Endokrynologia ogólna

Celem nauczania jest zapoznanie studentów studiów I stopnia na specjalności „Hodowla zwierząt towarzyszących i egzotycznych” z najważniejszymi zagadnieniami endokrynologii ogólnej z uwzględnieniem endokrynologii porównawczej. W czasie ćwiczeń uczestnicy kursu zapoznają się z topografią gruczołów wydzielania wewnętrznego u ssaków, a w ramach wcześniej przygotowanych doświadczeń z efektami działania hormonów tarczycy, trzustki i gonad w organizmie.

Efektami kształcenia są: poznanie podstawowych pojęć i zagadnień endokrynologii oraz roli poszczególnych gruczołów wydzielania wewnętrznego w regulacji funkcji komórek i tkanek. Ponadto, rozumienie interakcji między poszczególnymi piętrami układu endokrynnego oraz molekularnych mechanizmów działania hormonów w komórkach docelowych.

1. Endokrynologia – nauka o wydzielaniu wewnętrznym; historia najważniejszych odkryć z dyscypliny endokrynologia. Definicje: wewnętrzne wydzielanie, autokrynne, parakrynne, endokrynne, neurosekrecja, receptor błonowy, receptor jądrowy. Ogólna budowa hormonów. Podstawy sygnalizacji komórkowej.

2. Gruczoły wewnętrznego wydzielania - budowa i topografia u poszczególnych gromad kręgowców. Hormony podwzgórza i przysadki mózgowej i ich rola.

3. Hormony tarczycy i trzustki i ich rola w regulacji procesów metabolicznych; metody pomiaru stężenia hormonów we krwi.

4. Hormony rdzenia i kory nadnerczy – działanie ogólnoustrojowe i rola w reakcji stresowej.

5. Hormonalna regulacja gospodarki wapniowej i wodno-mineralnej organizmu (kalcytriol, parathormon, kalcytonina, wazopresyna, aldosteron).

6. Hormony tkankowe - miejsce syntezy i rola w organizmie (leptyna, grelina etc.).

7. Hormony gonad i ich rola u samic i samców; regulacja cyklu płciowego, ruja, ciąża; rola androgenów.

8. Zaliczenie wykładów.

Razem: 15 godz.

1. C.D.G. Brook i N.J. Marshall, "Podstawy endokrynologii", Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, Wrocław 2000.

2. T. Krzymowski, "Biologia rozrodu zwierząt", Wydawnictwo Uniwersytetu Wramińsko-Mazurskiego w Olsztynie, Olsztyn 2007

3. T Krzymowski, „Fizjologia zwierząt”, PWRiL, Warszawa 2015

4. D.O. Norris. "Vertebrate Endocrinology", Wydawnictwo Elsevier, 2007.

5. M. Grzesiak, K. Knapczyk-Stwora, M. Slomczynska. The impact of flutamide on prostaglandin F2α synthase and prostaglandin F2α receptor expression, and prostaglandin F2α concentration in the porcine corpus luteum of pregnancy. Domestic Animal Endocrinology 2017;59:81-89.

Wiedza:

Student definiuje podstawowe pojęcia z zakresu endokrynologii ogólnej; wyjaśnia molekularne mechanizmy działania hormonów w komórkach docelowych; charakteryzuje budowę i funkcję najważniejszych gruczołów wydzielania wewnętrznego u różnych gromad zwierząt oraz opisuje rolę hormonów syntetyzowanych w tych gruczołach; wymienia i opisuje działanie hormonów tarczycy, trzustki i nadnerczy; wyjaśnia ich rolę w regulacji metabolizmu komórkowego u różnych gromad zwierząt; wymienia i opisuje działanie najważniejszych hormonów tkankowych; wymienia i opisuje działanie hormonów zaangażowanych w regulację czynności układu rozrodczego.

Umiejętności:

Student rozróżnia gruczoły wydzielania wewnętrznego, określa ich topografię w organizmie oraz wymienia najważniejsze hormony przez nie produkowane; wykonuje pomiar stężenia hormonów we krwi i prawidłowo interpretuje wyniki analiz; potrafi wymienić i opisać przyczyny nadczynności lub niedoczynności gruczołu; ocenia aktywność gruczołów endokrynnych na podstawie ich obrazu histologicznego i stężenia hormonu we krwi obwodowej; rozumie powiązania między funkcją układu endokrynnego a stanem zdrowotnym zwierzęcia.

Kompetencje społeczne:

Student potrafi pracować w grupie i kierować małym zespołem wykonującym analizy laboratoryjne; ma świadomość znaczenia zasad etycznych w przeprowadzaniu doświadczeń na zwierzętach, wykonywania analiz laboratoryjnych oraz właściwej interpretacji wyników badań.

Ocena formułująca: 201 - sprawdzian wiedzy

Ocena końcowa: 701 - zaliczenie pisemne ograniczone czasowo