Monitoring środowiska

KIERUNEK STUDIÓW : OCHRONA ŚRODOWISKA / ECTS: 4 /semestr: 7

Profil: ogólnoakademicki / Forma i poziom: SI

status: kierunkowy

Wymagania wstępne: brak

Koncepcja monitoringu środowiska naturalnego, zintegrowany monitoring środowiska, monitoring powietrza, monitoring wód, monitoring jakości gleby i ziemi w tym monitoring gleb użytkowanych rolniczo, hałas, pola elektromagnetyczne, promieniowanie jonizujące, organizacja monitoringu odpadów w aspekcie racjonalnego ich wykorzystania i zgodnego z wymogami ochrony środowiska unieszkodliwiania odpadów niewykorzystanych, monitoring lasów w Polsce, związki organiczne w środowisku, instalacje do przetwarzania i unieszkodliwiania odpadów i ich wpływ na poszczególne elementy środowiska, monitoring terenów przekształconych, erozja wodna, ocena stanu i zagrożenia w poszczególnych regionach Polski.

Wykłady:

1 - 2. Koncepcja monitoringu środowiska naturalnego, podstawy prawne, cele, zadania i organizacja systemu monitoringu. Zintegrowany monitoring środowiska.

3 - 5. Monitoring powietrza. Substancje zanieczyszczające. Pomiary zanieczyszczeń "in situ". Systemy zdalnego monitorowania. Monitorowanie atmosfery poprzez obserwacje skutków zanieczyszczeń. Monitoring atmosfery w Polsce i w województwie małopolskim.

6 - 8. Monitoring wód. Monitoring wód "in situ". Teledetekcja w monitoringu wód. Wymagania jakościowe dla wód. Monitoring wód w Polsce i w województwie małopolskim.

9 - 11. Monitoring jakości gleby i ziemi. Metody monitoringu gleby i ziemi. Zdalny monitoring gleb i ziemi. Monitoring jakości gleb w Polsce i w województwie małopolskim.

12 - 14. Hałas, pola elektromagnetyczne, promieniowanie jonizujące. Źródła, sposoby wykonywania pomiarów.

15 - 17. Oddziaływanie instalacji do unieszkodliwiania i przetwarzania odpadów na różne elementy środowiska oraz monitoring emisji.

18 - 19. Organizacja monitoringu odpadów w aspekcie racjonalnego ich wykorzystania i zgodnego z wymogami ochrony środowiska unieszkodliwiania odpadów niewykorzystanych.

20 - 22. Gleby uprawiane rolniczo, ocena stopnia i tempa degradacji na podstawie wybranych wskaźników.

23 - 24. Monitoring lasów w Polsce. Strefy zagrożenia lasów poprzez czynniki biotyczne i abiotyczne.

25 - 27. Związki organiczne w środowisku, źródła rozprzestrzenianie, sposoby pomiarów.

28 - 30. Monitoring środowiska a zagrożenia czynnikami radioaktywnymi.

Ćwiczenia:

1 - 2. Zasady pobierania i przygotowania prób środowiskowych do analizy oraz system jakości w laborlatoriach i sieciach pomiarowych PMŚ.

3 - 4. Przyrodnicze i antropogeniczne przyczyny zakwaszenia gleb, obliczanie ładunków substancji zakwaszających i neutralizujących zakwaszenie.

5 - 7. Przygotowanie i analiza materiału glebowego pod kątem zakwaszenia i zanieczyszczenia substancjami chemicznymi. Opracowanie wyników.

8 - 10. Przygotowanie i analiza materiału roślinnego pod kątem nagromadzenia toksycznych metali ciężkich. Opracowanie wyników.

11 - 12. Zawartość metali ciężkich w materiale roślinnym - ocena pod względem możliwości wykorzystania. zawartość metali ciężkich w materiale glebowym - ocena stopnia zanieczyszczenia oraz określenie podatności gleb na degradację wynikającą z nadmiernej depozycji substancji zanieczyszczających.

13 - 14. Nawozy, polepszacze glebowe, odpady dopuszczone do stosowania przyrodniczego jako czynniki zagrażające czystości środowiska glebowego.

15. Techniki monitorowania jakości powietrza - stacja monitoringu powietrza.

Struktura aktywności studenta:

zajęcia realizowane z bezpośrednim udziałem prowadzącego 55 godz., ECTS** 1,8

w tym:

wykłady 30 godz.

ćwiczenia i seminaria 15 godz.

konsultacje 8 godz.

udział w badaniach 0 godz.

obowiązkowe praktyki i staże 0 godz.

udział w egzaminie i zaliczeniu 2 godz.

e-lerning 0 godz.

Praca własna (2,2 ECTS**) 65 godz.

Podstawowa:

1. Stepnowski P., Synak E., Szafranek B., Kaczyński Z. 2010. Monitoring i analityka zanieczyszczeń środowiska. Wyd. Uniwersytet Gdański, ss. 283.

2. Kmiecik E. 2009. Ocena stanu chemicznego wód podziemnych w oparciu o wyniki badań monitoringowych. home.agh.edu.pl/~ek/b/ocena_stanu.pdf

3. Raport o stanie lasów w Polsce 2010. Wyd. Centrum Informacyjne Lasów Państwowych, ss. 83.

4. Kostrzewski A., Kruszyk R., (red.). 2007. Stan, przemiany i funkcjonowanie geoekosystemów Polski w latach 1994-2004 na podstawie Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego.

5. Informacja o realizacji zadań Inspekcji Ochrony Środowiska w 2010 roku. Wyd. Główny Inspektor Ochrony Środowiska, Warszawa

Uzupełniająca:

1. Raport o stanie środowiska w Polsce. Biblioteka Monitoringu Środowiska,

2. Roczniki Statystyczne. Ochrona Środowiska 2009 - 2011, GUS Warszawa.

3. Program Państwowego Monitoringu Środowiska. Wyd. Główny Inspektor Ochrony Środowiska, Warszawa.

4. Marciniec B. (red.). 2012. Misja nauk chemicznych. Wyd. Nauka i Innowacje, ss. 565.

Wiedza:

- student definiuje cele i zadania monitoringu środowiska

- student zna struktury organizacyjne oraz schemat przepływu informacji dotyczących poszczególnych komponentów środowiska

-student zna i opisuje metody wykorzystywane w diagnostyce stanów poszczególnych komponentów środowiska

Umiejętności:

- student potrafi pobrać i przygotować próby materiałów środowiskowych do analiz

- student umie analizować dane ze stacji monitoringu i ocenić ryzyko wystąpienia niekorzystnych zmian w środowisku

- student potrafi samodzielnie (na podstawie otrzymanych danych) sporządzić raport o stanie środowiska

Kompetencje:

- student ma świadomość roli monitoringu i dostrzega relacje pomiędzy ochroną środowiska a monitoringiem środowiska

- student potrafi pracować w grupie oraz nią kierować

Zaliczenie części ćwiczeniowej kursu obejmuje wykonanie oceny stanu środowiska glebowego oraz oceny nagromadzenia toksycznych metali ciężkich w materiale roślinnym, a także przeprowadzenie prognozowania zmian jakościowych wymienionych elementów środowiska w wyniku narastającej antropopresji.

Część wykładowa kursu kończy się testem i/lub egzaminem ustnym.

-

1. Ocena niedostateczna (2,0): wystawiana jest wtedy, jeśli w zakresie co najmniej jednej z trzech składowych (W, U

lub K) przedmiotowych efektów kształcenia student uzyska mniej niż 50% obowiązujących efektów dla danej składowej.

2. Ocena dostateczna (3,0): wystawiana jest wtedy, jeśli w zakresie każdej z trzech składowych (W, U lub K) efektów

kształcenia student uzyska przynajmniej 50% obowiązujących efektów dla danej składowej.

3. Ocena ponad dostateczna (3,5): wystawiana jest na podstawie średniej arytmetycznej z trzech składowych (W, U lub

K) efektów kształcenia (średnio 61-70%).

4. Podobny sposób obliczania ocen jak przedstawiony w pkt. 3 przyjęto dla ocen dobrej (4,0 - średnio 71-80%), ponad

dobrej (4,5 - średnio 81-90%) i bardzo dobrej (5,0 - średnio >90%).

Ocena końcowa = 0,5 x ocena z części wykładowej + 0,5 x ocena z części ćwiczeniowej

UWAGA: Prowadzący zajęcia, na podstawie stopnia opanowania przez studenta obowiązujących treści programowych danego

przedmiotu, w oparciu o własne doświadczenie dydaktyczne, formułuje ocenę, posługując się podanymi wyżej kryteriami

formalnymi.