Hodowla roślin i nasiennictwo
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | R.4s.HRN.SI.RROXX |
Kod Erasmus / ISCED: | (brak danych) / (brak danych) |
Nazwa przedmiotu: | Hodowla roślin i nasiennictwo |
Jednostka: | Katedra Fizjologii, Hodowli Roślin i Nasiennictwa |
Grupy: |
Rolnictwo, 4 sem, stacj. inż. obowiązkowe |
Punkty ECTS i inne: |
(brak)
|
Język prowadzenia: | polski |
Skrócony opis: |
KIERUNEK STUDÓW : ROLNICTWO / ECTS: 5 / semestr: 4 Profil: ogólnoakademicki / Forma i poziom: SI status: kierunkowy/obowiązkowy Wymagania wstępne: kurs genetyki Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z teoretycznymi podstawami hodowli roślin oraz zasadami funkcjonowania nasiennictwa od rejestracji odmiany poprzez warunki reprodukcji i kontrolę materiału siewnego. Przedmiot obejmuje zagadnienia z zakresu osiągnięć hodowli i jej udziału w kształtowaniu postępu biologicznego w produkcji roślinnej, przedstawia sposoby gromadzenia, indukowania i wykorzystania zmienności genetycznej dla potrzeb hodowli z uwzględnieniem metod konwencjonalnych, biotechnologicznych i wykorzystaniem zjawiska heterozji w hodowli twórczej. Przedstawione zostaną zasady organizacji i funkcjonowania hodowli roślin i nasiennictwa oraz współpraca międzynarodowa, podstawy prawne, organizacja produkcji i kontroli materiału siewnego. |
Pełny opis: |
Wykłady 1. Rola hodowli w produkcji roślinnej. Organizacja hodowli roślin w Polsce. 2.Ośrodki pochodzenia roślin, bioróżnorodność, ochrona zasobów genowych, banki genów 3. Materiał wyjściowy dla hodowli, mutacje oraz ich praktyczne wykorzystanie w hodowli roślin , poliploidy, rośliny transgeniczne 4. Konwencjonalne metody hodowli roślin samo- i obcopłodnych, Zabiegi stosowane w hodowli (krzyżowanie, selekcja) 5. Hodowla heterozyjna (hipotezy tłumaczące zjawisko heterozji, przykłady wykorzystania heterozji u roślin rolniczych) 6. Wykorzystanie metod biotechnologicznych w hodowli roślin, mieszańce oddalone generatywne oraz somatyczne 7. Kierunki oraz osiągnięcia hodowli roślin w tworzeniu postępu biologicznego 8. Podstawy prawne nasiennictwa, zadania nasiennictwa (rola odmiany w produkcji roślinnej) 9. Organizacja i zadania COBORU - rejestracja odmian - badania OWT i WGO, prawa i obowiązki hodowców 10. Konieczność zachowania odmiany. Porejestrowe doświadczalnictwo odmianowe: finansowanie, organizacja i zadania 11. Organizacja i kontrola produkcji nasiennej 12. Podstawowe ogniwa kontroli produkcji nasiennej. Systemy kwalifikacji 13. Obrót i zaopatrzenie w materiał siewny 14. Uszlachetnianie i marketing nasion 15. Międzynarodowa współpraca w zakresie nasiennictwa Ćwiczenia 1. Analiza sposobów rozmnażania roślin uprawnych 2. Genetyczne konsekwencje sposobu rozmnażania, obliczanie frekwencji genów i genotypów w populacjach roślin samo- i obcopylnych 3. Zmienność w hodowli roślin - cechy jakościowe i ilościowe, sposoby działania genów, odziedziczalność cech i sposoby szacowania 4. Selekcja naturalna i sztuczna. Skuteczność i intensywność selekcji. Reakcja na selekcję. Metody selekcji na jedną cechę i wiele cech. Selekcja przed kwitnieniem i po kwitnieniu roślin obcopylnych. Selekcja u diploidów i autopoliploidów 5. Sposoby zwiększania zmienności dla potrzeb hodowli (biologia kwitnienia i technika krzyżowania wybranych gatunków roślin uprawnych, mutageneza, autopoliploidyzacja, wykorzystanie mutacji genomowych w hodowli roślin, krzyżowanie oddalone) 6. Analiza wybranych metod stosowanych w hodowli roślin samopylnych 7. Analiza wybranych metod wykorzystywanych w hodowli roślin obcopylnych 8. Hodowla heterozyjna (etapy hodowli odmian mieszańcowych, sposoby oceny linii, wykorzystanie różnych zjawisk biologicznych do kontrolowanego krzyżowania przy produkcji nasion mieszańcowych). Tworzenie i wykorzystanie odmian syntetycznych 9. Charakterystyka technik hodowli roślin. Techniki oceny odporności na czynniki biotyczne i abiotyczne 10. Podstawowe pojęcia w nasiennictwie, analiza wyników doświadczeń PDO 11. Planowanie produkcji nasiennej na przykładzie zbóż z uwzględnieniem współczynnika rozmnażania i częstotliwości odnawiania 12. Ocena polowa na przykładzie zbóż i ziemniaków – obowiązujące przepisy i sporządzanie dokumentacji 13. Kontrola weryfikacyjna sadzeniaków ziemniaka oraz ocena cech zewnętrznych - 2 godz. 14. Ocena laboratoryjna materiału siewnego na przykładzie zbóż i roślin strączkowych – rodzaje i metody pobierania prób, oznaczanie czystości nasion, energii i zdolności kiełkowania, sporządzanie dokumentacji materiału siewnego 15. Zaliczenie ćwiczeń Ćwiczenia terenowe – 6 godzin Zapoznanie studentów z doświadczeniami prowadzonymi w Stacji Doświadczalnej Oceny Odmian COBORU. Prezentacja polowych doświadczeń hodowlanych i nasiennych. Sposób prowadzenia doświadczeń rejestrowych OWT i WGO – aspekty techniczne i metodologiczne oraz interpretacja wyników doświadczeń odmianowych. Sposób prowadzenia i upowszechniania wyników badań PDO. Struktura aktywności studenta: Przedmiot obowiązkowy 80 godz.; ECTS: 3,2 w tym: wykłady 30 godz. ćwiczenia i seminaria 46 godz. konsultacje 2 godz. udział w egzaminie i zaliczeniu 2 godz. Praca własna 45 godz. 1,8 ECTS |
Literatura: |
Podstawowa: 1. Duczmal K. Tucholska H. Nasiennictwo. Tom I. PWRiL, Poznań, 2000 2. Kuraczyk A., Packa D., Wiwart M., Hodowla roślin, Materiały pomocnicze do ćwiczeń. Wyd. UWM 2003, skrypt udostępniony na ćwiczeniach 3. Michalik B. red. 2009. Hodowla roślin z elementami genetyki i biotechnologii. PWRiL Poznań Uzupełniająca: 1. Kang M.S. 2002.Crop improvement. Chalanges in the twenty first century. Food Product Press 2. Simmonds N.W., Podstawy hodowli roślin, PWRiL 1987 3. Szymczyk R. Odmianoznawstwo i ocena odmian. PWRiL, Poznań, 2006 |
Efekty uczenia się: |
Po zakończeniu kursu student: Wiedza: - opisuje podstawowe pojęcia, metody i efekty hodowli roślin - posiada podstawową wiedzę o organizacji hodowli roślin i nasiennictwa, rejestracji odmian i produkcji materiału siewnego oraz uregulowaniach prawnych w nasiennictwie - charakteryzuje źródła zmienności stosowane w hodowli roślin (roślinne zasoby genowe, mutanty oraz rośliny transgeniczne) - zna i charakteryzuje sposoby rozmnażania roślin rolniczych oraz etapy hodowli od gromadzenia materiałów wyjściowych poprzez krzyżowanie i selekcję do uzyskania odmiany - zna dokumentację stosowaną w obrocie materiałem siewnym Umiejętności: - oblicza frekwencję genów i genotypów w populacjach roślin samo- i obcopylnych - szacuje wartość hodowlaną na podstawie odziedziczalności cech w populacjach roślin rolniczych - dobiera metodę hodowli do określonego gatunku uprawnego z uwzględnieniem sposobu rozmnażania roślin i sposobu dziedziczenia cech - wykonuje podstawowe zabiegi stosowane w hodowli nowych odmian (izolacja, kastracja, zapylanie) - ocenia materiał siewny i planuje rozmiary produkcji nasiennej Kompetencje społeczne: - rozumie konieczność ochrony roślinnych zasobów genowych występujących naturalnie w ośrodkach pochodzenia roślin oraz genotypów wytworzonych na drodze sztucznej selekcji, jako potencjalnego źródła zmienności - organizuje pracę w zespole w celu wykonania określonego zadania - dostrzega relacje pomiędzy hodowlą roślin a postępem biologicznym w produkcji roślinnej, rozumie konieczność ciągłego dokształcania się wynikającą z postępu technologicznego (stosowanie nowoczesnych metod biotechnologicznych) i zmian w ustawodawstwie |
Metody i kryteria oceniania: |
Wykłady: Egzamin pisemny z całości wiedzy przedstawionej na wykładach w formie testu jednokrotnego wyboru oraz pytania otwarte (zagadnienia problemowe, wyjaśnienie podstawowych definicji) Przyjęto procentową skalę oceny efektów kształcenia, definiowaną w sposób następujący: 1. Ocena niedostateczna (2,0): wystawiana jest wtedy, jeśli w zakresie co najmniej jednej z trzech składowych (W, U lub K) przedmiotowych efektów kształcenia student uzyska mniej niż 50% obowiązujących efektów dla danej składowej. 2. Ocena dostateczna (3,0): wystawiana jest wtedy, jeśli w zakresie każdej z trzech składowych (W, U lub K) efektów kształcenia student uzyska przynajmniej 50% obowiązujących efektów dla danej składowej. 3. Ocena ponad dostateczna (3,5): wystawiana jest na podstawie średniej arytmetycznej z trzech składowych (W, U lub K) efektów kształcenia (średnio 61-70%). 4. Podobny sposób obliczania ocen jak przedstawiony w pkt. 3 przyjęto dla ocen dobrej (4,0 - średnio 71-80%), ponad dobrej (4,5 - średnio 81-90%) i bardzo dobrej (5,0 - średnio >90%). Ćwiczenia: 1. Oceny za zadania dotyczące frekwencji genów i genotypów w populacjach roślin samo- i obcopylnych, odziedziczalności oraz powierzchni plantacji nasiennych. 2. Poprawność wykonania obliczeń i wnioskowania oraz oceny z kolokwiów (6 kolokwiów - test jednokrotnego wyboru, otwarte pytania oraz rozwiązywanie zadań obliczeniowych). Ocena podsumowująca jest średnią z ocen uzyskanych w trakcie semestru. Udział ćwiczeń i wykładów w końcowej ocenie: Ocena końcowa =0,6 x ocena z egzaminu (wykłady) + 0,4 x ocena podsumowująca (ćwiczenia) UWAGA: Prowadzący zajęcia, na podstawie stopnia opanowania przez studenta obowiązujących treści programowych danego przedmiotu, w oparciu o własne doświadczenie dydaktyczne, formułuje ocenę, posługując się podanymi wyżej kryteriami formalnymi. |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie.