Gospodarowanie na obszarach chronionych

Cele przedmiotu:

Poznanie zakresu możliwości gospodarczego wykorzystywania obszarów chronionych i właściwego znaczeniapojęcia zrównoważony rozwój w odniesieniu do tych obszarów. Uświadomienie strat wynikających z nadmiernego wykorzystywania zasobów przyrody na obszarach chronionych i w ich otoczeniu.

Treści merytoryczne przedmiotu:

Krajowy System Obszarów Chronionych. Sieć Natura 2000 w Polsce. Rolnictwo, turystyka oraz gospodarkaleśna, łowiecka i rybacka na obszarach chronionych (w parkach narodowych, rezerwatach, parkach krajobrazowych, obszarach chronionego krajobrazu i obszarach Natura 2000) aspekty prawne. Inwestycje naobszarach chronionych. Obszary chronione a zrównoważony rozwój obszarów wiejskich. Metody gospodarowania a ochrona siedlisk półnaturalnych. Problemy gospodarowania w lasach chronionych.

Tematy wykładów:

1. System obszarów chronionych w Polsce. Regulacje prawne dotyczące ochrony przyrody w Polsce. Ustawa o ochronie przyrody.

2. Parki narodowe w Polsce (rozmieszczenie, zadania, funkcjonowanie, organizacja, przepisy porządkowe).

3. Gospodarka w parkach narodowych i ich otulinach.

4. Rezerwaty przyrody (rozmieszczenie, zadania, funkcjonowanie, organizacja, przepisy porządkowe).Gospodarka w rezerwatach przyrody i ich otulinach.

5. Parki krajobrazowe - rozmieszczenie, zadania, funkcjonowanie, organizacja, przepisy porządkowe. Gospodarka w parkach krajobrazowych.

6. Obszary chronionego krajobrazu - rolnictwo i turystyka jako główne formy gospodarowania na tych obszarach. Przepisy obowiązujące na tych obszarach.

7. Ekologiczna Sieć Natura 2000 - prawne podstawy budowy sieci. Przedmioty ochrony na tych obszarach.

8. Wdrażanie Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000 w Polsce. Przepisy prawne dotyczące obszarów Natura 2000. Konsekwencje ustanowienia tych obszarów na terenach rolniczych.

9. Ochrona siedlisk torfowiskowych i nadmorskich w sieci Natura 2000.

10. Siedliska półnaturalne w sieci Natura 2000 i sposoby ich ochrony. Użytkowanie siedlisk łąkowych wymienionych w załączniku I Dyrektywy Siedliskowej.

11. Rolnictwo na obszarach chronionych w Polsce - skala problemu, wpływ rolnictwa na różnorodność biologiczną, aspekty ekonomiczne działalności rolniczej.

12. Turystyka na terenach chronionych w Polsce.

13. Gospodarka leśna, łowiecka i rybacka na obszarach chronionych w Polsce.

14. Inwestycje na obszarach chronionych i w strefach ochronnych uzdrowisk.

15. Obszary chronione a zrównoważony rozwój obszarów wiejskich.

Tematy ćwiczeń

1. Parki narodowe w Polsce - przyrodnicza waloryzacja.

2. Gospodarowanie w parkach narodowych jako element ochrony czynnej. Negatywne aspekty gospodarowania w parkach narodowych.

3. Problemy ochrony górskich parków narodowych na przykładzie Babiogórskiego i Tatrzańskiego Parku Narodowego (MaB). Turystyka i rekreacja oraz gospodarka leśna a utrzymanie bioróżnorodności. Ochrona czynna.

4. Charakterystyka Białowieskiego i Biebrzańskiego Parku Narodowego (MaB) ze szczególnym uwzględnieniem gospodarowania na ich terenie.

5. Ochrona rezerwatowa. Gospodarka w rezerwatach. Przykłady

6. Cele i zasady sporządzania planów ochrony terenów chronionych.

7. Plany ochrony parków narodowych, rezerwatów i parków krajobrazowych jako źródło wiadomości o udostępnieniu tych obszarów dla celów innych niż ochrona ekosystemów i o lokalizacji działalności wytwórczej, handlowej i rolniczej. Przykładowe plany ochrony parków narodowych.

8. Baza danych dotycząca Ekologicznej Sieci Natura 2000 w Polsce.

9. Charakterystyka obszarów Natura 2000 położonych najbliżej miejsca zamieszkania (referaty studentów).

10. Charakterystyka obszarów Natura 2000 położonych najbliżej miejsca zamieszkania (referaty studentów).

11. Charakterystyka obszarów Natura 2000 położonych najbliżej miejsca zamieszkania (referaty studentów).

12. System ocen oddziaływania na środowisko w granicach obszarów Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000 w Polsce.

13. Procedura oceny skutków wpływu planu lub przedsięwzięcia (PP) dla obszaru NATURA 2000 z punktu widzenia założeń jego ochrony.

14. Ustalenia do studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin i planów zagospodarowania przestrzennego.

15. Zaliczenie ćwiczeń i wykładów.

Literatura podstawowa:

Symonides E. 2007. Ochrona przyrody. Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.

Makomaska-Juchiewicz M., Tworek S. 2003. Ekologiczna sieć NATURA 2000. Problem czy szansa. IOP PAN, Kraków.

Literatura uzupełniająca:

Grzegorczyk M., Perzanowska J., Kijas Z. J. OFMconv, Mirek Z. 2002. Mówić o ochronie przyrody, zintegrowana wizja ochrony przyrody. IOP PAN, ISF, IB PAN, Kraków.