazy surowca drzewnego. LES2_W19

LES2_W16

R

POZYDR_W02 Potrafi objaśniać teorię i zasady techniki ścinki, obalania, okrzesywania i przerzynki drewna, wyróbki sortymentów ręcznych narzędzi mechanicznych. Potrafi zaproponować bezpieczne techniki usuwania drzew zawieszonych. Potrafi scharakteryzować czynniki wpływające na wypadkowość przy pozyskaniu drewna oraz rozpoznawać związane z nią zagrożenia operatorów pilarek spalinowych i metody ich ograniczania. Potrafi opisać zagadnienia związane z wydajnością prac pozyskaniowych. LES2_W15

LES2_W16

R

POZYDR_W03 Potrafi definiować zasady organizacji prac zrębowych na podstawie wniosków cięć, szacunków brakarskich oraz bazy mechanizacyjnej, ogólne założenia technologii oraz metody organizacji prac zrębowych. Potrafi opisać zasady prowadzenia odbioru drewna oraz obiegu dokumentacji związanej z pozyskaniem drewna. Charakteryzuje systemy technologiczne pozyskiwania drewna. Potrafi wskazać modelowe technologie pozyskiwania w drzewostanach różnych kategorii, w warunkach górskich oraz trudnych i uciążliwych. Potrafi scharakteryzować technologie pozyskania drewna z zastosowaniem maszyn wielooperacyjnych w drzewostanach przedrębnych i rębnych. LES2_W15

LES2_W14 R

UMIEJĘTNOŚCI − absolwent potrafi:

POZYDR_U01 Potrafi zaprojektować organizację składnicy przyzrębowej w drzewostanach górskich, obliczać podstawowe parametry składnicy, planować lokalizację składnicy zbiorczej w terenach niżowych. LES2_U11 R

POZYDR_U02 Potrafi przeprowadzić ocenę poprawności techniki ścinki drzew na podstawie analizy parametrów geometrycznych pniaków, interpretować sposób prowadzenia pracy pilarza. W zakresie oceny prawidłowości stosowania technik pracy student potrafi obliczać siły i momenty siły niezbędne do obalenia drzewa w oparciu o parametry liniowe pniaków, obliczać wartości sił uzyskiwanych wskutek zastosowania różnych narzędzi pomocniczych. LES2_U11 R

POZYDR_U03 Potrafi opracować wytyczne dotyczące bezpiecznych sposobów pracy z zakresu ścinki, obalania, zrywki oraz układania i mygłowania drewna średnio i wielkowymiarowego. LES2_U12 R

POZYDR_U04 Potrafi opracować projekt technologiczny przygotowania powierzchni zrębowej do odnowienia oraz utylizacji odpadów pozrębowych. LES2_U08

LES2_U06

R

KOMPETENCJE SPOŁECZNE − absolwent jest gotów do:

POZYDR_K01 Potrafi pracować w grupie i kierować małym zespołem LES2_K02 R

POZYDR_K02 Posiada świadomość występowania zagrożeń życia i zdrowia na stanowiskach pracy związanych z pozyskiwaniem drewna LES2_K03 R

Sposoby weryfikacji oraz zasady i kryteria oceny

wykład. test jednokrotnego wyboru

ćwiczenia.sprawdzian umiejętności: wykonania zadania obliczeniowego, analitycznego, czynności, wypracowania decyzji; zaliczenie projektu (grupowe); zaliczenie raportu/sprawozdania z prac laboratoryjnych/ćwiczeń praktycznych (indywidualne, grupowe); ocena umiejętności podsumowania, wartościowania; ocena umiejętności pełnienia nałożonej funkcji w zespole, test jednokrotnego wyboru