Ochrona przyrody

Cele przedmiotu

Poznanie podstawowych zagadnień dotyczących ochrony bio- i georóżnorodności. Nabycie umiejętności korzystania ze źródeł informacji o cennych obiektach przyrodniczych i oceny ich walorów, mających znaczenie w promowaniu gospodarstw agroturystycznych i przy sporządzaniu studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania gminy.

Treści merytoryczne przedmiotu

Różnorodność biologiczna i krajobrazowa jako główny cel ochrony. Konwencje międzynarodowe i dyrektywy Unii Europejskiej dotyczące ochrony bioróżnorodności. Strategia ochrony przyrody Unii Europejskiej. Sieć ekologiczna Natura 2000. Przyroda Polski na tle przyrody Europy. Ochrona przyrody w Polsce - Ustawa o ochronie przyrody, formy i metody ochrony, struktura organizacyjna służb ochrony przyrody w Polsce.Ochrona dziedzictwa geologicznego.

Plan zajęć - wykłady

1. Różnorodność biologiczna i krajobrazowa jako główny cel ochrony przyrody. Przyroda Polski na tle przyrody Europy.

2. Konwencje międzynarodowe i dyrektywy Unii Europejskiej dotyczące ochrony przyrody.

3. Strategia ochrony przyrody Unii Eurpejskiej. Europejska Sieć Ekologiczna Natura 2000. Kryteria wyznaczania obszarów Natura 2000 - OSO i SOO.

4. Priorytetowość siedlisk i gatunków. Ważniejsze siedliska priorytetowe i półnaturalne wymienione w Załączniku I Dyrektywy Siedliskowej występujące w Polsce - zagrożenia i ochrona.

5. Gatunki priorytetowe występujące w Polsce - zagrożenia i ochrona.

6. Regulacje prawne dotyczące ochrony przyrody w Polsce. Ustawa o ochronie przyrody. Formy ochrony przyrody.

7. Parki narodowe i rezerwaty przyrody (rozmieszczenie, zadania, funkcjonowanie, organizacja, przepisy porządkowe).

8. Parki krajobrazowe, obszary chronionego krajobrazu (rozmieszczenie, zadania, funkcjonowanie, organizacja, przepisy porządkowe).

9. Przepisy prawne dotyczące obszarów Natura 2000. Konsekwencje ustanowienia tych obszarów. Wdrażanie Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000 w Polsce.

10. Pomniki przyrody, stanowiska dokumentacyjne, użytki ekologiczne i zespoły przyrodniczo-krajobrazowe (zadania, funkcjonowanie, organizacja, przepisy porządkowe).

11. Zagrożenie flory i fauny Polski. Czerwone listy i księgi.

12. Ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów w Polsce.

13. Struktura organizacyjna służb ochrony przyrody i system jej finansowania. Ochrona terenów zieleni i zadrzewień.

14. Ochrona dziedzictwa geologicznego (geoochrona), nowe formy ochrony georóżnorodności.

15. Zaliczenie wykładów.

Plan zajęć - ćwiczenia

1. Najważniejsze (międzynarodowe i polskie) organizacje mające na celu ochronę przyrody. Przegląd czasopism i stron internetowych dotyczących ochrony przyrody. Omówienie sposobu przygotowania pracy "Walory przyrodnicze gminy.

2. Krytyczna analiza rozdziału "Uwarunkowania przyrodnicze" w "Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy.

3. Bogactwo przyrodnicze województwa małopolskiego - formy ochrony przyrody na jego obszarze.

4. Obszary chronione województwa podkarpackiego i świętokrzyskiego.

5. Przegląd czerwonych list i ksiąg roślin i zwierząt.

6. Cele i zasady sporządzania planów ochrony terenów chronionych. Przykładowe plany ochrony parków narodowych.

7. Prezentacja najlepszych prac "Walory przyrodnicze gminy i zaliczenie ćwiczeń.

Plan ćwiczeń terenowych

1. Użytek ekologiczny Łąki Nowohuckie, las łęgowy jako siedlisko chronione (Lasek Mogilski)- 3 godz.

2. Walory przyrodnicze Lasku Wolskiego - największego kompleksu leśnego w granicach Krakowa - 5 godz.

Literatura podstawowa:

Wiśniewski J., Gwiazdowicz D. J. 2004. Ochrona przyrody, AR, Poznań.

Symonides E. 2007. Ochrona przyrody. Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.

Literatura uzupełniająca:

Makomaska-Juchiewicz M., Tworek S. 2003. Ekologiczna sieć NATURA 2000. Problem czy szansa. IOP PAN, Kraków.

Żarska B. 2005. Ochrona Krajobrazu. SGGW, Warszawa