Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Programy ochrony przyrody w Polskich Parkach Narodowych

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: H.HBD.9PROG.SL.HZOBX
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (brak danych)
Nazwa przedmiotu: Programy ochrony przyrody w Polskich Parkach Narodowych
Jednostka: Zakład Hodowli Bydła
Grupy:
Punkty ECTS i inne: (brak) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Skrócony opis:

Zakres wykładów obejmie problematykę gospodarowania, sporządzania planów ochrony i ich realizacji w 23 parkach narodowych na terenie Polski. Słuchaczom zaprezentowana będzie historia i uzasadnienie powołania każdego parku, uwarunkowania przyrodnicze. Dla każdego parku:

· przedstawiona będzie charakterystyka ochrony ścisłej, częściowej i krajobrazowej ze szczegółowym uwzględnieniem ochrony gatunków flory i fauny oraz zagrożeń przyrody ożywionej i nie ożywionej,

· wyróżniona będzie charakterystyczna fauna i flora (gatunki reliktowe i endemity).

W ramach omawianych zagadnień uwzględniona zostanie tematyka dotycząca Sieci Natura 2000 oraz obszarów chronionych o znaczeniu międzynarodowym (rezerwaty biosfery, obiekty dziedzictwa światowego) i ogólnoświatowej klasyfikacji obszarów chronionych.

Pełny opis:

1. Wprowadzenie: rys historyczny, pierwsze koncepcje ochrony przyrody na świecie i formy ochrony przyrody w Polsce, cele parku narodowego, strefy działań ochronnych, zagospodarowanie i zakres turystycznego udostępnienia. Ochrona głównych powiązań ekologicznych parku z innymi obszarami chronionymi (korytarze ekologiczne). Uwarunkowania rozwoju społeczno-gospodarczego dotyczące otuliny

2. Zagrożenia przyrody: zagrożenia wewnętrzne (gospodarka leśna, kłusownictwo, synantropizacja), zagrożenia zewnętrzne (przemysł, urbanizacja). Presja turystyki (charakter działań probabilistyczny, ukryty i kumulatywny), modele oddziaływań człowiek-przyroda.

3. Sieć Natura 2000: koncepcje i podstawy prawne (w Ustawie o Ochronie Przyrody). Dyrektywa ptasia OSO i siedliskowa SOO (kryteria wyboru obszarów). Ramowa strategia ochrony sieci Natura 2000 w Polsce: realizacja i perspektywy. Natura 2000 a krajowy system obszarów chronionych (korekty i stopień pokrycia).

4. Babiogórski Park Narodowy: Rezerwat Biosfery UNESCO. Charakterystyczna flora (roślinność poszczególnych pięter, w tym piętra alpejskiego), endemity (np. okrzyn jeleni, rogowica alpejska). Fauna- ochrona gatunkowa, plany ochrony. Rezerwat Biosfery Babia Góra.

5. Białowieski Park Narodowy: Światowy Rezerwat Biosfery UNESCO, transgraniczny obiekt Światowego Dziedzictwa Ludzkości. Ośrodek Hodowli Żubrów - Obręb Ochronny Orłówka i Hwoźna. Ścisły rezerwat - Puszcza Białowieska. Rzadkie zespoły roślinne (jak np. świerczyna na torfie), las o charakterze pierwotnym.

6. Biebrzański Park Narodowy: unikatowe obszary torfowisk, siedliska roślin hydrogenicznych i reliktów glacjalnych (jak brzoza niska, wierzba lapońska). Rezerwaty: „Czerwone Bagno” i Uroczysko „Grzędy” .

7. Bieszczadzki Park Narodowy: Międzynarodowy Rezerwat Biosfery „Karpaty Wschodnie”. Charakterystyczny kratowy układ rzeźby terenu (pasmo z masywem Tarnicy). Zbiorowiska roślinne połonin, liczne endemity (jak tojad wschodniokarpacki i tauryjski, goździk skalny, lepnica karpacka), wśród fauny m.in. wąż Eskulapa, puszczyk uralski, orzeł przedni, żbik.

8. Park Narodowy Bory Tucholskie. Struga Siedmiu Jezior, jeziora lobeliowe i dystorficzne. Największe w Polsce skupisko wydm śródlądowych, liczne gatunki reliktowe (jak np. trzcinnik prosty, wyblin jednolistny), gatunki roślin borealno-atlantyckie.

9. Drawieński Park Narodowy. Unikalne w skali kraju jezioro Czarne, sandrowa równina Drawska, Puszcza Drawska. Ciekawa ornitofauna (bielik, rybołów, gagoł).

10. Gorczański Park Narodowy. Utwory skalne o oryginalnych kształtach (Białe Skały, Kudłoński Baca, Czubaty Groń). Gatunki roślin charakterystyczne dla pietra alpejskiego, endemity karpackie i karpacko-sudeckie. Zróżnicowana fauna: gatunki z Polskiej Czerwonej Księgi (m.in. traszka karpacka, cietrzew, żbik).

11. Kampinoski Park Narodowy: rezerwat Biosfery UNESCO MaB „Puszcza Kampinoska”. Ośrodek Hodowli Żubrów. Roślinność, zwierzęta (w tym ptaki lęgowe) i zespoły roślinne puszczy. Pomniki przyrody.

12. Karkonoski Park Narodowy: Bilateralny Rezerwat Biosfery UNESCO. Charaktery-styczne „cyrki polodowcowe” (Kocioł Łomnicki, Kocioł Wielkiego Stawu), gatunki roślinności górskie i wysokogórskie, relikty polodowcowe i endemity, torfowiska subalpejskie ( Rówń pod Śnieżką). Charakterystyczna fauna (ryś, muflon).

13. Magurski Park Narodowy: krajobraz gór średnich i niskich, liczne gatunki rzadkich i zagrożonych owadów, osobliwości florystyczne (jak np. kozłek trójlistkowy).

14. Narwiański Park Narodowy: unikatowy system doliny rzeki Narwi z bogatymi zespołami roślinnymi i faunistycznymi (szuwary i roślinność wodna, awifauna).

15. Ojcowski Park Narodowy: wapienie górno jurajskie, jary krasowe, wąwozy i jaskinie. Doliny: Sąspowska i Prądnika, formy skałkowe (Igła Deotymy, Maczuga Herkulesa) Charakterystyczna fauna (nietoperze, rzadkie gatunki pluskwiaków równoskrzydłych), wyjątkowe na terenie Polski znaleziska archeologiczne.

16. Park Narodowy Gór Stołowych: bogactwo form skalnych (iglice, maczugi, grzyby skalne). Wśród fauny gatunki takie jak orzesznica, popielica, koszatka, muflon. Z roślin kwiatowych w jednym ze zbiorowisk występuje skalnica zwodnicza wyjątek we florze Parku (w Polskiej Czerwonej Księdze Roślin) gatunek rzadki również w Europie.

17. Park Narodowy Ujście Warty- najmłodszy z Polskich Parków, ostoja ptaków błotnych i wodnych (26 z nich to gatunki ginące w skali światowej, jak np. wodniczka, derkacz, rycyk).

18. Pieniński Park Narodowy. Charakterystyczne ekosystemy naskalne i piargowe, ekosystemy łąkowe - jako jedne z najbogatszych w Polsce (ekosystem suchej łąki pienińskiej), młaki eutroficzne i kozłkowo-turzycowe. Bogata awifauna - orzeł przedni, rzadkie okazy motyli (niepylak apollo).

19. Poleski Park Narodowy: równiny torfowe i jeziora, Torfowisko Orłowskie z jeziorami, Bagno Pociągi. Flora bagienna i wodna. Fauna - z siedliskami wodnymi i torfowiskowymi (np. rak wodny, dziwigłówka), relikty: mrówki torfowiskowe.

20. Roztoczański Park Narodowy: Hodowla rezerwatowa i stajenna konika polskiego. Z flory liczne gatunki górskie (jak np. czosnek siatkowaty), borealne( jak np. widłak wroniec), pontyjskie (jak np. szczodrzeniec ruski) oraz atlantyckie (jak np. rosoczka pośrednia). Interesujące gatunki owadów (zwłaszcza chrząszczy) i gadów (jak np. żółw błotny).

21. Słowiński Park Narodowy: Światowy Rezerwat Biosfery UNESCO objęty międzynarodową konwencją Ramstar. „Mierzeja”- pola ruchomych wydm. Wyspa Kamienna na jeziorze Gardno. Bory bagienne i brzezina bagienna („Kluki”, „Bory Torfowe”). Rezerwaty: „Mierzeja”, „Rowokół”.

22. Świętokrzyski Park Narodowy. Charakterystyczne gołoborza (Gołoborze Kobendzy, Biała Skałka, Księża Skała). Pięć rezerwatów: „Chełmowa Góra”, „Święty Krzyż”, „Łysica”, ‘Czarny Las”, „Mokry Bór”.

23. Tatrzański Park Narodowy. Unikatowa przyroda Tatr: roślinność poszczególnych pięter, w tym endemity zachodnio - karpackie, karpackie oraz tatrzańskie. Wśród fauny: świstak, kozica, niedźwiedź brunatny i inne. Bogata endemiczna fauna bezkręgowców.

24. Wielkopolski Park Narodowy. Obszary ochrony ścisłej (Bagno Dębienko, Suche Zbocza), pomniki przyrody (dęby szypułkowe, głaz narzutowy), relikty epoki lodowcowej, zbiorowiska roślin wodnych i bagiennych.

25. Wigierski Park Narodowy. Unikatowe ekosystemy wodne, wśród flory głównie gatunki borealne. Z roślin naczyniowych gatunek uznany za wymarły w naszym kraju (kanianka lnowa). Współpraca w zakresie ochrony troci jezionej z Polskim Związkiem Wędkarskim.

26. Woliński Park Narodowy. Stare lasy bukowe (buczyna pomorska) z rzadkimi roślinami. Charakterystyczna fauna: m.in. bielik, wodniczka, jenot, żubr, piżmak. Obszary ochrony ścisłej: im. dr S. Jarosza, im. prof. M. Racibirskiego, im. Z. Czubińskiego, im. B. Dyakowskiego, im. W. Szafera, im. A. Wodziczki.

Literatura:

• Dąbrowski Piotr, Polskie Parki Narodowe, Warszawa 1998.

• Hereżniak Janusz, Polskie Parki Narodowe, Kraków 1995.

• Kowalik Tomasz, Polskie Parki Narodowe i nie tylko, Wyd. II zm. – Warszawa , 1999.

• Ochrona i kształtowanie środowiska przyrodniczego. T.1 / pod red. Włodzimierza Michałkowa. – Warszawa, s. 427 – 462.

• Ochrona przyrody i jej zasobów T.2 / pod redakcją Władysława Szafera. – Kraków 1965, s. 782 – 855.

• Parki Narodowe w Polsce (sprawozdanie roczne 1999). – Warszawa 2000.

• Szczęsny Tadeusz, Ochrona przyrody i krajobrazu, Warszawa 1982, s. 123 – 149

• Pytka–Gutowska Elżbieta, Ekologia z ochroną środowiska: przewodnik, Warszawa 1997, s. 264 – 269.

• Woś Augustyn, Ekonomika odnawialnych zasobów naturalnych, Warszawa 1999.

• Poland. The Natural Choice. Polskie Parki Narodowe tekst w języku angielskim, Warszawa 1999.

• Pullin Andrew S, Biologiczne podstawy ochrony przyrody, PWN Warszawa 2004.

ARTYKUŁY Z CZASOPISM:

• Chrońmy mądrze – edukacja i dydaktyka w polskich parkach narodowych / D. Matuszewska, Parki Narodowe. – 1998, nr 1, s. 6 – 7.

• Co się ostatnio zmieniło w parkach narodowych? E. Kwiecień, Parki Narodowe. – 1997, nr 4, s. 2 – 3.

• Czy parki narodowe mogą ochronić wilka?, A. Bereszyński i in., Parki Narodowe. – 1997, nr 4, s. 27 – 27.

• Gatunki lasotwórcze i typy siedliskowe lasu występujące w polskich parkach narodowych, R. Sumiński, Parki Narodowe. – 1999, nr 3,s. 10 – 11.

• Inwentaryzacja stopnia uszkodzeń drzewostanów w parkach narodowych, T. Wójcik i in., Parki Narodowe. – 1996, nr 1 s. 20 – 21.

• Lasy chronimy dla siebie, T. Kowalik, Poznaj Swój Kraj. – 1996, nr 9, s. 26 – 27.

• Międzynarodowa konferencja na temat „Problemy aktywnej ochrony ekosystemów wodnych i torfowisk w polskich parkach narodowych”, A. Pełechaty, Wiadomości Ekologiczne. Wiadomości hydrobiologiczne. Tom XLVI. – 2000, zeszyt 1, s. 87 – 90

• O parkach narodowych w Polsce i ich waloryzacji, R. Andrzejewski, Chrońmy Przyrodę Ojczystą. – 1993, nr 2, s. 7 – 11.

• Parki dla życia, Przyroda Polska. – 1994, nr 11, s. 10 – 15.

• Parki narodowe a dydaktyka , R. Andrzejewski, Parki Narodowe. – 1996, nr 4, s. 4 – 5.

• Parki Narodowe – Naturalne banki genów, T. Zwijacz-Kozica, Parki Narodowe. – 1999, nr 3, s. 15.

• Parki Narodowe – Stan faktyczny, Przyroda Polska. – 1995, nr 5, s. 8 – 9.

• Parki Narodowe w monitoringu środowiska przyrodniczego, R. Wójcik, Aura. – 1997, nr 4, s. 10 – 11.

• Turysta w parku narodowym, D. Matuszewska, Parki Narodowe, 2000, nr 2, s. 28 – 29

• Zagrożenia powodowane przez owady w ekosystemach leśnych parków narodowych, A. Kolk i in., Parki Narodowe. – 1999, nr 4, s. 7 – 9

• Zagrożenie przyrody polskich parków narodowych, Czasopismo Geograficzne 1993, nr 1, s. 67 – 77 .

• Zwierzyna w parkach narodowych, Z. Głowaciński, Parki Narodowe. – 1998, nr 1, s. 8 – 9.

Efekty uczenia się:

Rozróżnia i charakteryzuje specyfikę problemów gospodarowania, sporządzania planów ochrony i ich realizację w parkach narodowych w Polsce;

Charakteryzuje sposoby ochrony ścisłej, częściowej i krajobrazowej;

Rozróżnia zagrożenia przyrody ożywionej i nieożywionej;

Wyróżnia gatunki fauny i flory (gatunki reliktowe i endemity);

Opisuje powiązania pomiędzy tematyką parków i zagadnieniami projektu Natura 2000;

Jest zdeterminowany w działalności na rzecz obrony i ochrony przyrody ojczystej;

Metody i kryteria oceniania:

Wiedza, umiejętności i kompetencje społeczne: na ocenę 2<60%, na ocenę 3 -

60-65%, na ocenę 3,5 - 66-75%, na ocenę 4 - 76-85%,na ocenę 4,5 - 86-95%,

na ocenę 5 >95%

Przyjęto procentową skalę oceny efektów kształcenia, definiowaną w sposób następujący:

1.Ocena niedostateczna (2,0): wystawiana jest wtedy, jeśli w zakresie co najmniej jednej z trzech składowych (W, U lub K) efektów kształcenia student uzyska mniej niż 60% obowiązujących efektów dla danej składowej.

2.Ocena ostateczna wyższa niż 2.0 wystawiana jest na podstawie średniej arytmetycznej z trzech składowych ocen pozytywnych (W, U lub K) efektów kształcenia, przy czym w przypadku niejasności decyduje ocena z zakresu wiedzy lub/i umiejętności.

Praktyki zawodowe:

Brak informacji;

Przedmiot nie jest oferowany w żadnym z aktualnych cykli dydaktycznych.
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie.
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.3.0 (2024-03-22)