Gleboznawstwo

Celem przedmiotu jest poznanie właściwości gleb, ich funkcji w ekosystemach oraz podstaw klasyfikacji gleb (typologicznych i użytkowych).

Tematy wykładów:

1. Definicja gleby i jej wielofunkcyjność. Czynniki glebotwórcze. Charakterystyka skał macierzystych gleb Polski. Występowanie skał macierzystych na terenie Polski i ich wpływ na właściwości gleb [4 godz.].

2. Skład fazy stałej gleby, uziarnienie, porowatość, struktura, gęstość. Minerały ilaste i ich znaczenie w glebie [2 godz.].

3. Materia organiczna i jej przemiany w glebie (humifikacja, mineralizacja) ilość i skład humusu. Funkcje próchnicy w glebie, typy próchnicy, regulacja zawartości [2 godz].

4. Właściwości wodno-powietrzne i cieplne gleby. Rodzaje wody w glebie i jej dostępność dla roślin, retencja wodna, właściwości termiczne, regulacja stosunków wodno-powietrznych [3 godz.].

5. Zmienność pokrywy glebowej Polski, strefowość gleb i nazewnictwo według systematyki WRB [4 godz.].

Tematy ćwiczeń laboratoryjnych:

1. Nomenklatura składu uziarnienia gleby według PTG [2008]. Kategorie ciężkości agrotechnicznej gleby. Oznaczenie składu uziarnienia gleby metodą areometryczną Casagrande a w modyfikacji Prószyńskiego. [3 godz.]

2. Prezentacja i oznaczanie podstawowych skał macierzystych gleb Polski. Sposób pobierania prób o nienaruszonej strukturze. [3 godz]

3. Rozpoznawanie typów, rodzajów i odmian struktur glebowych. Oznaczanie wybranych właściwości gleb metodami stosowanymi w terenie. Oznaczenie gęstości gleby metodą Kopeckiego. Kategorie glebowe oraz warstwy i poziomy glebowe według Systematyki gleb Polski (V wydanie z 2011 roku). [4 godz.]

4. Opis profilu glebowego. Charakterystyka wybranych jednostek taksonomicznych Systematyki gleb Polski (2011) oraz prezentacja najważniejszych skał macierzystych omawianych gleb [4 godz.].

5. Ustalanie gatunków, rodzajów i typów gleb na podstawie wzorcowych profilów. Podstawy klasyfikacji bonitacyjnej, ustalanie klas bonitacyjnych gleb użytków rolnych i zielonych. [3 godz.]

6. Ustalanie kompleksów przydatności rolniczej gleb. Interpretacja i wykorzystanie map glebowo-rolniczych w skali 1:5000 do oceny przydatności gleb do upraw rolniczych, zalesienia, zabudowy terenu (budownictwa i infrastruktury) oraz ochrony gleb [3 godz.].

Ćwiczenia terenowe: prezentacja i opis 5 profilów wybranych typów gleb występujących na obrzeżach miasta Krakowa w Pychowicach lub w Mydlnikach (do wyboru: gleba płowa zaciekowa wytworzona z pyłu, gleba brunatna eutroficzna wytworzona z piasku, mada właściwa, mada brunatna, czarna ziemia, rędzina właściwa i rędzina brunatna) [5 godz.].

Statystyka przedmiotu:

1. Liczba godzin oraz punktów ECTS - przedmiot obowiązkowy Godziny: 100; ECTS: 4

2. Liczba godzin oraz punktów ECTS - przedmiot do wyboru Godziny: -; ECTS: -

3. Łączna liczba godzin oraz punktów ECTS, którą student uzyskuje poprzez bezpośredni kontakt z nauczycielem akademickim (wykłady, ćwiczenia, seminaria....) Godziny: 40; ECTS: 1,6

4. Łączna liczba godzin oraz punktów ECTS, którą student uzyskuje na zajęciach praktycznych np. laboratoryjne, projektowe, terenowe, warsztaty Godziny: 25; ECTS: 1

5. Przewidywany nakład pracy własnej (bez udziału prowadzącego lub z udziałem w ramach konsultacji) konieczny do realizacji zadań programowych przedmiotu. Godziny: 60; ECTS: 2,4

Literatura podstawowa:

Gleboznawstwo (red.) Andrzej Mocek, PWN, Warszawa 2015.

Literatura uzupełniająca:

Bednarek R. i in. Badania ekologiczno-gleboznawcze, PWN, Warszawa, 2004.

Hillel D. Gleba w środowisku. PWN, Warszawa, 2012.

Systematyka gleb Polski. 2011. Roczn. Glebozn. 62, 3.

Wiedza

1. zna elementarną terminologię stosowaną w gleboznawstwie,

2. zna podstawowe właściwości gleb,

3. wie jakie funkcje pełnia gleby w ekosystemach,

4. zna wybrane typy gleb (według Systematyki gleb Polski 2011)

5. zna podstawy bonitacji gleb i określania kompleksów przydatności rolniczej gleb,

Umiejętności

6. potrafi wykonać odkrywkę glebową i opisać profil,

7. potrafi oznaczyć skład granulometryczny gleb, pH oraz zawartość próchnicy i zinterpretować wyniki tych oznaczeń,

8. posiada umiejętność rozpoznawania najważniejszych skał macierzystych gleb Polski,

9. potrafi korzystać z map glebowo-rolniczych,

Oceny formujące (ćwiczenia) za:

1) raporty z ćwiczeń terenowych,

2) sprawdzian wiedzy (4, 5) i umiejętności (6-8).

Wykłady: egzamin pisemny, który będzie zawierał około 30 pytań testowych wielokrotnego wyboru i kilka pytań otwartych sprawdzających wiedzę (1-5).