Ochrona gatunkowa roślin i zwierząt

Celem przedmiotu jest przedstawienie problematyki stosowania ochrony gatunkowej roślin, grzybów i zwierząt w oparciu o obowiązujące podstawy prawa polskiego i UE.

W ramach przedmiotu studenci zapoznają się z celami i teoretycznymi podstawami ochrony gatunkowej, historią i metodami ochrony, zagrożeniami fauny i flory Polski, problemami ochrony niektórych grup gatunków, krajowymi i unijnymi podstawami prawnymi ochrony gatunkowej, wybranymi gatunkami podlegającymi ochronie, restytucją zagrożonych gatunków oraz możliwościami uzyskania odszkodowań za szkody wyrządzone przez zwierzęta dziko żyjące. Ponadto zostanie przybliżona rola ogrodów botanicznych, arboretów, ogrodów zoologicznych, stacji doświadczalnych i ośrodków rehabilitacji zwierząt oraz znaczenie obszarów chronionych w ochronie gatunkowej roslin i zwierząt.

Tematyka wykładów (26 h):

1. Cele i teoretyczne podstawy współczesnej ochrony gatunkowej oraz stosowane w jej ramach metody i sposoby działań. Rola ogrodów botanicznych, arboretów, ogrodów zoologicznych, stacji doświadczalnych i ośrodków rehabilitacji zwierząt w ochronie gatunkowej roślin i zwierząt. (2 h)

2. Stopień i przyczyny wymierania gatunków. Zagrożenie fauny Polski na tle innych krajów Europy. Porównanie zagrożenia różnych grup zwierząt - stan, przyczyny i stopień zagrożenia. Gatunki krytycznie zagrożone w Polsce - przykłady. (2 h)

3. Problemy ochrony gatunków wędrownych. Gatunki ptaków będące przedmiotem ochrony na obszarach specjalnej ochrony (z zał. I Dyrektywy Ptasiej i niektóre gat. wędrowne) występujące w Polsce. (2 h)

4. Gatunki zwierząt będące przedmiotem ochrony na specjalnych obszarach ochrony Natura 2000 (wymienione w załączniku II Dyrektywy Siedliskowej) i gatunki z załącznika IV DS występujące w Polsce. (2 h)

5. Zastosowanie teorii biogeografii wysp w ochronie fauny. Rola korytarzy ekologicznych. Problemy ochrony dużych ssaków drapieżnych. Rozwiązywanie sytuacji konfliktowych. (2 h)

6. Ochrona bezkręgowców. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną. (2 h)

7. Restytucja zagrożonych gatunków. Problemy ochrony żubrów i bobrów. Odszkodowania za szkody wyrządzone przez zwierzęta dziko żyjące. (2 h)

8. Zagrożenie flory Polski na tle innych krajów Europy. Porównanie zagrożenia różnych grup roślin - stan, przyczyny i stopień zagrożenia. Gatunki krytycznie zagrożone w Polsce - przykłady.(2 h)

9. Endemity we florze Polski - ich znaczenie, zagrożenie i ochrona. (2h)

10. Gatunki roślin będące przedmiotem ochrony na obszarach Natura 2000 (wymienione w załączniku II Dyrektywy Siedliskowej) i gatunki z załącznika IV DS występujące w Polsce. (2 h)

11. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną. (2 h)

12. Zagrożenie i ochrona grzybów w Polsce. (2 h)

13. Znaczenie obszarów chronionych w ochronie gatunkowej. (2 h)

Miejsce i tematyka ćwiczeń terenowych:

Krakowski Ogród Zoologiczny. Poznanie gatunków zwierząt zagrożonych i objętych ochroną prawną (występowanie, biologia, stan populacji, zagrożenia i metody ochrony).

Statystyka przedmiotu:

1. Liczba godzin oraz punktów ECTS - przedmiot obowiązkowy Godziny: -; ECTS: -

2. Liczba godzin oraz punktów ECTS - przedmiot do wyboru Godziny: 50; ECTS: 2

3. Łączna liczba godzin oraz punktów ECTS, którą student uzyskuje poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim (wykłady, ćwiczenia, seminaria....) Godziny: 30; ECTS: 1,2

4. Łączna liczba godzin oraz punktów ECTS, którą student uzyskuje na zajęciach praktycznych np. laboratoryjne, projektowe, terenowe, warsztaty Godziny: 4; ECTS: 0,16

5. Przewidywany nakład pracy własnej (bez udziału prowadzącego lub z udziałem w ramach konsultacji) konieczny do realizacji zadań programowych przedmiotu. Godziny: 20; ECTS: 0,8

Podstawowa:

Symonides E. 2007. Ochrona przyrody. Wyd. UW, Warszawa;Wiśniewski J., Gwiazdowicz D.J. 2004. Ochrona przyrody. Wyd. AR, Szczecin;

Uzupełniająca:

Poradniki ochrony siedlisk i gatunków. Tomy 6-9,

http://natura2000.mos.gov.pl/natura2000/pl/poradniki.php

Trepka A. 2003. Prawdy i nieprawdy o zwierzętach. Wyd. KURPISZ

Droscher V.,B. 1993. Świat w którym żyją zwierzęta. PIW

wiedza:

- student posiada ogólną wiedzę dotyczącą ochrony gatunkowej zwierząt, roślin i grzybów w Polsce

- zna istniejące prawo krajowe i UE dotyczące ochrony gatunkowej

- identyfikuje i charakteryzuje zagrożenia flory i fauny

- zna metody stosowane w działaniach związanych z ochroną gatunkową

- zna zasady i funkcjonowanie ogrodów zoologicznych i botanicznych

umiejętności:

- rozpoznaje wybrane gatunki chronione prawem krajowym i UE

- potrafi samodzielnie zdobywać wiedzę z zakresu ochrony gatunkowej korzystając z szerokich źródeł (książki, czasopisma i strony internetowe)

- zna i potrafi zastosować metody rozwiązywania sytuacji konfliktowych związanych z przestrzeganiem ochrony roślin i zwierząt

kompetencje społeczne:

- docenia potrzebę prowadzenia działań związanych z zachowaniem gatunków roślin i zwierząt

Wykłady: egzamin pisemny w formie testu (wielokrotnego wyboru z pytaniami otwartymi) obejmującego zagadnienia wykładowe.

Ćwiczenia terenowe: sprawozdanie z odbytych ćwiczeń.

---

1. Ocena niedostateczna (2,0): wystawiana jest wtedy, jeśli w zakresie co najmniej jednej z trzech składowych (W, U lub K) przedmiotowych efektów kształcenia student uzyska mniej niż 50% obowiązujących efektów dla danej składowej.

2. Ocena dostateczna (3,0): wystawiana jest wtedy, jeśli w zakresie każdej z trzech składowych (W, U lub K) efektów kształcenia student uzyska przynajmniej 50% obowiązujących efektów dla danej składowej.

3. Ocena ponad dostateczna (3,5): wystawiana jest na podstawie średniej arytmetycznej z trzech składowych (W, U lub K) efektów kształcenia (średnio 61-70%).

4. Podobny sposób obliczania ocen jak przedstawiony w pkt. 3 przyjęto dla ocen dobrej (4,0 - średnio 71-80%), ponad dobrej (4,5 - średnio 81-90%) i bardzo dobrej (5,0 - średnio >90%).

UWAGA: Prowadzący zajęcia, na podstawie stopnia opanowania przez studenta obowiązujących treści programowych danego przedmiotu, w oparciu o własne doświadczenie dydaktyczne, formułuje ocenę, posługując się podanymi wyżej kryteriami formalnymi.