Rozród zwierząt

Celem przedmiotu jest zaznajomienie studentów z mechanizmami fizjologicznymi regulującymi procesy rozrodcze zwierząt gospodarskich i towarzyszących oraz z podstawowymi metodami biotechnologii rozrodu. Zakres tematyczny zajęć obejmuje endokrynną regulację funkcji rozrodczych samców i samic, gametogenezę, właściwości i konserwację nasienia, typy i mechanizmy owulacji, możliwości sterowania cyklem rujowym i owulacją, inseminację, fizjologię ciąży, metody diagnostyki ciązy i mechanizmy porodu, a także wybrane aspekty rozrodu zwierząt egzotycznych. Demonstracje i ćwiczenia praktyczne przeprowadzane są na zwierzętach gospodarskich i towarzyszących oraz na izolowanym materiale pozyskiwanym na terenie lokalnych ubojni

Wykłady (15 godz.)

Badania nad rozrodem zwierząt w aspekcie historycznym; Mechanizm zstępowana jąder, wnętrostwo; najważniejsze zaburzenia w różnicowaniu płci i rozwoju narządów rozrodczych; Dojrzałość płciowa i hodowlana, hormonalna regulacja funkcji rozrodczych samca; Dojrzewanie plemników w najądrzach; Właściwości nasienia samców zwierząt gospodarskich; Możliwości pozyskiwania i konserwacji męskich komórek rozrodczych; Dojrzewanie płciowe, cykl rujowy i hormonalna regulacja funkcji rozrodczych samicy; Folikulogeneza, typy i mechanizmy owulacji; Kontrola aktywności rozrodczej, sterowanie cyklem rujowym i owulacją u samic zwierząt gospodarskich; Wybrane aspekty biologii i biotechnologii rozrodu psów i kotów; Rozwój zarodkowy, mechanizmy rozpoznawania ciąży przez matkę, zamieralność zarodków - najważniejsze przyczyny; Implantacja, diapauza embrionalna. Rozwój płodowy i przebieg ciąży u zwierząt gospodarskich; Łożysko i jego funkcje; Ciąża pojedyncza i mnoga, Porody; Bioróżnorodności, udział technik wspomaganego rozrodu w ochronie zasobów genetycznych zwierząt

Ćwiczenia (15 godz.)

Ocena przydatności samca do rozrodu na przykładzie ogiera i/lub buhaja, pobieranie i ocena makroskopowa nasienia; Ocena mikroskopowa szacunkowa i szczegółowa nasienia, obliczanie koncentracji plemników w ejakulacie; Ocena mikroskopowa szczegółowa nasienia - wykonywanie i ocena rozmazów nasienia; Rozrzedzanie nasienia i metody jego konserwacji; Ocena przydatności samic zwierząt gospodarskich do rozrodu, cykl rujowy, zachowanie płciowe, inseminacja (klacz, krowa); Cytologiczne metody oceny faz cyklu rujowego samic zwierząt laboratoryjnych i towarzyszących; Kliniczne i laboratoryjne metody rozpoznawania ciąży u samic zwierząt gospodarskich, łożyska; Przebieg fizjologicznego porodu na przykładzie krowy i klaczy

1. Bielański A, Tischner M.: Biotechnologia rozrodu zwierząt udomowionych, Wyd. Drukrol, 1997

2. Wierzbowski S. (praca zbiorowa). Andrologia, Wydawnictwo Platan, Kraków, 1999

3. Kurpisz M. (praca zbiorowa), Molekularne podstawy rozrodczości człowieka i innych ssaków. Termedia Wydawnictwa Medyczne, Poznań, 2002; str: 115-202

4. Krzymowski T. (praca zbiorowa ), Biologia rozrodu zwierząt: t.1.: Fizjologiczna regulacja procesów rozrodczych samicy, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, 2007.

5. Strzeżek J. (praca zbiorowa), Biologia rozrodu zwierząt: t.2. Biologiczne uwarunkowania wartości rozrodowej samca. Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, 2007.

WIEDZA − absolwent zna i/lub rozumie:

- najważniejszych odkrycia z zakresu rozrodu i biotechnik rozrodu zwierząt, pojęcia dojrzałości płciowej i hodowlanej zwierząt, najważniejsze zaburzenia w rozwoju płci, mechanizmy endokrynne biorące udział w regulacji funkcji rozrodczych dojrzewaniu gamet samców i samic; właściwości nasienia, możliwości konserwacji męskich komórek rozrodczych ssaków aspekcie zachowania bioróżnorodności zwierząt; metody sterowania cyklem rujowym i możliwości ich wykorzystania w hodowli zwierząt; przebieg rozwoju zarodkowego i płodowego, proces implantacji, funkcje łożysk i przebieg porodu u zwierząt gospodarskich

UMIEJĘTNOŚCI − absolwent potrafi:

- ocenić zachowanie płciowe samca, parametry makro- i mikroskopowe nasienia, obliczyć koncentrację plemników w ejakulacie, rozrzedzić nasienie, przygotować do inseminacji, transportu, konserwacji, rozmrozić nasienie; rozpoznać objawy rujowe samic zwierząt gospodarskich, wyznaczyć fazy cyklu rujowego samic zwierząt laboratoryjnych; wymienić metody diagnostyki ciąży, rozpoznać objawy zbliżającego się porodu u samic zwierząt gospodarskich i towarzyszących, zachować w trakcie jego przebiegu

KOMPETENCJE SPOŁECZNE − absolwent:

- zna zakres posiadanej przez siebie wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego uzupełniania wiedzy kierunkowej; potrafi pracować w małym zespole, przyjmując różne role

Egzamin w formie testu jednokrotnego wyboru półotwartego (lub ustnej) obejmującego zagadnienia omawiane na wykładach; na ocenę pozytywną należy udzielić co najmniej 55% prawidłowych odpowiedzi; udział oceny z zaliczenia wykładów w ocenie końcowej wynosi 60%.

Ćwiczenia: Na ocenę pozytywną należy zaliczyć poszczególne kolokwia/testy jednokrotnego wyboru/testy półotwarte; udział oceny z zaliczenia ćwiczeń w ocenie końcowej stanowi 40%.