Ochrona rzadkich siedlisk oraz zagrożonych gatunków roślin i zwierząt

Wykłady 22 godz.

"Przegląd rzadkich siedlisk występujących w lasach. Zagrożenia i metody ich ochrony.

Rzadkie i zagrożone gatunki roślin występujące w lasach, ze szczególnym zwróceniem uwagi na gatunki objęte programem Natura 2000.

Ocena stanu zachowania siedlisk przyrodniczych i populacji rzadkich gatunków roślin. Monitorowanie zmian na obszarach chronionych i poza nimi – analiza wybranych przykładów.

Podatność siedlisk leśnych na zniekształcenia i degradacje oraz sposoby zapobiegania zmianom warunków siedliskowych.

Warunki glebowe oraz geomorfologiczne kształtowania cennych siedlisk przyrodniczych i możliwości ich identyfikacji. Inwentaryzacja terenowa i kartowanie mikrosiedlisk.

Zagrożenia zwierząt kręgowych i ich siedlisk na terenach leśnych, źródła problemów, przegląd wybranych gatunków (rzadkich i zagrożonych).

Podstawy prawne ochrony zwierząt, czerwone księgi i czerwone listy.

Ochrona strefowa zwierząt – gatunki podlegające ochronie strefowej, podstawy merytoryczne i praktyczne aspekty wyznaczania stref ochronnych.

Restytucja gatunków zwierząt – podstawy merytoryczne i praktyczne aspekty metod hodowli i wsiedlania; introdukcja, translokacja.

Zagrożenia i ochrona siedlisk i mikrosiedlisk owadów na terenach leśnych – zamierające i martwe drzewa jako środowisko życia i baza rozwojowa owadów, zagrożenia i ochrona owadów saproksylicznych, przegląd wybranych gatunków owadów rzadkich i chronionych w Polsce."

Ćwiczenia laboratoryjne 22 godz.

Tematyka zajęć "Analiza wskaźników i parametrów pozwalających dokonać oceny stanu zachowania monitorowanych siedlisk i populacji gatunków roślin w oparciu o otrzymane wyniki z zajęć terenowych. Próby wypracowania najlepszych metod ochrony siedliska/populacji gatunku roślin.

Analiza wybranych mikrosiedlisk na podstawie danych zebranych w terenie.

Rozpoznawanie wybranych rzadkich i chronionych zwierząt kręgowych.

Rozpoznawanie wybranych rzadkich i chronionych owadów.

Planowanie ochrony strefowej - projekt.

Planowanie restytucji – projekt."

Ćwiczenia terenowe 12 godz.

Tematyka zajęć "Identyfikacja rzadkich siedlisk w terenie. Monitoring wybranego siedliska przyrodniczego lub populacji rzadkiego gatunku rośliny – warsztaty z samodzielnym wykonaniem zadania.

Analiza zmienności mikrosiedlisk w wybranym obiekcie terenowym. Obserwacja i analiza zależności pomiędzy warunkami glebowymi, geomorfologicznymi a występowaniem określonej roślinności.

Przegląd siedlisk stanowiących miejsce występowania rzadkich i chronionych gatunków zwierząt, wizyta w środku hodowli zwierząt lub w obszarze będącym miejscem wsiedlania gatunków."

Podstawowa

1. Herbich J. (red.) 2004. Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000. Lasy i bory. T. 5, ss. 344. Min. Środowiska. 2. Mróz W. (red.). 2010-2012. Monitoring gatunków roślin. Cz. I-III, Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa, Monitoring siedlisk przyrodniczych. Cz. I-IV, Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa.3. Lasota J., Błońska E. Siedliskoznawstwo leśne na nizinach i wyżynach Polski. Wyd. UR Kraków 2013.

Uzupełniająca

"1.Kaźmierczakowa R., Zarzycki K., Mirek Z. 2014. Polska Czerwona Księga Roślin. Polska Akademia Nauk, Instytut Ochrony Przyrody. Kraków.

2. Makomaska-Juchiewicz M. i in. (red.) 2010-2015. Monitoring gatunków zwierząt. Przewodnik metodyczny. Część I-IV. GIOŚ, Warszawa. 3. Wilk T., Jujka M., Krogulec J., Chylarecki P. (red) 2010. Ostoje ptaków o znaczeniu międzynarodowym w Polsce. OTOP. Marki.

WIEDZA - zna i rozumie:

LES_ORSZGRZ_W1 Zna rzadkie siedliska przyrodnicze występujące w lasach i gatunki wskaźnikowe pozwalające na ich identyfikację. LES2_W01 LES2_W02 RL

LES_ORSZGRZ_W2 Zna rzadkie i zagrożone gatunki roślin występujące w lasach. Zna źródła informacji na ich temat. LES2_W01 LES2_W02 RL

LES_ORSZGRZ_W3 Rozumie konieczność prowadzenia monitoringu siedlisk przyrodniczych i populacji zagrożonych gatunków roślin. Zna kryteria pozwalające na ocenę stanu zachowania siedlisk i populacji gatunków roślin. LES2_W01 LES2_W02 RL

LES_ORSZGRZ_W4 Zna przyrodnicze uwarunkowania zróżnicowania mikrosiedlisk w ekosystemie leśnym oraz przyczyny ich kształtowania. Rozumie związki występujące pomiędzy warunkami geomorfologicznymi a występowaniem rzadkich gatunków roślin oraz zwierząt. LES2_W01 LES2_W02 RL

LES_ORSZGRZ_W5 Zna podatność siedlisk na zniekształcenie i degradację oraz zdaje sobie sprawę z wpływu ewentualnych zagrożeń dla egzystencji rzadkich gatunków roślin oraz zwierząt LES2_W01 LES2_W02 RL

LES_ORSZGRZ_W6 Ma wiedzę z zakresu ekologii zwierząt rzadkich i chronionych, ich roli w ekosystemach, zna zależności między nimi i oddziaływanie na środowisko oraz funkcjonowanie w różnych warunkach przyrodniczych z uwzględnieniem antropopresji. LES2_W02 LES2_W04 RL

LES_ORSZGRZ_W7 Rozumie wpływ czynników biotycznych, abiotycznych i antropogenicznych na populacje rzadkich i chronionych owadów oraz zwierząt kręgowych. Zna zasady i metody ochrony populacji rzadkich i chronionych owadów oraz zwierząt kręgowych. LES2_W02 LES2_W04 RL

UMIEJĘTNOŚCI - potrafi:

LES_ORSZGRZ_U1 Potrafi zidentyfikować i wyodrębnić w środowisku leśnym rzadkie siedliska przyrodnicze. LES2_U05 RL

LES_ORSZGRZ_U2 Potrafi rozpoznać rzadkie i zagrożone gatunki roślin. LES2_U05 RL

LES_ORSZGRZ_U3 Potrafi przeprowadzić monitoring rzadkich siedlisk przyrodniczych i zagrożonych gatunków roślin. Potrafi ocenić stan zachowania i na tej podstawie postawić prognozę zmian. LES2_U03 LES2_U05 RL

LES_ORSZGRZ_U4 Potrafi rozpoznać i wyodrębnić miejsca występowania zróżnicowanych siedlisk oraz ocenić zagrożenia ich trwałości LES2_U04 LES2_U05 RL

LES_ORSZGRZ_U5 Potrafi wskazać potencjalne rzadkie gatunki roślin oraz zwierząt związane z określonymi typami mikrosiedlisk występującymi w ekosystemie leśnym. LES2_U04 LES2_U05 RL

LES_ORSZGRZ_U6 Potrafi scharakteryzować środowisko życia zwierząt rzadkich, ocenić stan ich populacji, przeprowadzić ich inwentaryzację i zastosować odpowiednie metody ochronne. LES2_U03 LES2_U04 RL

LES_ORSZGRZ_U7 Potrafi przewidzieć ekonomiczne, środowiskowe i społeczne konsekwencje braku działań ochronnych gatunków rzadkich i ich siedlisk. LES2_U07 RL

KOMPETENCJE SPOŁECZNE - jest gotów do:

LES_ORSZGRZ_K1 dokształcania i samodoskonalenia w zakresie wiedzy o środowisku przyrodniczym. LES2_K03

LES_ORSZGRZ_K2 zdaje sobie sprawę z konsekwencji podejmowanych decyzji na stan środowiska przyrodniczego, w szczególności na zachowanie rzadkich gatunków roślin i zwierząt. LES2_K03

Sposoby weryfikacji oraz zasady i kryteria oceny

wykład.Test wyboru oraz uzupełnień wraz z dwoma zagadnieniami wymagającymi opisu (minimum 50% pkt. w celu uzyskania oceny 3.0). Udział wykładów w ocenie ogólnej 40%.

cwl.Zaliczenia cząstkowe z poszczególnych zajęć laboratoryjnych w formie sprawozdań oraz projektów. Na zakończenie test wyboru. (50% pkt. W celu uzyskania oceny 3,0). Udział ćwiczeń w ocenie ogólnej 30%

cwt."Ocena sprawozdania z udokumentowanym rozpoznaniem siedlisk przyrodniczych i gatunków wskaźnikowych oraz opisem wartości wskaźników i parametrów monitorowanego siedliska lub populacji gatunku rośliny.

Sprawozdanie z ćwiczeń terenowych obejmujące szczegółową analizę zależności pomiędzy warunkami siedliskowymi, ich stanem a występowaniem określonych gatunków roślin. Udział ćwiczeń terenowych w ocenie ogólnej 30%."