Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Ochrona krajobrazu

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: K.OCHKR.03L.SM.KAKXX
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (brak danych)
Nazwa przedmiotu: Ochrona krajobrazu
Jednostka: Katedra Geodezji Rolnej, Katastru i Fotogrametrii
Grupy:
Punkty ECTS i inne: (brak) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Skrócony opis:

Treści kształcenia: Gospodarowanie zasobami krajobrazowymi. Ochrona środowiska i przyrody. Prawo dotyczące ochrony zasobów przyrodniczych, wartości kulturowych i kształtowania krajobrazu w Polsce. Systemy zarządzania środowiskiem. Zasady sporządzania planów ochrony. Europejski system ochrony krajobrazu. Instrumenty ekonomiczne i finansowe przedsięwzięć w zakresie ochrony krajobrazu. Monitoring środowiska. Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: ochrona krajobrazu z wykorzystaniem dostępnych środków prawnych i ekonomicznych; sporządzanie planów ochrony.

Pełny opis:

Krajobraz kulturowy. Pojęcie krajobrazu kulturowego. Krajobraz zabytkowy i zakresy w nim działania. Rodzaje wnętrz krajobrazowych. Systematyka pojęcia krajobrazu. Krajobraz jako pojęcie: ogólne, geograficzne, przyrodnicze, estetyczne, społeczno – kulturowe. Oceny walorów estetycznych krajobrazu. Metody oceny i waloryzacji krajobrazu. Krzywa wrażeń Wejcherta. Cel wykładu: Wprowadzenie w podstawową problematykę badań nad krajobrazem. Udowodnienie tezy, że krajobraz stanowi odbicie kultury mieszkańców.

Problemy ochrony krajobrazu w terenach o wyjątkowych walorach środowiskowych i kulturowych. Pojęcie anekumeny, subekumeny i ekumeny. Równowaga agro-sylwo-pastoralna w otulinie wybranych parków narodowych. Układ mikrokrain krajobrazowo – rolniczych. Konstrukcja głównych form krajobrazowych terenów wiejskich. Uwarunkowania ochronne jako element swobody planistycznej w gospodarowaniu przestrzenią – pojęcie swobody planistycznej. Ograniczenia swobody planistycznej wynikające z ustaw: o ochronie przyrody, o ochronie i kształtowaniu środowiska, o ochronie gruntów rolnych i leśnych, o ochronie dóbr kultury. Ochrona krajobrazu kulturowego na przykładzie Zamościa. Cel wykładu: Poznanie elementów środowiskowych i kulturowych obszarów bardzo czułych pod względem krajobrazowym oraz ograniczeń planistycznych wynikających z czterech w/w ustaw.

Autostrada w krajobrazie polskiej wsi. Funkcje komunikacji w przestrzeni kulturowej miast i wsi. Funkcje endogeniczne (historyczna, artystyczna, naukowo – techniczna). Funkcje egzogeniczne (ochronna, rewaloryzacyjna, ekspozycji, udostępnienia, regulacyjna). Uregulowania prawne w budowie autostrad. Zalety i wady autostrady. Jak problem budowy autostrad na obszarach wiejskich rozwiązano w Bawarii. Cel wykładu: udowodnienie tezy, że budowle inżynierskie typu liniowego mogą stanowić pozytywną dominantę krajobrazu.

Granice i miedze trwałym elementem krajobrazu wiejskiego. Rys historyczny powstania pojęcia granicy. Definicje granicy. Granica w aspekcie: prawnym, technicznym i krajobrazowym. Ekologiczne i ekonomiczne znaczenie miedz. Pojęcie granicy rolno-leśnej. Rola granicy w strukturze władania gruntami. Miedza w rozważaniach prof. Wiktora Zina i Melchiora Wańkowicza. Cel wykładu: udowodnienie tezy, że granice są nieodzownym elementem krajobrazu i że odgrywają znaczącą rolę w gospodarce, kulturze i życiu każdego z nas.

Suburbia . Pojęcie i geneza suburbia. Cechy i typy amerykańskich i europejskich suburbiów. Współczesne procesy kształtowania się osadnictwa. Wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich, jako koncepcja aktywizacji gospodarczej wsi. Cel wykładu: udowodnienie tezy, że wszelkie zjawiska osadnicze są przyczyną formowania się nowych koncepcji kształtowania i gospodarowania krajobrazem.

Ekologia krajobrazu. Definicja ekologii krajobrazu (biolog Haeckel, 1869 r., Troll, l. 30. XX w.). Holistyczna koncepcja przyrody i teoria pola w badaniach krajobrazowych. Krajobraz w ujeciu energetycznym. Model „płatów i korytarzy”. Struktura i funkcjonowanie układów przyrodniczych. Adam Wodiczko i jego koncepcja uprawy krajobrazu. Ekologiczne przesłanki kształtowania struktury użytkowania ziemi (ekotony). Cel wykładu: W związku z rosnącą transformacją układów przyrodniczych musimy wiedzieć czym zajmuje się „ekologia krajobrazu”: nauka oceniająca i opisująca relacje „człowiek – środowisko”. Ekologia i krajobraz mogą funkcjonować w nauce i praktyce zawodowej nie tylko rozdzielnie ale i spójnie, jako dyscyplina naukowa Ekologia Krajobrazu.

Ład przestrzenny. Pojęcie i istota kształtowania ładu przestrzennego. Źródła prawa – forma prawna kształtowania ładu przestrzennego. Geneza kształtowania ładu przestrzennego w Polsce: w II Rzeczypospolitej, Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, III Rzeczypospolitej Polskiej. Normy kształtujące ład przestrzenny na szczeblu kraju, województwa i gminy. Cel wykładu: udowodnienie tezy, że ład przestrzenny jest jednym z najważniejszych czynników ochrony krajobrazu kulturowego i środowiska przyrodniczego.

Wprowadzenie do prawa ochrony środowiska przyrodniczego. Pojęcie środowiska. Pojęcie ochrony środowiska. Pojęcie prawa ochrony środowiska i jego miejsce w systemie prawa polskiego. Źródła prawa ochrony środowiska: Konstytucja, umowy międzynarodowe, ustawy, rozporządzenia, akty prawa miejscowego. Organy i instytucje ochrony środowiska. Cel wykładu: Poznanie najważniejszych aktów prawa, w których poruszana jest miedzy innymi problematyka związana z ochroną przyrody i środowiska oraz struktury instytucjonalnej zajmującej się ochroną.

Ochrona środowiska w prawie europejskim. Prawo europejskie i jego źródła: rozporządzenia, dyrektywy, decyzje. Organy Unii Europejskiej: Rada Europejska, Parlament Europejski, Komisja Europejska, Rada Unii Europejskiej, Trybunał Sprawiedliwości, Europejska Agencja Ochrony Środowiska. Ochrona środowiska w UE: ochrona przyrody, gospodarka odpadami, ochrona powietrza, ochrona przed hałasem, ochrona wód. Cel wykładu: Jako pełnoprawni członkowie Unii Europejskiej musimy znać unijne akty prawne dotyczące ochrony środowiska, wiążące i niewiążące dla naszego prawodawstwa.

Ochrona zasobów środowiska. Ochrona powietrza. Ochrona wód i cele ich ochrony. Ochrona powierzchni ziemi. Ochrona gruntów rolnych i leśnych. Zapobieganie degradacji gruntów. Rekultywacja gruntów rolnych i leśnych. Ochrona przed hałasem. Ochrona przed polami elektromagnetycznymi. Ochrona kopalin. Elementy budownictwa ochrony środowiska. Cel wykładu: Poznanie celów i sposobów ochrony elementów środowiska, które decydują o warunkach egzystencji człowieka.

Państwowy Monitoring Środowiska jako działanie na rzecz ochrony środowiska. Definicja, cele i zadania Państwowego Monitoringu Środowiska. Struktura PMŚ. Zintegrowany monitoring środowiska i jego stacje bazowe w Polsce. Zarządzanie środowiskiem – zasoby bazy środowiskowej. Odnawialne źródła energii. Cel wykładu: Poznanie celów i zadań monitoringu środowiska oraz nowoczesnych metod zarządzania środowiskiem. Udowodnienie tezy, że monitoring i zarządzanie środowiskiem pozostają w sprzężeniu zwrotnym.

Literatura:

Literatura podstawowa:

1. Bajerowski T. 1991. Ocena, ochrona i kształtowanie krajobrazu wiejskiego jako składnik programowania prac urzadzenioworolnych. Praca doktorska.

2. Bajerowski T. i inni. 2007. Ocena i wycena krajobrazu. Olsztyn.

3. Bartkowski T. 1981. Kształtowanie i ochrona środowiska. PWN, Warszawa 1981.

4. Berninger O. 1975. Krajobraz i jego składniki. Kształtowanie krajobrazu a ochrona przyrody. Pod red. K. Buchwalda, PWRiL, Warszawa.

5. Bukowski Z. 2007. Prawo ochrony środowiska Unii Europejskiej. Wyd. C.H. Beck.

6. Cymerman R., Falkowski J., Hopfer A. 1992. Krajobrazy wiejskie (klasyfikacja I kształtowanie). Wydawnictwo ART, Olsztyn.

7. Dobrzański G., Dobrzańska B.M., Kiełczewski D. 1997. Ochrona środowiska przyrodniczego. Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko, Białystok.

8. Małachowicz E. 1988. Ochrona środowiska kulturowego, T. 1, 2, Warszawa.

9. Pisarczyk S. Elementy budownictwa ochrony środowiska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2008.

10. Program Państwowego Monitoringu Środowiska na lata 2007 – 2009. Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa.

11. Richling A., Solon J. 1996. Ekologia krajobrazu. PWN, Warszawa.

12. Stan, przemiany i funkcjonowanie geoekosystemów Polski w latach 1994 – 2004 na podstawie Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego. 2006. Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa.

13. Szczęsny T. 1982. Ochrona przyrody i krajobrazu. PWN, Warszawa.

14. Wierzbowski B., Rakoczy B. 2007. Podstawy prawa ochrony środowiska. Wyd. III, Wydawnictwo Prawnicze Lexis Nexis, Warszawa.

15. Wojciechowski I. 1987. Ekologiczne podstawy kształtowania środowiska. PWN, Warszawa.

16. Wolski P. 1988. O pojeciu krajobrazu i jego stosowaniu w dziedzinie architektury krajobrazu. Problemy Architektury krajobrazu, t. I, Wyd. SGGW-AR, Warszawa.

17.Zin W. 2005. Narodziny krajobrazu kulturowego. Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania

z siedzibą w Rzeszowie, Rzeszów.

Literatura uzupełniająca:

1. „Aura”, miesięcznik NOT, poświecony kształtowaniu i ochronie środowiska. Wyd. Sigma NOT, ul. Ratuszowa 11, Warszawa.

2. Bogdanowski J. 1968. Architektura krajobrazu. Kraków.

3. Bogdanowski J. 1976. Kompozycja i planowanie w architekturze krajobrazu. PAN O/Kraków.

4. Bogdanowski J. 2000. Krajobraz jutra, [w:] Wiedza o kulturze u progu XXI wieku. Architektura i dobra kultury – Tożsamość i kontynuacja tradycji, Kraków, s. 145-167.

5. Bogdanowski J. 1990. Metoda jednostek i wnętrz architektoniczno – krajobrazowych. Wyd. II, Politechnika Krakowska, Kraków.

6. Bogdanowski J. 1996. Problem wernakularyzmu czyli dziedzictwa i kontynuacji w architekturze krajobrazu polskiej wsi, [w:] Teka Komisji Urbanistyki i Architektury, t. XXVIII, PAN 0/Kraków, s. 231-252.

7. „Chrońmy Przyrodę Ojczystą”, dwumiesięcznik. Wyd. Instytut Ochrony Przyrody PAN, Kraków.

8. Cymerman R., Koc J. 1992. Zadania urządzeń rolnych ekorozwoju wsi, [w:] Zeszyty problemowe postępów nauk rolniczych, z. 401 „Ekorozwój obszarów wiejskich”. PWN, Warszawa, s. 195-204.

9. Łuczyńska-Bruzda M., Bohm A., Pawłowska K. 1986. Ochrona i kształtowanie krajobrazu. Materiały do projektowania regionalnych i miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Instytut Gospodarki Przestrzennej i Komunikacji, Warszawa.

10. Małysa-Sulińska K. 2008. Normy kształtujące ład przestrzenny. Warszawa.

11. Pawlicki M. 2006. Ochrona krajobrazu kulturowego, [w:] Biuletyn Informacyjny WSZiA w Zamościu, nr 32, s. 24-27.

12. Przegon W. 2008. Granica rolno-leśna w Sromowcach Wyżnych, [w:] Acta Scientiarum Polonorum, Administratio Locorum (Gospodarka Przestrzenna), nr 7 (4). Wydawnictwo UW-M w Olsztynie, s. 53-66.

13. Przegon W. 1993. Natura gór a estetyka krajobrazu, [w:] ZN AR w Krakowie, Sesja Naukowa, z. 39, Kraków, s. 119-125.

14. Przegon W. 1997. Pozyskiwanie terenów pod autostrady w Bawarii, [w:] Aura, nr 5/97, s. 6-8.

15. Przegon W. 1997. Suburbia jako forma pośrednia miedzy osadnictwem wiejskim i miejskim, [w:] ZN AR we Wrocławiu, nr 312, Konferencja XIV, pt.: „Zagospodarowanie przestrzenne a urządzenia obszarów wiejskich”, Wrocław – Polanica Zdrój, s. 371-380.

16. Przegon W. 1991. Równowaga agro – sylwo - pastoralna w otulinie wybranych parków narodowych. Grant indywidualny, I konkurs KBN, nr projektu: 60616 91 01.

17. Przegon W. 1996. Za, a nawet przeciw budowie autostrad, [w:] Autostrada w krajobrazie polskiej wsi. Pr. zbior. pod red. Jana Wł. Rączki, nr 7, Politechnika Krakowska, s. 86-101.

18. Przegon W. 1995. Zamość światowym dziedzictwem kultury. Akapit, Kraków.

19. Tomkowicz S. 1909. Piękność miast i jej ochrona. Kraków.

20. Tomkowicz S. 1909. Szpecenie kraju. Kraków (nadbitka z „Czasu”, nr 289-291).

21. Wertz J. 2009. Zmiana organizacji przyrody w Polsce, [w:] „Chrońmy Przyrodę Ojczystą”, nr 65, s. 5-10.

22. Wodziczko A. 1950. O biologii krajobrazu. Przegląd Geograficzny, 22.

23. Wodziczko A. 1932. Ochrona przyrody nową gałęzią wiedzy, [w:] „Ochrona Przyrody”, R. 12, Warszawa.

24. Zarządzanie środowiskiem, [w:] „Geodeta”, nr 6/2009, s. 36-37.

Akty prawne:

1. Dekret Rady Regencyjnej o opiece nad zabytkami sztuki i kultury. Dziennik Praw i Państwa Polskiego, nr 16, 1918.

2. Dyrektywa Rady 96/62/WE z 27 września 1996 r. w sprawie oceny i zarządzania jakością otaczającego powietrza.

3. Dyrektywa PE i Rady 2000/60/WE z 23 października 2000 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej.

4. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z póź. zm.).

5. Rakoczy B. 2008. Prawo Ochrony Środowiska z wprowadzeniem. ISBN.

6. Rozporządzenie Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 5 czerwca 1995 r. w sprawie wymagań jakim powinny odpowiadać oceny oddziaływania autostrady na środowisko, grunty rolne i leśne oraz na dobra kultury objęte ochroną (Dz. U. Nr 64, z dn. 14 czerwca 1995 r., poz. 332).

7. Rozporządzenie Rady WE 338/97 z 9 grudnia 1996 r. w sprawie ochrony dzikiej fauny i flory.

8. Wytyczne w sprawie ustalenia granicy rolno-leśnej. 1989. MRLiGŻ, Warszawa.

Ustawy:

z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny,

z 20 lipca 1991 r. – o Inspekcji Ochrony Środowiska,

z 4 lutego 1994 r. – Prawo geologiczne i górnicze,

z 27 października 1994 r. – o autostradach płatnych’

z 3 lutego 1995 r. – o ochronie gruntów rolnych i leśnych,

z 13 września 1996 r. – o utrzymaniu porządku i czystości w gminach,

z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny,

z 21 sierpnia 1997 r. – o ochronie zwierząt,

z 27 kwietnia 2001 r. – o odpadach,

z 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska,

z 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne,

z 27 marca 2003 r. – o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym,

z 18 grudnia 2003 r. – o ochronie roślin,

z 16 kwietnia 2004 r. – o ochronie przyrody,

z 20 kwietnia 2004 r. – o rolnictwie ekologicznym,

z 13 kwietnia 2007 r. – o zapobieganiu szkodom w środowisku,

z 3 października 2008 r. – o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, o udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko,

z 3 października 2008 r. – o zmianie ustawy o ochronie przyrody i niektórych innych ustaw,

z 23 stycznia 2009 r. – o zmianie niektórych ustaw w związku ze zmianami w organizacji i podziale zadań administracji publicznej w województwie.

Efekty uczenia się:

Wiedza

AKok W01 Student nazywa i opisuje elementy krajobrazu obszarów miejskich i wiejskich. AK2_W04 InzA_W02 T2A_W02, T2A_W07

AKok W02 Student tłumaczy systemy zarządzania środowiskiem i objaśnia zasady sporządzania planów ochrony. AK2_W07 InzA_W03 T2A_W09

AKok W03 Student wymienia instrumenty ekonomiczne i prawne w zakresie ochrony krajobrazu. AK2_W07 InzA_W03 T2A_W09

Umiejętności

AKok U01 Student powinien analizować i interpretować cele i zadania monitoringu środowiska oraz nowoczesne metody zarządzania środowiskiem. AK2_U02 InzA_U03 T2A_U15, R2A_U01,

R2A_U04

AKok U02 Student powinien podejmować działania na rzecz ochrony krajobrazu z wykorzystaniem dostępnych środków technicznych, prawnych i ekonomicznych. AK2_U03 InzA_U05, InzA_U06, InzA_U08 T2A_U10, T2A_U19, R2A_U05,

R2A_U06, R2A_U07,

AKok U03 Student powinien umieć skrytykować i zaprojektować nowe rozwiązania w planach ochrony krajobrazu i środowiska. AK2_U04 InzA_U05 T2A_U17, R2A_U05, R2A_U06

Kompetencje społeczne

AKok K01 Student prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane z wykonywaniem zawodu. AK2_K01 T2A_K03, R2A_K02, R2A_K03

AKok K02 Student umie uczestniczyć w przygotowaniu projektów społecznych i potrafi przewidywać wielokierunkowe skutki społeczne swojej działalności. AK2_K01 T2A_K03, R2A_K02, R2A_K03

AKok K03 Student potrafi samodzielnie i krytycznie uzupełniać wiedze i umiejętności, rozszerzone o wymiar interdyscyplinarny. AK2_K01 T2A_K03, R2A_K02, R2A_K03

Metody i kryteria oceniania:

Zaliczenie przedmiotu na ocenę: praca pisemna, rozwiązanie zadania problemowego, analiza przypadku.

Kryteria oceny:

Oceny Efekty kształcenia dla przedmiotu: Akok_W01, Akok_W02, Akok_W03

Na ocenę 2.0. Student nie wie, o czym mówi i pisze.

Na ocenę 3.0. Student słabo zna elementy krajobrazu kulturowego.

Na ocenę 3.5. Student wymienia i objaśnia elementy krajobrazu kulturowego.

Na ocenę 4.0. Student zna systemy zarządzania środowiskiem.

Na ocenę 4.5. Student objaśnia problemy ochrony krajobrazu i środowiska naturalnego.

Na ocenę 5.0. Student zna organy Unii Europejskiej i źródła prawa dotyczące ochrony środowiska.

Oceny Efekt kształcenia dla przedmiotu: AKok_U01; AKok_U02 i AKok_U03

Na ocenę 2.0. Student nie analizuje i nie interpretuje celów i zadań monitoringu środowiska.

Na ocenę 3.0. Student słabo umie określić działania na rzecz ochrony środowiska.

Na ocenę 3.5. Student umie wymienić techniczne środki ochrony środowiska.

Na ocenę 4.0. Student umie wymienić negatywne elementy krajobrazu.

Na ocenę 4.5. Student umie wymienić działania prawne ekonomiczne i techniczne prowadzące do poprawy walorów krajobrazowych.

Na ocenę 5.0. Student umie dyskutować na tematy związane z kształtowaniem i ochrona krajobrazu.

Oceny Efekt kształcenia dla przedmiotu: AKok_K01; AKok_K02 i AKok_K03

Na ocenę 2.0. Student nic nie wie o krajobrazie.

Na ocenę 3.0. Student identyfikuje problemy związane z zawodem architekta krajobrazu, którego zadaniem jest m.in. ochrona krajobrazu.

Na ocenę 3.5. Student wie z kim powinien współpracować jako architekt krajobrazu w zakresie problematyki ochrony krajobrazu.

Na ocenę 4.0. Student umie uczestniczyć w przygotowaniu projektów społecznych dotyczących ochrony krajobrazu.

Na ocenę 4.5. Student ma świadomość ważności działalności architekta krajobrazu oraz rozstrzyga dylematy związane z wykonywaniem zawodu.

Na ocenę 5.0. Student jest przekonany o konieczności współpracy z przedstawicielami innych zawodów w gestii których leży kształtowanie i ochrona krajobrazu.

Przedmiot nie jest oferowany w żadnym z aktualnych cykli dydaktycznych.
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie.
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.3.0 (2024-03-22)