Pozyskanie drewna

"Wprowadzenie do nauki użytkowania lasu, rys historyczny, pojęcia, definicje, podział. Cel gospodarki leśnej w zakresie użytkowania. Definicje technologii pozyskania drewna. Powiązania użytkowania lasu z innymi naukami leśnymi.

Ogólna charakterystyka warunków pracy pozyskiwania i wstępnej obróbki drewna w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem terenów górskich. Rozmiar pozyskania drewna w Polsce i w świecie, analiza leśnej bazy surowca drzewnego.

Systemy produkcyjne. Metody badania analizy procesów pracy. Zasady organizacji prac zrębowych na podstawie wniosków cięć, szacunków brakarskich oraz bazy mechanizacyjnej.

Ogólne założenia technologii prac zrębowych. Metody organizacji prac zrębowych. Przygotowanie stanowiska roboczego przy ścince. Zasady wykonywania rzazów. Zasady prowadzenia odbioru drewna. Obieg dokumentacji związanej z pozyskaniem drewna.

Kryteria ustalania ogólnego kierunku obalania dla zrębu i poszczególnych drzew. Kierunek cięć. Technika cięcia drewna. Teoria i zasady techniki ścinki, obalania, okrzesywania i przerzynki drewna, wyróbki sortymentów.

Klasyfikacja drzew zawieszonych. Technika i bezpieczeństwo usuwania drzew zawieszonych. Technika i BHP ścinki drzew w górach. Wypadkowość przy pozyskiwaniu drewna. Zagadnienia wydajności prac pozyskaniowych.

Użytkowanie narzędzi mechanicznych do pozyskiwania drewna. Zagrożenia operatorów pilarek spalinowych i metody ich zmniejszania.

Systemy technologiczne pozyskiwania drewna. Modelowe technologie pozyskiwania w drzewostanach różnych kategorii.

Charakterystyka technologii pozyskania drewna z zastosowaniem maszyn wielooperacyjnych. Technologie trzebieży zmechanizowanych. Technologie maszynowego pozyskania drewna z zastosowaniem procesorów, harwesterów, harwarderów, forwarderów.

Podstawowe wiadomości z udostępniania obszarów leśnych. Szlaki zrywkowe i ich rola w pozyskiwania drewna. Zasady projektowania i wykonywania szlaków zrywkowych na niżu i w terenach górskich. Podstawowe zasady obliczeń parametrów składnic.

Składnice drewna i ich rola w użytkowaniu lasu. Podział składnic, zasady projektowania i lokalizacji. Wytyczne projektowe do organizacji składnic. Metody obliczania parametrów składnicy. Przykłady rozwiązań praktycznych składnic przyzrębowych i zbiorczych. Analiza techniczno-ekonomiczna.

Założenia gospodarki leśnej na podstawach ekologicznych w zakresie pozyskiwania drewna. Analiza procesów pozyskania drewna w zakresie uszkodzeń środowiska.

Technologie pozyskania drewna zmniejszające szkody ekologiczne. Przykłady rozwiązań. Analiza techniczno-ekonomiczna. Technologia stołów manipulacyjnych. Stosowanie proekologicznych technologii pozyskaniowych z zastosowaniem specjalistycznych maszyn wielooperacyjnych, procesorów, mikrociągników.

Metody szacowania szkód ekologicznych od pozyskania drewna. Mierniki i poziomy uszkodzeń środowiska leśnego. Modele badania uszkodzeń pozyskaniowych. Model probabilistyczny.

CWL:

"Obsługa i użytkowanie narzędzi mechanicznych do pozyskiwania drewna: praktyczne zapoznanie się z zasadami regulacji, konserwacji i obsługi okresowej; diagnozowanie typowych usterek wynikających z błędów eksploatacyjnych użytkownika narzędzi mechanicznych; dobór wymiennych akcesoriów w zależności od średnicy drzew.

Rozpoznawanie narzędzi pomocniczych wykorzystywanych w procesie pozyskiwania drewna: praktyczne zapoznanie się z budową narzędzi oraz zasadami ich prawidłowego stosowania; zaprojektowanie doboru narzędzi pomocniczych wykorzystywanych w procesie ścinki i obalania drzew w zależności od kategorii użytkowania.

Ocena poprawności techniki ścinki drzew na podstawie analizy parametrów geometrycznych pniaków: sporządzenie ekspertyzy dotyczącej poprawności wykonania ścinki drzew na podstawie pomiarów liniowych i kątowych przeprowadzanych na przykładowych pniakach; analiza i ocena ex post operacji ścinki na podstawie śladów pozostałych na powierzchni rzazu ścinającego.

Teoretyczne podstawy ścinki drzew: obliczenie sił i momentów niezbędnych do obalenia drzewa w oparciu o parametry liniowe pniaków; obliczenie wartości sił uzyskiwanych wskutek zastosowania różnych narzędzi pomocniczych; przeprowadzenie analizy obliczeniowej wpływu położenia środka ciężkości drzewa na proces jego obalania.

Technologia i technika prac pozyskaniowych w czyszczeniach i trzebieżach wczesnych z zastosowaniem pilarek z wysięgnikiem: wykonanie projektu realizacji prac pozyskaniowych w czyszczeniach późnych za pomocą pilarek z wysięgnikiem; zapoznanie się z technikami pracy w zależności od średnicy drzewek.

Symulacja manipulacji surowca drzewnego z wykorzystaniem komputerowego programu optymalizacyjnego: przeprowadzenie manipulacji drewna iglastego i liściastego w oparciu o obowiązujące normy KJW; określenie wpływu sposobu manipulacji na wartość wyrobionego surowca..

Analiza bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania zabiegów pozyskaniowych: opracowanie wytycznych dotyczących bezpiecznych sposobów pracy z zakresu ścinki, obalania, zrywki oraz układania i mygłowania drewna średnio i wielkowymiarowego. Szkolenie stanowiskowe uprawniające do uczestnictwa w ćwiczeniach terenowych.

Zasady pomiaru i odbioru drewna. Sporządzenie rejestru odbioru drewna za pomocą programu Leśnik w rejestratorze PSION; zasady użytkowania i eksploatacji rejestratora; zapoznanie się z zasadami pomiaru drewna okrągłego."

CWT:

"Przeprowadzenie podziału przestrzennego zrębu, wyznaczenie głównego kierunku obalania, kierunku cięć, wykonanie podziału powierzchni zrębu na działki robocze, wyznaczenie sieci szlaków zrywkowych. Wyznaczenie w terenie składnicy drewna. Projekt organizacji składnicy przyzrębowej: wykonanie graficznego projektu lokalizacji składnicy przyzrębowej na podstawie wizji lokalnej na powierzchni zrębowej z uwzględnieniem istniejącej sieci szlaków operacyjnych, głównego kierunku obalania na zrębie i indywidualnego kierunku obalania drzew oraz z uwzględnieniem kierunku zrywki drewna. Obsługa i użytkowanie narzędzi mechanicznych do pozyskiwania drewna: praktyczne zapoznanie się z zasadami regulacji, dobór wymiennych akcesoriów w zależności od średnicy drzew.

Praktyczne stosowanie narzędzi ręczbnych wykorzystywanych podczas obsługi pilarek."

Praktyczna nauka prowadzenia ścinki drzew (łatwych i trudnych) w zależności od średnicy w miejscu cięcia, praktyczna nauka okrzesywania i przerzynki. Technika cięcia drewna w zależności od występujących naprężeń, technika cięcia sztyletowego, obalanie za pomocą narzędzi pomocniczych w zależności od indywidualnej sytuacji wokół wyznaczonych do ścięcia drzew. Nabycie umiejętności analizy techniki ścinki, oceny błędów i ich przyczyn. Technika zrzucania drzew zawieszonych w zależności od rodzaju zawieszenia, dymensji drzew i dostępnych narzędzi pomocniczych. Przygotowanie drewna do zrywki.

Ocena stanowisk pracy pozyskania drewna z zastosowaniem międzynarodowych arkuszy ELK (Ergonomicznej Listy Kontrolnej) i OWAS (Ovako Work Postures Analysis System). Wykonanie podczas pracy na wybranych stanowiskach roboczych pomiaru i oceny hałasu, poziomu drgań, wydatku energetycznego, stężeń gazów spalinowych.

Zrębowe prace uprzątające, wykorzystanie drobnicy gałęziowej. Ocena poprawności techniki ścinki drzew na podstawie analizy parametrów geometrycznych pniaków: sporządzenie ekspertyzy dotyczącej poprawności wykonania ścinki drzew na podstawie pomiarów liniowych i kątowych przeprowadzanych na pozostałych na zrębie pniakach; analiza i ocena ex post operacji ścinki na podstawie śladów pozostałych na powierzchni rzazu ścinającego. Inwentaryzacja drzew i odnowienia na powierzchni zrębowej w celu określenia rodzaju i rozmiaru uszkodzeń powstałych przy ścince. Określanie rozmiaru strat powstałych w trakcie ścinki i obalania drzew. Realizacja proekologicznej technologii pozyskiwania i zrywki drewna z zastosowaniem wciągarki linowej. Praktyczne wykorzystanie rejestratora - pomiar, odbiór i ewidencja drewna - sporządzenie rejestru odbioru drewna za pomocą programu Leśnik w rejestratorze PSION.

Podstawowa

"Laurów Z 1994. Pozyskiwanie drewna Wyd SGGW Warszawa. Giefing D.F. 1997. Ergonomiczne i ekologiczne aspekty pozyskania drewna w drzewostanach poklęskowych. Mat. IV Miedzynar. Konf. Nauk nt. Problemy techniki rolniczej i leśnej. SGGW Warszawą s. 365-368. Paschalis P. 1992. Użytkowanie lasu szansą ekorozwoju. Stan i perspektywy trwałego użytkowania lasu w Polsce. KNL-PAN, IBL Warszawa, s. 77-83. Instrukcja Bezpieczeństwa i Higieny Pracy przy wykonywaniu podstawowych prac z zakresu Gospodarki Leśnej. 1997.Sowa J.M. 2000. Pozyskiwanie drewna w górach. Poradnik użytkowania lasu.„Wydawnictwo Świat"", Warszawa. Sowa J.M. 2005. Utylizacja pozostałości zrębowych w górach. Postępy techniki w leśnictwie.SITLiD. Zeszyt 92, Warszawa.Więsik J. [red. ] 2007. Technika i technologia w leśnictwie polskim. Monografia. Wydawnictwo SGGW.WWW.encyklopedialesna.pl 2008. Sowa J.M. 2008. Pozyskiwania Drewna. Wykłady.Prezentacje komputerowe. KULiD,UR Kraków.

WIEDZA - zna i rozumie:

LES_PODR_W1 Potrafi scharakteryzować podział, pojęcia związane z nauką oraz opisać rys historyczny użytkowania lasu. Potrafi wskazać powiązania użytkowania lasu z innymi naukami leśnymi. Potrafi scharakteryzować warunki pracy przy pozyskaniu i wstępnej obróbce drewna w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem terenów górskich. Zna rozmiar pozyskania drewna w Polsce i w świecie. Potrafi dokonać analizy leśnej bazy surowca drzewnego. LES1_W13 RL

LES_PODR_W2 Potrafi objaśniać teorię i zasady techniki ścinki, obalania, okrzesywania i przerzynki drewna, wyróbki sortymentów ręcznych narzędzi mechanicznych. Potrafi zaproponować bezpieczne techniki usuwania drzew zawieszonych. Potrafi scharakteryzować czynniki wpływające na wypadkowość przy pozyskaniu drewna oraz rozpoznawać związane z nią zagrożenia operatorów pilarek spalinowych i metody ich ograniczania. Potrafi opisać zagadnienia związane z wydajnością prac pozyskaniowych. LES1_W13 RL

LES_PODR_W3 Potrafi definiować zasady organizacji prac zrębowych na podstawie wniosków cięć, szacunków brakarskich oraz bazy mechanizacyjnej, ogólne założenia technologii oraz metody organizacji prac zrębowych. Potrafi opisać zasady prowadzenia odbioru drewna oraz obiegu dokumentacji związanej z pozyskaniem drewna. Charakteryzuje systemy technologiczne pozyskiwania drewna. Potrafi wskazać modelowe technologie pozyskiwania w drzewostanach różnych kategorii, w warunkach górskich oraz trudnych i uciążliwych. Potrafi scharakteryzować technologie pozyskania drewna z zastosowaniem maszyn wielooperacyjnych w drzewostanach przedrębnych i rębnych. LES1_W13 RL

LES_PODR_W4 Potrafi formułować podstawowe zasady udostępniania obszarów leśnych do pozyskania drewna. Definiuje pojęcie szlaków zrywkowych i ich rolę w pozyskaniu drewna. Opisuje zasady projektowania i wykonywania szlaków zrywkowych na niżu i w terenach górskich. Potrafi scharakteryzować rolę składnic w pozyskaniu drewna. Objaśnia zasady projektowania i lokalizacji oraz metody obliczania parametrów składnic. Potrafi wskazać przykłady praktycznych rozwiązań składnic przyzrębowych i zbiorczych. LES1_W13 RL

LES_PODR_W5 Zna metody szacowania szkód ekologicznych od pozyskania drewna. Mierniki i poziomy uszkodzeń środowiska leśnego. LES1_W13 RL

UMIEJĘTNOŚCI - potrafi:

LES_PODR_U1 Potrafi obsługiwać i użytkować narzędzia mechaniczne do pozyskiwania drewna, eksploatować i konserwować takie urządzenia, zdiagnozować typowe usterki wynikające z błędów eksploatacyjnych użytkownika narzędzi mechanicznych, decydować o odpowiednim doborze osprzętu do tego typu narzędzi. W zakresie stosowania narzędzi ręcznych do pozyskiwania drewna student potrafi rozpoznawać narzędzia pomocnicze, posługiwać się tymi narzędziami, dobierać narzędzia pomocnicze wykorzystywane w procesie ścinki i obalania drzew w zależności od kategorii użytkowania. LES1_U14 RL

LES_PODR_U2 Potrafi przeprowadzić ocenę poprawności techniki ścinki drzew na podstawie analizy parametrów geometrycznych pniaków, interpretować sposób prowadzenia pracy pilarza. W zakresie oceny prawidłowości stosowania technik pracy student potrafi obliczać siły i momenty siły niezbędne do obalenia drzewa w oparciu o parametry liniowe pniaków, obliczać wartości sił uzyskiwanych wskutek zastosowania różnych narzędzi pomocniczych. W zakresie oceny stosowania właściwych technik i technologii pielęgnowania drzewostanów student potrafi wykonać projekt realizacji prac pielęgnacyjnych. W zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania zabiegów pozyskaniowych student potrafi opracować wytyczne dotyczące bezpiecznych sposobów pracy z zakresu ścinki, obalania, zrywki oraz układania i mygłowania drewna średnio i wielkowymiarowego. W wyniku przeprowadzonych zajęć student nabywa umiejętność: cięcia drewna, ścinki i obalania drzew oraz okrzesywania i manipulacji, zrzucania drzew zawieszonych. LES1_U14 RL

LES_PODR_U3 Potrafi planować manipulację surowca drzewnego, oceniać prawidłowość przeprowadzenia manipulacji drewna iglastego i liściastego w oparciu o obowiązujące normy KJW, określać wpływ sposobu manipulacji na wartość wyrobionego surowca, planować pomiar i odbiór drewna, sporządzać rejestr odbioru drewna za pomocą programu Leśnik w rejestratorze PSION. LES1_U14; LES1_U13 RL

LES_PODR_U4 Potrafi zaprojektować organizację składnicy przyzrębowej w drzewostanach górskich, obliczać podstawowe parametry składnicy, planować lokalizację składnicy zbiorczej w terenach niżowych. LES1_U14 RL

LES_PODR_U5 Potrafi oszacować straty w przyroście drzewostanu wynikające z udostępnienia drzewostanów, przygotować założenia techniczno-organizacyjne projektu technologii pozyskania drewna oraz utylizacji odpadów pozrębowych z zastosowaniem maszyn wielooperacyjnych w oparciu o dostępne typoszeregi maszyn, planować pozyskiwanie drewna z zastosowaniem proekologicznych technologii pozyskiwania. LES1_U14; LES1_U17 RL

LES_PODR_U6 Potrafi przeprowadzić kalkulację opłacalności stosowania technologii pozyskiwania drewna, ocenić stanowisko pracy pod kątem zagrożeń na nim występujących. LES1_U14; LES1_U15 RL

KOMPETENCJE SPOŁECZNE - jest gotów do:

LES_PODR_K1 Posaiada świadomość występowania zagrożeń życia i zdrowia na stanowiskach pracy związanych z pozyskiwaniem drewna LES1_K02; LES1_K03 RL

LES_PODR_K2 Potrafi pracować w grupie i kierować małym zespołem LES1_K02 RL

WYKŁAD:test jednokrotnego wyboru (minimum 75% poprawnych odpowiedzi w celu uzyskania oceny 3.0);

CWL:sprawdzian umiejętności: wykonania zadania obliczeniowego, analitycznego, czynności, wypracowania decyzji; zaliczenie projektu (grupowe); zaliczenie raportu/sprawozdania z prac laboratoryjnych/ćwiczeń praktycznych (indywidualne, grupowe); ocena umiejętności podsumowania, wartościowania; ocena umiejętności pełnienia nałożonej funkcji w zespole, test jednokrotnego wyboru

CWT:zaliczenie projektu (grupowe); zaliczenie sprawozdania z ćwiczeń praktycznych (indywidualne, grupowe); ocena umiejętności podsumowania, wartościowania; ocena umiejętności pełnienia nałożonej funkcji w zespole, test jednokrotnego wyboru