Botanika

KIERUNEK STUDIÓW: OCHRONA ŚRODOWISKA/ ECTS: 7 /semestr: 2

Profil: ogólnoakademicki / Forma i poziom: NI

status: podstawowy

Wymagania wstępne: brak

Głównym celem przedmiotu jest poznanie budowy i funkcjonowania roślin okrytonasiennych jako organizmów wywierających różnorodny wpływ na środowisko i egzystencję człowieka, a także zapoznanie się ze składem florystycznym najbliższych okolic Krakowa i nabycie umiejętności rozpoznawania w terenie kilkudziesięciu gatunków roślin okrytonasiennych.

Przedstawione zostaną najważniejsze aspekty budowy i rozmnażania roślin oraz charakterystyka wybranych rodzin Angiospermae z wyróżnieniem gatunków chronionych we florze Polski.

Wykłady:

1. Zakres i główne działy botaniki. Kryteria podziału organizmów żywych. Różnice w budowie komórki prokariotycznej i eukariotycznej.

2. Swoiste cechy komórki roślinnej. Klasyfikacja oraz zróżnicowanie funkcjonalne i strukturalne tkanek roślinnych.

3-4. Typy życiowe i formy ekologiczne roślin okrytonasiennych. Morfologia i anatomia pędu oraz korzenia.

5. Budowa i metamorfozy liści. Morfologiczno-anatomiczne cechy przystosowawcze w budowie liści do określonego środowiska.

6. Rozmnażanie płciowe jako warunek różnorodności organizmów. Przemiana pokoleń. Zapylenie i podwójne zapłodnienie, powstawanie owoców i nasion.

7-8. Podstawy klasyfikacji organizmów, jednostki systematyczne, zasady nomenklatury botanicznej. Charakterystyka wybranych rodzin Angiospermae z wyróżnieniem gatunków chronionych we florze Polski.

Ćwiczenia laboratoryjne:

1. Zasady mikroskopowania i przygotowania preparatów. Obserwacja struktur komórek roślinnych.

2. Przegląd wybranych tkanek roślinnych.

3-4. Budowa pierwotna oraz wtórna pędu i korzenia.

5. Morfologia i anatomia liści.

6. Rozmnażanie płciowe u okrytonasiennych. Budowa kwiatu (elementy wegetatywne i generatywne)

7. Rodzaje kwiatostanów. Klasyfikacja i budowa owoców.

Ćwiczenia terenowe:

1. Poznanie gatunków roślin charakterystycznych dla lasu grądowego, z uwzględnieniem gatunków chronionych (w obrębie rezerwatu przyrody Panieńskie Skały).

2. Oznaczanie kilkudziesięciu gatunków roślin okrytonasiennych ze wskazaniem najważniejszych cech przystosowawczych do określonych warunków środowiska.

3. Wykonanie fotografii opisywanych gatunków.

Struktura aktywności studenta:

zajęcia realizowane z bezpośrednim udziałem prowadzącego godz. 50, ECTS 2

w tym:

wykłady 20 godz.

ćwiczenia i seminaria 25 godz.

konsultacje 2 godz.

udział w badaniach 0 godz.

obowiązkowe praktyki i staże 0 godz.

udział w egzaminie i zaliczeniu 3 godz.

praca własna (5 ECTS) 125 godz.

Podstawowa:

1. Szweykowska A., Szweykowski J. 2006. Botanika. Morfologia (tom 1), Botanika. Systematyka (tom 2). PWN, Warszawa

2. Jasnowska J, Jasnowski M, Radomski J. 1995. Botanika. Wyd. „BRASIKA”, Szczecin

Uzupełniająca:

1. Joachimiak A, Smagowicz K, Gula R. Biologia w pigułce. Systematyka i ekologia. MOW Korona, Kraków

2. Szafer W, Kulczyński S, Pawłowski B. 1988. Rośliny polskie. PWN, Warszawa

Wiedza:

- zna swoiste cechy komórek i tkanek roślinnych

- posiada wiedzę na temat budowy i funkcji organów oraz rozmnażania roślin okrytonasiennych

- zna formy ekologiczne roślin okrytonasiennych

- zna cechy typowe dla przedstawicieli wybranych rodzin Angiospermae

- zna gatunki charakterystyczne dla lasu grądowego, w tym gatunki objęte częściową lub całkowitą ochroną

Umiejętności:

- potrafi sporządzić roślinne preparaty mikroskopowe i dokonać ich analizy

- identyfikuje cechy przystosowawcze roślin do danego typu środowiska

- rozpoznaje w terenie kilkadziesiąt gatunków roślin okrytonasiennych i potrafi wskazać cechy o znaczeniu taksonomicznym

- posiada umiejętność poprawnego wnioskowania

Kompetencje społeczne:

- rozumie potrzebę pogłębiania wiedzy botanicznej oraz dyskutuje jej znaczenie dla ochrony środowiska i zachowania bioróżnorodności

- ma świadomość różnorakiego znaczenia roślin w życiu człowieka

- potrafi rozwiązywać stawiane problemy i efektywnie pracować w zespole

Wykłady:

egzamin pisemny - test wyboru i uzupełnienia tekstu, opisy rysunków

Przyjęto procentową skalę oceny efektów kształcenia, definiowaną w sposób następujący:

1. Ocena niedostateczna (2,0): wystawiana jest wtedy, jeśli w zakresie co najmniej jednej z trzech składowych (W, U lub K) przedmiotowych efektów kształcenia student uzyska mniej niż 50% obowiązujących efektów dla danej składowej.

2. Ocena dostateczna (3,0): wystawiana jest wtedy, jeśli w zakresie każdej z trzech składowych (W, U lub K) efektów kształcenia student uzyska przynajmniej 50% obowiązujących efektów dla danej składowej.

3. Ocena ponad dostateczna (3,5): wystawiana jest na podstawie średniej arytmetycznej z trzech składowych (W, U lub K) efektów kształcenia (średnio 61-70%).

4. Podobny sposób obliczania ocen jak przedstawiony w pkt. 3 przyjęto dla ocen dobrej (4,0 - średnio 71-80%), ponad dobrej (4,5 - średnio 81-90%) i bardzo dobrej (5,0 - średnio >90%).

Ćwiczenia laboratoryjne:

Studenci samodzielnie lub w zespołach dwuosobowych przygotowują preparaty mikroskopowe. Każdy student samodzielnie wykonuje rysunki spod mikroskopu, konieczne do uzyskania zaliczenia. Ocena podsumowująca z ćwiczeń jest średnią z ocen z trzech kolokwiów.

Ćwiczenia terenowe:

Studenci w zespołach dwuosobowych opracowują sprawozdanie w postaci fotoalbumu (fotografie + nazwy polskie i łacińskie poznanych gatunków roślin), który podlega ocenie.

Ocena końcowa=0,5 x ocena z egzaminu (wykłady) + 0,4 x ocena podsumowująca (ćwiczenia lab) + 0,1 x ocena fotoalbumu (ćwiczenia terenowe)

UWAGA: Prowadzący zajęcia, na podstawie stopnia opanowania przez studenta obowiązujących treści programowych danego przedmiotu, w oparciu o własne doświadczenie dydaktyczne, formułuje ocenę, posługując się podanymi wyżej kryteriami formalnymi.