Podstawy produkcji roślinnej

Celem przedmiotu omówienie znaczenia produkcji roślinnej, czynników przyrodniczych, zabiegów uprawowych oraz technologii uprawy ważniejszych gatunków roślin. Program wykładów obejmuje opis procesu glebotwórczego oraz zagadnienia chemiczno-rolnicze - żyzność gleby, nawożenie, rola fizjologiczna składników pokarmowych (makro i mikroelementów) dla roślin i zwierząt), a także wpływ nawożenia na jakość plonów (w tym wartość paszową, wymagania klimatyczne i glebowe oraz stanowisko w zmianowaniu roślin w uprawach polowych.a podstawowe właściwości gleby oraz przeprowadza analizy chemiczne nawozów. Oblicza dawkę nawozów mineralnych na podstawie zasobności gleby w składniki pokarmowe i przewidywanego plonu. Poznaje charakterystykę rolniczo-botaniczną ważniejszych gatunków roślin rolniczych z projektowaniem technologii uprawy.

Wykłady:

1.Historia gleboznawstwa i chemii rolnej, proces glebotwórczy i jego czynniki- 2 godz.

2.Właściwości fizyczne (morfologia, odczyn), chemiczne (koloidy glebowe - próchnica, minerały ilaste) i biologiczne gleby (nitryfikacja, denitryfikacja, wiązanie azotu atmosferycznego.- 2 godz.

3.Systematyka gleb.- 2 godz.

4.Składniki pokarmowe niezbędne dla roślin i zwierząt (makro i mikroelementy) - zawartość w glebach i roślinach-2 godz.

5.Charakterystyka nawozów mineralnych, naturalnych i organicznych-2 godz.

6.Ekologiczne skutki nawożenia-1 godz.

7.Wpływ nawożenia na wartość paszową roślin (UZ)- 1 godz.

8.Aktualny stan produkcji roślinnej w Polsce i na świecie, plon roślin uprawnych i możliwości jego zwiększania, wykorzystanie rolniczej przestrzeni produkcyjnej w Polsce. Struktura zasiewów, stanowisko w zmianowaniu, czynniki ograniczające produkcję w Polsce. Podstawy uprawy roli - 1 godz.

9.Uprawa zbóż ozimych: pszenicy, żyta i pszenżyta ozimego na ziarno i na zielonkę, jęczmienia - 2 godz.

10. Znaczenie gospodarcze i uprawa zbóż jarych. Mieszanki zbożowe i zbożowo-strączkowe- 1 godz.

11.Kukurydza: znaczenie i możliwość uprawy w Polsce, przydatność gleb i stanowiska w zmianowaniu, mechaniczna uprawa gleby w jesieni i na wiosnę Prowadzenie łanu kukurydzy uprawianej na ziarno, CCM i kiszonkę - 1 godz.

12.Ziemniak: pochodzenie i znaczenie w zmianowaniu, wymagania klimatyczno glebowe, uprawa roli i nawożenie. Uprawa ziemniaków wczesnych i na sadzeniaki - 1 godz.

13. Burak cukrowy i pastewny: pochodzenie i znaczenie gosp., wymagania klimatyczno glebowe, właściwości użytkowe odmian .Agrotechnika buraka cukrowego i pastewnego. Inne rośliny okopowe - 1 godz.

14.Rośliny oleiste: znaczenie gosp., stanowisko w zmianowaniu, czynniki decydujące o jakości surowca dla przemysłu olejarskiego. Agrotechnika rzepaku ozimego.Pozostałe oleiste. - 1 godz.

15.Rośliny motylkowate grubonasienne.Uprawa grochu i bobiku. - 1 godz.

16. Rośliny motylkowate drobnonasienne.Uprawa i użytkowanie plantacji lucerny i koniczyny czerwonej. Poplony ozime, ścierniskowe, wsiewki, plony wtóre - 1 godz.

17.Charakterystyka użytków zielonych w Polsce i Europie. Użytek zielony jako ekosystem półnaturalny i jego cechy - 1 godz.

18.Biologia rozwoju roślinności łąkowo-pastwiskowej (etapy wzrostu, przydatność użytkowa, konkurencyjność).- 2 godz.

19.Systematyka i metody oznaczania składu florystycznego runi - 2 godz.

20.Efektywność nawożenia użytków zielonych i koszty produkcji pasz (efektywność nawozowa składników, granica opłacalności, opłacalność różnych typów produkcji zwierzęcej).- 2 godz.

21.Zabiegi pratotechniczne- 1 godz.

Ćwiczenia:

1.Oznaczanie wartości pH metoda potencjometryczną. Oznaczanie kwasowości hydrolitycznej metodą Kappena.- 2 godz

3.Oznaczanie zawartości wapnia i miedzi w roślinach. Ocena wartości paszowej roślin. - 2 godz.

4.Oznaczanie zawartości fosforu przyswajalnego w glebie metoda Egnera-Riehma. - 2 godz.

5.Oznaczanie zawartości azotu w nawozach mineralnych metodą formalinową. - 2 godz.

6.Oznaczanie ogólnej alkaliczności nawozów wapniowych. - 2 godz.

7.Obliczanie dawki azotu (lub fosforu i potasu) pod określone gatunki roslin paszowych.- 1 godz.

8.Zaliczenie cząstkowe (gleboznawstwo+chemia rolna)- 1 godz.

9.Uprawa roli: zadania, uprawki, zespoły uprawek. Zmianowanie, płodozmian, czynniki i elementy zmianowania - 2 godz.

10.Ziemniak: Budowa morfologiczna i anatomiczna bulwy, zabieg podkiełkowywania i pobudzania. Fazy rozwojowe- 2 godz.

11.Burak cukrowy i pastewny: budowa morfologiczna i anatomiczna korzenia spichrzowego, wartość przemysłowa i pastewna. Rozwój roślin w I i II roku wegetacji - 2 godz.

12.Systematyka roślin zbożowych. Budowa morfologiczna i anatomiczna ziarna, rozpoznawanie nasion, skład chemiczny ziarna zbóż. Budowa kwiatostanu. Fazy rozwojowe zbóż.- 2 godz.

13.Pszenica, żyto, pszenżyto: systematyka gatunków i odmian botanicznych, budowa morfologiczna kłosa,charakterystyka i podział odmian rolniczych.Jęczmień, owies: budowa morfologiczna kłosa, podgatunki i odmiany botaniczne, rozpoznawanie podgatunków, jęczmień pastewny a jęczmień browarny.Wartość paszowa ziarna odmian owsa form oplewionych i nagoziarnistych- 2 godz.

14.Kukurydza – budowa morfologiczna rośliny, systematyka, rozpoznawanie podgatunków,skład chemiczny ziarna, grupy wczesności mieszańców.Kolokwium- cząstkowe, technologia uprawy roślin zbożowych.- 2 godz.

15.Rośliny oleiste: znaczenie gosp., stanowisko w zmianowaniu, czynniki decydujące o jakości surowca dla przemysłu olejarskiego.Rośliny oleiste: rzepak i rzepik – znaczenie gosp., systematyka, budowa morfologiczna i anatomiczna, podstawowy skład chemiczny, biologia wzrostu i rozwoju- 2 godz.

16.Rośliny motylkowe grubonasienne – strączkowe: znaczenie gospodarcze, systematyka, budowa morfologiczna i anatomiczna, podstawowy skład chemiczny, biologia wzrostu i rozwoju-2 godz.

17.Bobik, groch, wyka,soja: morfologiczne i anatomiczne cechy charakterystyczne gatunków,technologia uprawy- 2 godz.

18.Rośliny motylkowate drobnonasienne. Znaczenie gospodarcze, systematyka, budowa anatomiczna i morfologiczna, podstawowy skład chemiczny, biologia wzrostu i rozwoju.- 2 godz.

19.Koniczyny, lucerny: morfologiczne i anatomiczne cechy charakterystyczne gatunków.Rozpoznawanie nasion, owoców i roślin. - 2 godz.

20.Systematyka i morfologia traw- 2 godz.

21.Poznanie i oznaczanie nasion ważniejszych gatunków traw- 2 godz.

22.Poznanie i oznaczanie ważniejszych traw w stanie kwiatowym-2 godz.

23.Poznanie i oznaczanie ważniejszych traw w stanie bezkwiatowym-2 godz.

24.Zioła i rośliny motylkowate w runi łąkowej (omówienie gatunków)- 1 godz.

25.Zasady układania mieszanek na użytki trwałe, przemienne i trawnik- 1 godz.

26.Metody oceny wydajności oraz jakości paszy z użytków zielonych

Rozpoznawanie nasion i kwiatostanów. Zaliczenie ćwiczeń.- 1 godz.

1. Gorlach E., Mazur T. 2001. Chemia rolna. Wyd. Nauk. PWN.

2. Mercik S. 2002. Chemia rolna. Podstawy teoretyczne i praktyczne. Wyd. SGGW. Warszawa. Turski R. i in. 1999. Zarys gleboznawstwa. Wyd. AR w Lublinie.

3. Gorlach E. Przewodnik do ćwiczeń z chemii rolnej. Wyd. AR w Krakowie.

4. Filipek-Mazur B. (red). 2011. Środowiskowe aspekty stosowania nawozów i środków ochrony roślin w rolnictwie. Wyd. UR w Krakowie

5. Ogólna uprawa roli i roślin, PWRiL. 1996, praca zbiorowa

6. Szczegółowa uprawa roślin wyd.2. 2003. WAR Wrocław, praca zbiorowa pod red. Z. Jasińskiej i A. Koteckiego

7. Rynki i technologie produkcji roślin uprawnych. 2005. Wieś Jutra, praca zbiorowa pod red. J. Chotkowskiego

8. Szczegółowa uprawa roślin. Morfologia i biologia roślin uprawnych. Ziółek E., Grzywnowicz – Gazda Z., Lipińska M., Ziółek W. 1987. AR Kraków.

9. Strona internetowa wykładowcy: www.matrix.ar.krakow.pl/~bkulig

Wiedza:

definiuje proces glebotwórczy, wymienia i omawia czynniki tego procesu oraz zna systematykę gleb

wymienia i opisuje najważniejsze właściwości fizyczne, chemiczne i biologiczne gleby, zna pierwiastki niezbędne dla roślin i zwierząt oraz posiada wiedzę o uwarunkowaniach produkcji roślinnej oraz zabiegach uprawy roli

zna przebieg wzrostu i rozwoju roślin rolniczych (fazy rozwojowe), ich budowę anatomiczną i morfologiczną oraz skład chemiczny organów zapasowych i ich wartość użytkową,

potrafi scharakteryzować technologię produkcji najważniejszych roślin rolniczych

Umiejętności:

umie przeprowadzić proste analizy chemiczne materiału glebowego i nawozów

rozpoznaje całe rośliny i ich nasiona,

oblicza normy wysiewu i dawki nawozów dla założonych warunków agrotechnicznych

Kompetencje społeczne:

rozumie znaczenie produkcji roślinnej dla bezpieczeństwa żywnościowego i produkcji pasz

ma świadomość etycznej odpowiedzialności związanej z produkcją zdrowej żywności i pasz

potrafi pracować samodzielnie i w grupie

Wykład: egzamin pisemny ograniczony czasowo - pytania testowe: test z wyboru lub uzupełnienia oraz zadania obliczeniowe. W zależności od ustalenia ze studentami egzamin może składać się z 3 części:1) gleboznawstwo i podstawy nawożenia, 2) uprawa roli i roślin, 3) uprawa łąk i pastwisk a oceną końcową będzie średnia ważona z poszczególnych części, przy czym każda część musi być zaliczona przynajmniej na dostateczny (3,0). Każda część może być zaliczana sukcesywnie po zakończeniu wykładów obejmujących przewidziany zakres treści nauczania. Egzamin może odbyć się także z całości przedmiotu - w sesji egzaminacyjnej. Zasady oceniania będą takie same jak dla egzaminu cząstkowego.

Ćwiczenia: pisemne sprawdziany wiedzy oraz praktyczne rozpoznawanie roślin i nasion. Ocena końcowa - średnia ocen w trakcie semestru.

Kryteria oceniania:

1. Ocena niedostateczna (2,0): wystawiana jest wtedy, jeśli w zakresie co najmniej jednej z trzech składowych (W, U lub K) przedmiotowych efektów kształcenia student uzyska mniej niż 55% obowiązujących efektów dla danej składowej.

2. Ocena dostateczna (3,0): wystawiana jest wtedy, jeśli w zakresie każdej z trzech składowych (W, U lub K) efektów kształcenia student uzyska przynajmniej 55% obowiązujących efektów dla danej składowej.

3. Ocena ponad dostateczna (3,5): wystawiana jest na podstawie średniej arytmetycznej z trzech składowych (W, U lub K) efektów kształcenia (średnio 65-75%).

4. Podobny sposób obliczania ocen jak przedstawiony w pkt. 3 przyjęto dla ocen dobrej (4,0 - średnio 75-85%), ponad dobrej (4,5 - średnio 85-95%) i bardzo dobrej (5,0 - średnio >95%).

UWAGA: Prowadzący zajęcia, na podstawie stopnia opanowania przez studenta obowiązujących treści programowych danego przedmiotu, w oparciu o własne doświadczenie dydaktyczne, formułuje ocenę, posługując się podanymi wyżej kryteriami formalnymi.