Doświadczalnictwo zootechniczne

Celem przedmiotu jest przygotowanie studentów do samodzielnego planowania doświadczeń i przeprowadzania obliczeń statystycznych na uzyskanych wynikach doświadczeń. Wykłady rozpoczynają się od przypomnienia wiadomości ze Statystyki Matematycznej, a następnie omawiane są podstawowe testy statystyczne służące do weryfikacji różnych hipotez statystycznych, z omówieniem warunków (założeń), jakie muszą być spełnione w przypadku stosowania poszczególnych testów (m.in. test t dla grup niezależnych i par skorelowanych, analiza wariancji w różnych układach doświadczeń, test chi-kwadrat, regresja liniowa i korelacja, testy nieparametryczne). Ćwiczenia prowadzone są w pracowni komputerowej, w której studenci rozwiązują zadania dotyczące zastosowań doświadczalnictwa w naukach biologicznych, do analizy przykładowych danych i wyników doświadczeń, wykorzystując w tym celu pakiet programów statystycznych SAS. Jest to system programów, który posiada nieograniczone możliwości w zakresie analizy danych.

WYKŁAD:

1. Przypomnienie podstawowych pojęć statystyki matematycznej

a) populacja i próba; rozkład teoretyczny i empiryczny

b) charakterystyki próby (średnia arytmetyczna, mediana, moda,

wariancja, odchylenie standardowe, współczynnik zmienności)

c) hipoteza i test statystyczny; rodzaje popełnianych błędów, poziom

istotności i obszar krytyczny testu

2. Planowanie doświadczeń i testowanie hipotez

a) doświadczenia w układzie grup niezależnych i par skorelowanych

b) analiza wariancji w układzie jednoczynnikowym

c) analiza wariancji w układzie wieloczynnikowym; pojęcie interakcji

d) analiza wariancji w układzie hierarchicznym, kwadratu łacińskiego, bloków losowanych,

z powtarzającymi się pomiarami

e) regresja liniowa i wielokrotna, korelacja

f) test chi-kwadrat jako test zgodności i test niezależności

g) testy nieparametryczne

ĆWICZENIA:

1. Testy istotności służące porównaniu średnich dwóch populacji – wybór metody dostosowanej do opisanego zadania i interpretacja wyników, obliczenia w systemie SAS

2. Jednoczynnikowa analiza wariancji i testy dla porównań wielokrotnych (m.in. Tukey, Schaeffe), obliczenia w systemie SAS

3. Analiza wariancji w układzie hierarchicznym, obliczenia w systemie SAS

4. Analiza wariancji w układzie z powtarzanymi pomiarami, obliczenia w systemie SAS

5. Dwuczynnikowa analiza wariancji z interakcją, interpretacja wyników z systemu SAS

6. Regresja liniowa i wielokrotna, korelacja, obliczenia w systemie SAS

7. Zastosowanie testu chi-kwadrat w różnych wariantach

8. Testy nieparametryczne

1. Elandt R. Statystyka matematyczna w zastosowaniu do doświadczalnictwa rolniczego. PWN, Warszawa.

2. Steel R., Torrie J. Principles and procedures of statistics. A biometrical approach. 2nd edition. McGraw-Hill Kogakusha, Ltd.

3. Olech W., M. Wieczorek - Zastosowanie metod statystyki w doświadczalnictwie zootechnicznym. Skrypt SGGW, Warszawa.

4. Żuk B. 1989. Biometria stosowana. PWN, Warszawa.

5. Łomnicki A. 2003. Wprowadzenie do statystyki dla przyrodników. PWN SA, Warszawa.

WIEDZA:

1. ma wiedzę z zakresu doświadczalnictwa i potrafi wykorzystać ją do przygotowania metodyki doświadczeń planowanych na zwierzętach

2. zna różne testy statystyczne i rozumie zasady ich stosowania oraz potrafi skorzystać z tych zasobów wiedzy w praktyce przy analizie wyników doświadczalnych

UMIEJĘTNOŚCI:

1. potrafi dobrać odpowiedni test statystyczny do analizy statystycznej wyników doświadczenia i zinterpretować wyniki obliczeń

2. potrafi stosować specjalistyczne programy komputerowe do statystycznej analizy danych (np. SAS)

KOMPETENCJE SPOŁECZNE:

1. zna zakres zdobytej przez siebie wiedzy z doświadczalnictwa i rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się

2. potrafi pracować w zespole, wspólnie prowadzić doświadczenia i rozwiązywać problemy badawcze

Przedmiot kończy się egzaminem pisemnym sprawdzającym umiejętność zastosowania poznanej teorii w praktyce; na ocenę pozytywną należy uzyskać powyżej 50% punktów z egzaminu; udział oceny z egzaminu w ocenie końcowej wynosi 60%; zaliczenie z ćwiczeń stanowi 40% w ocenie końcowej