Nasiennictwo, szkółkarstwo i genetyka drzew

Wiadomości wstępne. Rozwój dyscypliny. Podstawowe pojęcia i definicje. Biologia i technika rozmnażania drzew leśnych – rozmnażanie wegetatywne, rozmnażanie generatywne (4 godz.). Nasiennictwo leśne: baza nasienna, zbiór i wyłuszczanie nasion, biologia nasion, przechowywanie, przerywanie spoczynku u nasion. Ocena wartości siewnej nasion (4 godz.). Podstawy selekcji drzew leśnych: selekcja naturalna i sztuczna, selekcja populacyjna (masowa) i indywidualna, selekcja negatywna i pozytywna, zmienność ciągła i ekotypowa, rasy, formy morfologiczne (2 godz.). Podstawy genetyki drzew leśnych: mechanizm dziedziczenia, teoria genu, budowa DNA i RNA, dziedziczność a środowisko zewnętrzne, krzyżówki, mutanty (4 godz.). Szkółkarstwo leśne: rodzaje szkółek, organizacja i sposoby produkcji sadzonek, warunki kontrolowane (1 godz.). Produkcja sadzonek w szkółkach otwartych: uprawa gleby, płodozmian, nawożenie, wapnowanie. siewy, ochrona wschodów, prace pielęgnacyjne, pikowanie i szkółkowanie, wyjmowanie, klasyfikacja jakościowa, przechowywanie krótkoterminowe (dołowanie), transport, przechowywanie długoterminowe (5 godz.).

Identyfikacja głównych i domieszkowych gatunków lasotwórczych na podstawie cech budowy owoców i nasion (kształt, barwa, połysk, skulptura, obecność skrzydełek, kolców, listewek, włosków, wymiary) oraz rozpoznawanie siewek (8 godz.). Ocena wartości siewnej nasion. Wilgotność, wydajność, czystość, ciężar 1000 nasion, żywotność (metoda kiełkowania i krojenia) (6 godz.). Planowanie hodowli sadzonek w szkółce gruntowej – projekt (4 godz.). Projekt genetyczny – genotypowanie (4 godz.)

Typowanie i wybór wartościowych obiektów nasiennych do produkcji materiału sadzeniowego Ocena zmienności wewnątrzgatunkowej podstawowych gatunków lasotwórczych w Karpatach na przykładzie doświadczeń proweniencyjnych ZGNSL w Krynicy. Charakterystyka bazy selekcyjnej (WDN) (6 godz.). Warunkami produkcji szkółkarskiej w terenach górskich. Hodowla sadzonek w szkółkach podokapowych oraz namiotach foliowych i inspektach, podłoża, nawożenie, szkółkowanie sadzonek (6 godz.). Ocena wydajności i jakości materiału sadzeniowego. Wyjmowanie, sortowanie i przechowywanie sadzonek (4 godz.). Technologia produkcji materiału sadzeniowego (podłoża, nawożenie, siew, deszczowanie, ochrona zasiewów, linia technologiczna Javo, baloty Nisuli). Rozmnażanie auto- i heterowegetatywne (8 godz.).

Podstawowa

"1. Gil W., Kinelski S. 2003: Nasiona i siewki drzew. Wydawnictwo Multico, Warszawa.

2. Freeland J.R. 2008. Ekologia molekularna. Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa.

3 Sabor J. 2000: Nasiennictwa, szkółkarstwo i selekcja drzew leśnych. Cz. III. Postawy selekcji drzew. Skrypt do wykładów i ćwiczeń. Wyd. AR w Krakowie.

4. Sobczak R. (red.) 1992. Szkółkarstwo leśne, Wyd. Świat, Warszawa.

5. Suszka B., Muller C, Bonet-Masimbert M. 1994: Nasiona leśnych drzew liściastych. Od zbioru do siewu. PWN Warszawa-Poznań. "

Uzupełniająca

"1. Tylkowski T. 2016. Przedsiewne traktowanie nasion drzew, krzewów, pnączy i krzewinek. Wyd. CILP, Warszawa.

2. Załęski A. (red.) i in. 2000: Zasady i metodyka oceny nasion w Lasach Państwowych. Wyd. CILP, Warszawa.

3. Załęski A. (red.) i in. 1995: Nasiennictwo leśnych drzew i krzewów iglastych. Wyd. Świat. Warszawa

WIEDZA - zna i rozumie:

LES_NSGD_W01 biologiczne podstawy nasiennictwa oraz procesy technologiczne zbioru, przechowywania i przysposabiania nasion do wysiewu LES1_W03 RL

LES_NSGD_W02 sposoby i metody hodowli materiału sadzeniowego w zróżnicowanych warunkach zewnętrznych LES1_W10 RL

LES_NSGD_W03 zasady selekcji leśnego materiału podstawowego na podstawach genetyki populacyjnej LES1_W04 LES1_W10 RL

UMIEJĘTNOŚCI - potrafi:

LES_NSGD_U01 rozpoznać gatunki drzew i krzewów leśnych na podstawie nasion i siewek LES1_U03 RL

LES_NSGD_U02 przygotować próbki do oceny nasion, wykonać ocenę czystości, wilgotności i żywotności nasion oraz przeanalizować i zinterpretować uzyskane wyniki LES1_U10 RL

LES_NSGD_U03 dobrać metody przechowywania i przysposabiania nasion do siewu z uwzględnieniem specyfiki gatunku LES1_U10 RL

LES_NSGD_U04 zaprojektować zagospodarowanie przestrzenno-czasowe obiektu szkółkarskiego w cyklu wieloletnim LES1_U10 RL

LES_NSGD_U05 obliczyć i zinterpretować wybrane parametry opisujące zmienność struktury genetycznej populacji LES1_U01 RL

LES_NSGD_U06 zaplanować i wykonać zabiegi szkółkarskie dostosowane do specyfiki gatunku oraz hodowli materiału sadzeniowego w różnych warunkach i metodach produkcji LES1_U10 RL

KOMPETENCJE SPOŁECZNE - jest gotów do:

LES_NSGD_K01 pracy w grupie i kierowania małym zespołem LES1_K02 RL

LES_NSGD_K02 określenia priorytetów służących realizacji zadania określonego przez siebie lub innych LES1_K02 RL

LES_NSGD_K03 uznawania znaczenia wiedzy w rozwiązywaniu problemów i rozumie potrzebę uczenia się LES1_K01 RL

LES_NSGD_K04 wypełniania zobowiązań społecznych oraz potrafi ocenić skutki wykonywanej działalności w zakresie selekcji drzew leśnych LES1_K03 RL

Egzamin (65% punktów na ocenę 3,0); zaangażowanie w dyskusji w trakcie wykładów (podnosi ocenę o 0,5 stopnia); udział oceny z zaliczenia wykładów w ocenie końcowej wynosi 40%.

CWL:Sprawdzian umiejętności rozpoznawania nasion, zaliczenie sprawozdań i projektów; udział oceny z zaliczenia ćwiczeń laboratoryjnych i projektowych w ocenie końcowej wynosi 30%.

CWT:Zaliczenie sprawozdań i sprawdzian umiejętności praktycznych; udział oceny z zaliczenia ćwiczeń terenowych w ocenie końcowej wynosi 30%.