Molekularne metody oceny jakości produktów pochodzenia zwierzęcego

Celem przedmiotu jest przedstawienie studentom najnowszych informacji dotyczących genetycznych i molekularnych mechanizmów kształtujących jakość produktów pochodzenia zwierzęcego. W ramach przedmiotu studenci zapoznają się z wiedzą dotyczącą genomiki, transkryptomiki oraz proteomiki w odniesieniu do cech użytkowych (mięsności, mleczności, otłuszczenia, nieśności) zwierząt gospodarskich. Ponadto studenci uzyskują informacje na temat nowoczesnych metod analitycznych, pozwalających na ocenę potencjału genetycznego zwierząt, a także wiedzę na temat ich praktycznego zastosowania w hodowli zwierząt. Studenci zostaną zapoznani z metodami analizy składu gatunkowego wyrobów mięsnych, a także z metodami pozwalającymi na badanie żywności pochodzenia zwierzęcego w odniesieniu do jej bezpieczeństwa dla konsumentów.

Kategorie produktów zwierzęcych. Pojęcie jakości w odniesieniu do produktów pochodzenia zwierzęcego, ich bezpieczeństwo, zgodność z normami prawa, a także ocena wartości odżywczej i sensorycznej oraz przydatności do przetwórstwa. Genomika jako interdyscyplinarna dziedzina wiedzy zajmująca się analizą genomów. Molekularne mechanizmy kształtujące jakość produktów zwierzęcych. Genomika, transkryptomika i proteomika jako narzędzia do badania cech użytkowych zwierząt gospodarskich. Regiony DNA o szczególnym znaczeniu w ocenie cech użytkowych (QTL, QTN) oraz strategie ich analizy. Selekcja wspomagana markerami.

Genomika i transkryptomika w cechach związanych z użytkowaniem mlecznym. Jakość mleka – jego wartość odżywcza, sensoryczna oraz przydatność do przetwórstwa. Czynniki warunkujące skład mleka. Geny związane z ilością lipidów w mleku. Polimorfizmy genów białek mleka (laktoalbuminy, laktoglobuliny, kazein), ich wpływ na skład, wartość odżywczą oraz przydatność przetwórczą. Regulatory transkrypcji genów kodujących białka mleka. MilkProtChip – mikromacierz do analizy SNP związanych z cechami mlecznymi.

Geny związane z otłuszczeniem. Tłuszcz jako składnik żywności istotnie wpływający na jakość mięsa i jego przetworów. Charakterystyka tkanki tłuszczowej. Śródmięśniowa tkanka tłuszczowa i jej wpływ na marmurkowatość mięsa. Funkcjonowanie i aktywność sekrecyjna adipocytów. Genetyczne uwarunkowania otyłości. Polimorfizm genów związanych z otłuszczeniem.

Produkty pochodzące od zwierząt transgenicznych. Podstawowe efekty transgenezy w odniesieniu do funkcjonowania genomu. Modyfikacje genetyczne jako narzędzie do poprawy cech użytkowych zwierząt gospodarskich. Transgeniczne zwierzęta w medycynie i badaniach biomedycznych. Genetyczne modyfikacje składu mleka. Cele biotechnologii gruczołu mlekowego. Zwierzęta transgeniczne jako bioreaktory. Biofarmaceutyki II generacji produkowane przez zwierzęta transgeniczne. Transgeneza jako narzędzie do poprawy cech zdrowotnych zwierząt (oporność na BSE, oporność na mastitis). Enviropig – modyfikowane genetycznie świnie o cechach korzystnych z punktu widzenia ochrony środowiska. Transgeniczne jedwabniki jako przykład innych zastosowań transgenezy w poprawie jakości produktów zwierzęcych.

Genetyczne analizy z przetworzonych produktów żywieniowych- izolacja DNA genomowego z komercyjnych wyrobów mięsnych. Metody analityczne stosowane w określaniu pochodzenia gatunkowego surowców zwierzęcych.

1. Zwierzchowski L., Świtoński M., Genomika bydła i świni, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, 2009.

2. Charon K.., Świtoński M., Genetyka zwierząt, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006.

3. Słomski R., Analiza DNA. Teoria i Praktyka, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, 2008.

Wymienia i zna wszystkie pojęcia związane z diagnostyką genetyczną zwierząt. Ma wiedzę z zakresu genomiki, proteomiki i regulacji ekspresji genów wpływających na jakość produktów zwierzęcych. Analizuje inne czynniki kształtujące jakość produktów zwierzęcych. Zna i charakteryzuje geny zaangażowane w procesy miogenezy, adipogenezy, mammogenezy i laktogenezy, a także rozumie ich udział w powyższych mechanizmach..

Wykazuje znajomość metod wykorzystywanych w diagnostyce molekularnej zwierząt i analizie produktów zwierzęcych, a także potrafi przeprowadzić stosowne badania. Potrafi dobrać optymalną metodę analiz, a także modyfikować procedury stosownie do sytuacji.

Rozumie zagrożenia związane z żywnością pochodzenia zwierzęcego oraz wynikające ze stosowania odczynników w badaniach i wykorzystuje metody pozwalające na ich uniknięcie/minimalizację.. Argumentując, jest w stanie przekazać swoją wiedzę innym osobom.

zaliczenie pisemne