Podstawy cytogenetyki zwierząt

WYKŁADY

1. Podstawowe pojęcia z cytogenetyki. Zarys historii cytogenetyki.

2. Budowa chromosomu, podziały mitotyczny. Struktury chromosomów oraz zmiany w ich morfologii i zachowaniu się czasie podziału jądra komórkowego.

3. Barwienie prążkowe chromosomów. Kariotypy podstawowych gatunków zwierząt domowych. Polimorfizm chromosomowy. Techniki FISH w badaniach cytogenetycznych.

4. Fazy cyklu życiowego komórki w powiązaniu z budową chromosomu interfazowego i metafazowego u zwierząt.

5. Poznanie funkcji genomu zwierząt na poziomie chromosomów Mejoza: kompleksy synaptonemalne, crossing over, rekombinacje genetyczne.

6. Przebieg mitozy, przebieg mejozy z nawiązaniem do oogenezy i spermatogenezy.

7. Mechanizmy powstania i skutki liczbowych aberracji chromosomowych oraz aberracji strukturalnych.

8. Znaczenie badań cytogenetycznych w hodowli zwierząt domowych.

Realizowane efekty kształcenia

H.ZAZ.CYT9.SM.HBIOY _W03, H.ZAZ.CYT9.SM.HBIOY _W06, H.ZAZ.CYT9.SM.HBIOY _W05, H.ZAZ.CYT9.SM.HBIOY _W08, H.ZAZ.CYT9.SM.HBIOY _K01, H.ZAZ.CYT9.SM.HBIOY _K04

ĆWICZENIA

9. Chromosomy - morfologia, struktura i funkcja w organizmie.

10. Metody pozyskiwania chromosomów z komórek somatycznych i rozrodczych . Wykonywanie preparatów chromosomowych szpikowych.

11. Metody analizy chromosomów - barwienia różnicowe: GTG, CBG, RBA, QFQ, DAPI, AG-I. Barwienie wykonanych preparatów chromosomowych.

12. Wzorce kariotypów zwierząt hodowlanych. Podstawowe zasady tworzenia kariogramów i ideogramów.

13. Diagnozowanie nieprawidłowości na podstawie barwień preparatów chromosomowych. Mikroskopowa analiza wykonanych preparatów.

14. Analiza preparatów mejotycznych i kompleksów synaptonemalnych (SC) . Wykrywanie zaburzeń w koniugacji chromosomów i ich wpływ na gametogenezę.

15. Nieprawidłowości kariotypów zwierząt hodowlanych. Wpływ mutacji chromosomowych na płodność samic i samców. Polimorfizm chromosomowy na przykładzie wybranych gatunków psowatych. Defekty kariotypów: bydła, kozy, owcy, świni, konia, drobiu.

16. Regulacja płci u zwierząt - chromosomy płci u ssaków i ptaków. Cytogenetyczne metody identyfikacji płci zarodka. Zaburzenia procesu formowania płci – interseksualizm, frymartynizm, zespół odwróconej płci u koni.

Realizowane efekty kształcenia ćwiczenia H.ZAZ.CYT9.SM.HBIOY U05, H.ZAZ.CYT9.SM.HBIOY _U07, H.ZAZ.CYT9.SM.HBIOY U06, H.ZAZ.CYT9.SM.HBIOY _U0410, H.ZAZ.CYT9.SM.HBIOY _K04, H.ZAZ.CYT9.SM.HBIOY _K01, H.ZAZ.CYT9.SM.HBIOY _K07

Alberts B. i wsp. Podstawy biologii komórki. Wyd. naukowe PWN. Warszawa, 2005.

Charon K.M., Świtoński M. : Genetyka zwierząt. PWN Warszawa, 2000.

Kosowska B., Nowicki B.: Genetyka weterynaryjna. PZWL. W-wa, 1999

Zwierzchowski L. i wsp.: Biotechnologia zwierząt, PWRiL., 2002

Świtoński M., Słota E., Jaszczak K.: Diagnostyka cytogenetyczna zwierząt domowych. Wyd. AR Poznań, 2006

Literatura uzupełniająca

Czasopisma naukowe:

Postępy Biologii Komórki,

Prace i Materiały Zootechniczne,

Medycyna Weterynaryjna

Biotechnologia

Wiedza

Posiada wiedzę pozwalająca na wybór odpowiednich technik mikroskopowych

Definiuje rolę i znaczenie kwasów nukleinowych w procesach dziedziczenia

Potrafi scharakteryzować mechanizmy powstawania aberracji chromosomowych w przebiegu mitozy i mejozy

Potrafi opisać cechy cytogenetyczne do wykorzystania w systematyce zwierząt, biologii porównawczej i analizie filogenetycznej

Charakteryzuje prawidłowy i nieprawidłowy kariotyp człowieka

Umiejętności

Potrafi przygotowywać i ocenić mikroskopowo preparaty cytogenetyczne

Potrafi założyć cytogenetyczną hodowlę szpikową i z krwi, przygotować i wybarwić preparaty chromosomów i dokonać analizy kariotypu.

Potrafi stosować specjalistyczne techniki cytogenetyczne do identyfikacja nosicieli niepożądanych mutacji chromosomowych lub genomowych

Analizuje samodzielnie wykonane i wybarwione płytki metafazowe, układa i analizuje kariotyp

Jest świadomy odpowiedzialności za wykonywane cytogenetyczne testy diagnostyczne w medycynie i hodowli

Kompetencje społeczne

Postępuje uczciwie i etycznie w działaniach własnych i innych osób

Posiada świadomość ciągłego uczenia się i poszerzania swojej wiedzy i

Jest świadomy odpowiedzialności za wykonywane cytogenetyczne testy diagnostyczne w medycynie i hodowli

Wykłady

Zaliczenie w formie ustnej prezentacji, student odpowiada też na 4 pytania obejmujące najważniejsze zagadnienia omawiane na wykładach; na ocenę pozytywną należy udzielić poprawnej odpowiedzi na co najmniej 3 pytania; udział oceny z zaliczenia wykładów w ocenie końcowej wynosi 60%.

Ćwiczenia

Na ocenę pozytywną należy zaliczyć poszczególne ćwiczenia laboratoryjne i odpowiedzieć na pytania kolokwiów zaliczeniowych; udział oceny z zaliczenia ćwiczeń laboratoryjnych w ocenie końcowej wynosi 40%.