Botanika leśna z dendrologią

Zakres tematyczny kursu:Wzrost i morfologia drzew;Zróżnicowanie aparatu asymilacyjnego drzew;Rodzime gatunki drzew iglastych;Rodzime gatunki drzew liściastych;

Krzewy i ich rola w ekosystemach leśnych;

Drzewa i krzewy obcego pochodzenia w lasach;

Zarys geografii roślin;

Flora Polski na tle Europy;

Holoceńskie przemiany roślinności w Europie;

Ekologia roślin dna lasu;

Rozmnażanie i dyspersja roślin leśnych;

Wymagania troficzne i wilgotnościowe roślin dna lasu;

Ekologiczne liczby wskaźnikowe;

Regionalne zróżnicowanie flory leśnej;

Charakterystyka roślinności leśnej Karpat;

Gatunki rzadkie i chronione w Polsce;

Współczesne przemiany roślinności leśnej;

Gatunki ekspansywne w lasach;

Funkcjonowanie zbiorowisk roślinnych;

Metody klasyfikowania zbiorowisk roślinnych;

Klasyfikacja fitosocjologiczna;

Charakterystyka zbiorowisk leśnych - bory i bory mieszane;

Charakterystyka zbiorowisk leśnych w Polsce - lasy liściaste;

Wykłady 25 godz.

Tematyka zajęć Specyfika roślin drzewiastych. Morfologia a funkcjonowanie drzew. Przystosowania do środowiska. Przyrost roślin drzewiastych. Architektura drzew. Aparat asymilacyjny roślin drzewiastych.

Rozmieszczenie listowia w koronie drzewa. Autonomia gałęzi. Architektura koron i drzew. Wskaźnik powierzchni liściowej (LAI). Dynamika wskaźnika LAI w drzewostanach.

Gdzie występują gatunki wiecznie zielone? Model Kikuzawy. Ogólna charakterystyka gatunków iglastych. Przegląd gatunków iglastych z rodzajów: Abies i Picea.

Występowanie drzew liściastych. Ogólna charakterystyka drzew liściastych. Udział gatunków liściastych w lasach Polski. Przegląd gatunków z rodzajów: Fagus, Carpinus i Tilia.

Ogólna charakterystyka krzewów. Przegląd rodzimych gatunków krzewiastych. Rola krzewów w ekosystemach leśnych. Rola krzewów w procesie sukcesji.

Zlodowacenia: mechanizmy. Holoceńska historia roślinności w środkowej Europie. Migracje gatunków drzew. Konsekwencje historii roślinności dla jej obecnego stanu. Znaczenie zlodowaceń dla flor Europy. Zmiany flory Polski w Holocenie.

Rośliny i klimat. Wymagania roślin względem temperatury. Trwałość aparatu asymilacyjnego. Geograficzne zasięgi gatunków

Rośliny dna lasu w funkcjonowaniu ekosystemu leśnego. Warunki świetlne na dnie lasu. Wzrost i rozmnażanie roślin leśnych.

Gospodarka wodna roślin lądowych. Rośliny siedlisk wilgotnych i siedlisk suchych. Wymagania troficzne roślin leśnych. Ekologiczne liczby wskaźnikowe. Rośliny siedlisk żyznych i siedlisk ubogich. Eutrofizacja siedlisk leśnych.

Wzrost i rozmnażanie roślin leśnych. Różnorodność gatunkowa świata roślin. Podział systematyczny roślin. Rośliny zarodnikowe. Rośliny jednoliścienne. Rośliny dwuliścienne

Ćwiczenia projektowe (ćwiczenie projektowe) 40 godz.

Tematyka zajęć Taksonomia roślin. Polskie i łacińskie nazewnictwo jednostek systematycznych, w szczególności gatunków i niższych taksonów. Zasady wymowy nazw łacińskich. Nauka rozpoznawania nieznanych roślin z kluczem do oznaczania gatunków.

Samodzielne rozpoznawanie gatunków drzewiastych

Samodzielne rozpoznawanie z kluczem okrytozalążkowych gatunków drzewiastych w stanie bezlistnym.

Podstawowa

1. Matuszkiewicz J. M. 2007. Zespoły leśne Polski, PWN, Warszawa.

2. Pancer Kotejowa E., Ćwikowa A., Różański W., Szwagrzyk J. 1996. Rośliny Naczyniowe Runa Leśnego. Materiały pomocnicze do ćwiczeń z botaniki leśnej. Skrypt AR w Krakowie.

3. Seneta W., Dolatowski J. 2008. Dendrologia. PWN, Warszawa.

4. Stace C. A. 1993. Taksonomia roślin i biosystematyka. PWN, Warszawa.

5. Rutkowski L. Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. PWN, Warszawa 1998, 2004, 2007.

6. Szafer W., Kulczyński S., Pawłowski B. Rośliny polskie. PWN, Warszawa 1950, 1964, 1969, 1976, 1988.

7. Szafer W., Zarzycki K. 1972. Szata Roślinna Polski. PWN, Warszawa.

8. Szewczyk J., Gazda A., Szwagrzyk J. 2011. Dendrologia. Materiały pomocnicze do ćwiczeń. Wydawnictwo UR, Kraków.

9. Tomanek J., Żuk-Witkowska A. 2008. Botanika Leśna. PWRiL, Warszawa.

WIEDZA − absolwent zna i rozumie:

BOTLES_W01 specyfikę roślin leśnych, sposób ich funkcjonowania i przyrostu. Posiada wiedzę na temat biologii i systematyki roślin naczyniowych, a także podstawową wiedzę z zakresu różnorodności biologicznej, geografii roślin oraz fitosocjologii. LES_W03 R

BOTLES_W02 wymagania środowiskowe i zasięgi występowania najważniejszych roślin oraz rolę wskaźnikową najważniejszych gatunków roślin związanych z lasami Polski. LES_W03 R

UMIEJĘTNOŚCI − absolwent potrafi:

BOTLES_U01 Rozpoznawać rośliny runa leśnego, rodzime gatunki drzew i krzewów, wybrane introdukowane rośliny drzewiaste LES_U03 R

BOTLES_U02 Samodzielnie oznaczać nieznane gatunki roślin leśnych z kluczem do oznaczania gatunków LES_U03 R

KOMPETENCJE SPOŁECZNE − absolwent jest gotów do:

BOTLES_K01 dokształcania i samodoskonalenia w zakresie wykonywanego zawodu i rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie LES_K01 R

BOTLES_K02 określenia zagrożeń wynikających z wpływu gospodarki człowieka na roślinność leśną, rozumie potrzebę ochrony rzadkich gatunków roślin i zbiorowisk i uwzględnia je w swoich działaniach. LES_K03 R

Sposoby weryfikacji oraz zasady i kryteria oceny

wykład. Test wielokrotnego wyboru na drugim semestrze studiów (kryterium otrzymania oceny pozytywnej - minimum 50% odpowiedzi poprawnych); udział oceny z zaliczenia wykładów w ocenie końcowej wynosi 40%.

ćwiczenia. Demonstracja praktycznych umiejętności (obejmujące oznaczanie oraz rozpoznawanie roślin występujących w lasach,); udział oceny z zaliczenia ćwiczeń w ocenie końcowej wynosi 60%.