Fitosocjologia

W części teoretycznej zostaną omówione:

- założenia metodyczne fitosocjologii (metoda Braun-Blanquet'a) i jej zastosowanie w badaniach i opisie zbiorowisk roślinnych;

- skład i budowa zbiorowisk roślinnych oraz podstawy klasyfikacji fitosocjologicznej,

- charakterystyka ważniejszych zbiorowisk roślinnych Polski,

- współczesne przemiany szaty roślinnej jako wskaźnik antropogenicznych przekształceń środowiska przyrodniczego,

- fitosocjologiczne podstawy waloryzacji przyrodniczej.

W części praktycznej zostaną omówione i opracowane na przykładach zasady sporządzania zdjęć fitosocjologicznych oraz zostanie dokonane opracowanie materiału badawczego w formie tabeli fitosocjologicznej wraz z określeniem przynależności do jednostek syntaksonomicznych (hierarchiczny system klasyfikacji fitosocjologicznej)

Zajęcia odbywają się w wymiarze 30 godzin w 15 tygodniowym semestrze; w pierwszej połowie semestru odbywają się wykłady, a w drugiej - ćwiczenia audytoryjne wg poniższego zestawienia:

Tematyka wykładów:

1. Rozwój i założenia fitosocjologii środkowo-europejskiej i polskiej (1 godz)

2. Założenia metodyczne badań fitosocjologicznych, podstawowe pojęcia (2 godz.)

4. Skład i budowa zbiorowisk roślinnych, czynniki kształtujące zbiorowiska roślinne (2 godz.)

3. Podstawy klasyfikacji fitosocjologicznej (2 godz.)

4. Ważniejsze zbiorowiska naturalne i półnaturalne Polski (2 godz.)

5. Charakterystyka ważniejszych zbiorowisk antropogenicznych Polski z uwzględnieniem zbiorowisk segetalnych (2 godz.)

6. Szata roślinna jako wskaźnik warunków środowiska przyrodniczego; współczesne przemiany szaty roślinnej jako wskaźnik antropogenicznych przekształceń środowiska przyrodniczego (3 godz.)

8. Fitosocjologiczne podstawy waloryzacji przyrodniczej (1 godz.)

Ćwiczenia audytoryjne 15 godz.:

1. Zdjęcie fitosocjologiczne - metodyka badań terenowych - elementy składowe, zasady sporządzania (2 godz.)

2. Ilościowość i pokrycie gatunków; towarzyskość i żywotność gatunków (2 godz.)

3. Syntetyczna faza badań - opracowanie tabeli fitosocjologicznej przy pomocy podręcznika na podstawie zdjęć fitosocjologicznych dostarczonych przez prowadzącego (opracowanie grupowe polegające na obliczeniu stałości fitosocjologicznej, współczynników pokrycia, identyfikacji charakterystycznej kombinacji gatunków zbiorowiska roślinnego (opracowanie w grupach) - (6 godz.)

4. Hierarchiczny system klasyfikacji fitosocjologicznej; zasady klasyfikacji fitosocjologicznej na przykładzie wyróżnionego zbiorowiska segetalnego (opracowanie zespołowe przy wykorzystaniu podręcznika) - (3 godz.)

5. Wybrane elementy teoretyczne i praktyczne projektów zespołowych - indywidualne opracowanie zadań problemowych oraz interpretacja wyników (2 godz.)

Statystyka przedmiotu:

1. Liczba godzin oraz punktów ECTS - przedmiot obowiązkowy Godziny: 75; ECTS: 3

2. Liczba godzin oraz punktów ECTS - przedmiot do wyboru Godziny: -; ECTS: -

3. Łączna liczba godzin oraz punktów ECTS, którą student uzyskuje poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem

akademickim (wykłady, ćwiczenia, seminaria....) Godziny: 30; ECTS: 1,2

4. Łączna liczba godzin oraz punktów ECTS, którą student uzyskuje na zajęciach praktycznych np. laboratoryjne,

projektowe, terenowe, warsztaty Godziny: -; ECTS: -

5. Przewidywany nakład pracy własnej (bez udziału prowadzącego lub z udziałem w ramach konsultacji) konieczny do

realizacji zadań programowych przedmiotu. Godziny: 45; ECTS: 1,8

Literatura podstawowa:

1. Szafer W., Zarzycki K. (red.) Szata roślinna Polski, PWN Warszawa, 1977.

2. Wysocki Cz., Sikorski P. Fitosocjologia stosowana. Wydawnictwo SGGW. W-wa 2002.

3. Dzwonko Z. Przewodnik do badań fitosocjologicznych. Wyd. SORUS IB UJ, Poznań-Kraków 2007.

4. Matuszkiewicz W. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. PWN Warszawa, 2006.

Literatura pomocnicza:

5. Chmiel J. Flora roślin naczyniowych wschodniej części Pojezierza Gnieźnieńskiego i jej antropogeniczne przeobrażenia w wieku XIX i XX. Wyd. SORUS. Prace Zakładu Taksonomii Roślin UAM Poznań 1993.

Po ukończeniu kursu (wykłady i ćwiczenia) student:

- posiada podstawowa wiedzę teoretyczną na temat fitosocjologii i możliwości jej praktycznego wykorzystania

- posiada znajomość wpływu czynników kształtujących skład i budowę zbiorowisk roślinnych

- potrafi scharakteryzować istotne cechy zbiorowisk o różnym poziomie przeobrażeń antropogenicznych

- posiada znajomość zasad klasyfikacji fitosocjologicznej oraz umiejętność jej zastosowania do opisu zbiorowisk roślinnych

- posiada znajomość zasad prowadzenia badań terenowych metodą fitosocjologiczną Braun-Blanqueta

- posiada umiejętność określenia charakterystycznej kombinacji gatunków dla jednostek syntaksonomicznych różnych rang oraz zna zasady nomenklatury fitosocjologicznej w odniesieniu do rang głównych

- potrafi opracować (z wykorzystaniem przewodnika do oznaczania zbiorowisk roślinnych) materiał badawczy w postaci zdjęć fitosocjologicznych reprezentatywnych dla zbiorowiska segetalnego i zinterpretować warunki siedliskowe występowania opracowanego zbiorowiska

Zaliczenie ćwiczeń - oceny formujące na podstawie

- opracowania zespołowego tabeli zbiorowiska roślinnego na podstawie dostarczonych materiałów z wykorzystaniem podręcznika (ćw. 3-4)

- pisemny sprawdzian wiedzy - zagadnienia teoretyczne i problemowe, obliczenia i interpretacja (ćw. 1-2, ćw. 5)

Zaliczenie wykładów na podstawie pisemnego sprawdzianu wiedzy - pytania problemowe

---

1. Ocena niedostateczna (2,0): wystawiana jest wtedy, jeśli w zakresie co najmniej jednej z trzech składowych (W, U

lub K) przedmiotowych efektów kształcenia student uzyska mniej niż 50% obowiązujących efektów dla danej składowej.

2. Ocena dostateczna (3,0): wystawiana jest wtedy, jeśli w zakresie każdej z trzech składowych (W, U lub K) efektów

kształcenia student uzyska przynajmniej 50% obowiązujących efektów dla danej składowej.

3. Ocena ponad dostateczna (3,5): wystawiana jest na podstawie średniej arytmetycznej z trzech składowych (W, U lub

K) efektów kształcenia (średnio 61-70%).

4. Podobny sposób obliczania ocen jak przedstawiony w pkt. 3 przyjęto dla ocen dobrej (4,0 - średnio 71-80%), ponad

dobrej (4,5 - średnio 81-90%) i bardzo dobrej (5,0 - średnio >90%).

UWAGA: Prowadzący zajęcia, na podstawie stopnia opanowania przez studenta obowiązujących treści programowych danego

przedmiotu, w oparciu o własne doświadczenie dydaktyczne, formułuje ocenę, posługując się podanymi wyżej kryteriami

formalnymi.